English-Azerbaijani Explanatory

No
 
Bit — 
Bitin (ikili) 
olmaması.
no. 
(Number) — 1) 
Ədəd 2) 
Nömrə 3) Rəqəm 4) Şifrə.
No-Carry — Keçidin 
(sətirdən-sətrə)
 olmaması.
Nodal
 
Analogy —
 Qovşaq 
analogiya.
Noddy — 
Sadəlövh (1) Test 
xarakterli
 kiçik
 nümayiş 
proqramı 2) Trivial 
proqram, sadə
 yazılmış).
Node — 1) Şəbəkə 
qovşağı.
Qovşaq 
[şəbəkənin] 
2) 
(nodus
 sözündən) 
Kompüter 
şəbəkəsinə 
qoşulmuş qurğu 
(kompüter, 
fayl-server, 
printer
 və s.), 
şəbəkə ünvanı 
olan.
Node
 
Computer — Şəbəkə 
qovşağının
 
hesablama 
maşını.
No-Failure
 —
 (operation) 
Dayanmayan
 (müntəzəm) iş.
NOG
 
(Noise Generator) —
Küy generatoru 
[elektrik]. 
No-Hole
 
— Deşiksiz və ya 
dəliksiz.
Noise — 
nəşr. 
Küy.
Rənglərinin
 qiyməti
 təsadüfi 
şəkildə
 
yayılan 
piksellər.
Noise
 
Factor 
—
 Küy əmsalı, 
küy faktoru.
Noise Level
 
—
 Küyün 
səviyyəsi; əngəllərin 
səviyyəsi.
Noise 
Ratio 
— 
Küy əmsalı.
Noise Removal
 
— 
Əngəllərin 
aradan qaldırılması, 
təsvirdəki əngəllərin aradan 
qaldırılması.
Noiseless
 — Əngəllərdən azad; 
küysüz; 
küyü aşağı
 səviyyəli 
olan.
Noisy — Əngəlli; küylü 
(siqnal).
Nokia — Hər şey ağac 
emalı 
zavodundan
 
başlandı,
 
sonra 
rezin
 
məmulatların 
istehsalına keçildi... Məşhur 
mobil 
telefon istehsalçısının 
adı
 
Finlandiyanın Nokia 
şəhərindən
 
götürülüb.
Nomenclature 
— İşarələr 
sistemi (şərti); spesifikasiya.
Nominal — 
1) Nominal 2) 
Adlı.
Non
 Registered 
at Address 
Name or 
Number — Adi 
və 
nömrəsi abonent 
siyahısında qeyd olunmayıb 
(maşın ismanşı).
Nonblocking
 
— 
Blok oluna 
bilməyən.
Non-Conjuction
 —
 Bax: 
NAND
-281-

Non-Continuous
 
—(events) 
Diskret
 
(ardıcıl olmayan) 
hadisələr.
Non-DOS —
 DOS əməliyyat 
sisteminə
 aid 
olmayan.
None —
 Heç bir.
Non-Fatal Error — Faciəvi 
olmayan
 
xəta (sistemi tam 
sıradan 
çıxarmayan xəta).
Non-Fitment 
—
 Bir-birinə 
calanmayan, 
uyğun 
gəlməyən.
Non-Glossy
 Paper 
—
Parıldamayan
 kağız.
Nonimpact
 — Kontaktsız.
Not Available — Giriş yoxdur. 
Əlçatımlı
 deyil
 (Chat 
statusu).
Notation 
— 
Notasiya, 
simvollardan
 
ibarət işarələr 
sistemi
 və
 
proqramlaşdırma 
dilinin qaydaları.
Notch — Oyuq; yarıq; çapıq.
Notching
 —
 Deşik açmaq; 
yarıq 
açmaq.
Note
 
Button — Qeyd düyməsi. 
Notebook
 
— Noutbuk, bloknot 
kompüter.
 Laptop. 
Natebook.
Notepad 
— Qeydiyyat 
kitabçası,
 bloknot. Ən 
sadə 
mətni
 redaktor,
 
Microsoft 
-282-
Windows komplektində 
kiçik proqram.
Notice 
— 
1) Xəbərdarlıq, 
bildiriş 2) Xəbər vermək,- 
bildirmək.
Notification
 
Message — 
Xəbərdarlıq
 ismanşı.
Notion 
—
 Anlayış; təsəvvür. 
Notwork
 
— İşləməyən şəbəkə. 
Nought
 = Naught
 — 
Sıfir.
Syn: Zero
Novell
 —
 Novell, Inc.
 — ABŞ 
Linux
 
şəbəkə xidmətləri 
göstərən IT-korporasiya. Bu 
adı
 
George Canovamn 
(təsisçi)
 
arvadı təsadüfən 
tapmışdır،
 O, səhvən
 elə 
hesab
 
edirmiş 
ki, «Novell» 
fransızcada
 «yeni»
 
deməkdir.
Novell NetWare — Novell 
firmasının
 
şəbəkə əməliyyat 
sistemləri
 ailəsi.
Novenary
 —
 Doqquzluq. 
Novendenary 
—
 On 
doqquzluq.
Novice — T
əzə
 işçi,
 
təzə 
işə 
başlayan
 
istifadəçi.
NP
 
(No
 Problem) — 
(Digispeak) Problem 
yoxdur.
NPC (Nonprintable 
Character) — Çapa 
getməyən 
işarə.
nr (Number) — 1) Rəqəm 2) 
Nömrə.
NRN
 (No 
Reply is 
Necessary) — 
(Digispeak) 
Buna cavab verməyə də 
bilərsən.
NS (Name Service) — Adlar 
xidməti. Yüksək səviyyəli 
şəbəkə protokolu.
NSI
 
(Network 
Solutions Inc.) 
—
 Network
 Solutions 
kompaniyası
 (ABŞ); 
İnternetdə
 domen
 
adlarının 
qeydiyyatı 
xidmətini 
göstərir.
NT
 (New 
Technology) — 
«Yeni texnologiya». 
Microsoft 
korporasiyasının 
32-razryadlı
 Windows
 NT 
əməliyyat
 
sistemi.
NTFS
 (New 
Technology File 
System, 
NT File System) 
—
 
NTFS
 fayl sistemi. 
Microsoft korporasiyasının 
Windows
 XP, 
NT 
və 
Windows 
2000 fayl 
sistemi.
NTK 
(Nice To Know) 
— 
(Digispeak)
 
Eşitməyimə 
şadam.
NTL
 (Nevertheless) — 
(Digispeak)
 Buna 
baxmayaraq.'
NTN
 (N
٥ 
Thanks
 
Necessary) 
— 
(Digispeak) 
Təşəkkür 
etməyinə dəyməz.
NTSC
 (National-Television 
Standards
 
Committee) —
1) Milli 
Televiziya 
Standartı
 
Komitəsi. 
Elektron
 
sənayesi 
assosiasiyası (Ela).
 
Rəng
 
yayımı
 spesifikasiyası
 
kommersiya
 komitəsi, 
1953-cü 
İldə ABŞ federal- 
rabitə
 
komissiyası
 
tərəfindən
 bəyənilib 2) 
NTSC-ABŞ, 
Kanada, 
Cənubi Koreya və 
Yaponiyada 
qəbul 
olunmuş televiziya ü
؟tln 
rəng 
standartı ormati: 
29,97
 kadr/saniyə,
 525 
sətirkadrda, tezlik- 15,75 
kHs, rəng-YIQ.
 NBC 
telekompaniyasının 
himayəsi ilə Vladimir 
Kuzmi
؟ 
Zvonkin İşləyib 
hazırlayıb.
Nucleation
 
—
 
Nüvələrin 
yaranması,
 rüşeymin 
yaranması,
 domen 
yaradılışı. 
Nude —Çılpaq, 
-283-

çılpaq 
maşın 
(operasiya 
sistemsiz).
Nudge
 — («dirsəklə 
itələmə») Seçilmiş 
obyektin klaviş oxları və 
mausun dartıb aparması ilə 
kiçik
 
addımlarla 
yerdəyişməsi (çoxalma 
ilə).
Nuke — IRC şəbəkələrində - 
arzuolunmaz
 
həmsöhbətin 
şəbəkədən
 
məcburən 
çıxarılması (atılması)
 
proseduru.
NUL
 (Null)
 
— 1) Sıfır 
|| 
sıfırlanmış 2) 
İnformasiyanın olmaması; 
qeyri-müəyyən
 qiymət
 3) 
Boş, 
mövcud
 olmayan.
Null
 
— 1) 00h 
kodu olan bayt, 
ASCII 
kodlar cədvəlində ilk 
simvol,
 
NUL simvolu 2) 
Boş
 obyekti göstərən 3) 
Sıfır,
 
sıfır
 olan.
Null Character
 — 
Probel 
(ara, boşluq) işarəsi və ya 
simvolu.
Null 
Cycle — Boş tsikl.
Null
 
Value — Qiymətin 
olmaması,
 boş
 qiymət.
Nullification
 
— Ləğv 
etmə; 
sıfra çevirmə; sıfırlama.
-284-
Nullify 
— Qeyri-səmərəli 
iş 
görmə,
 
etibarsız elan etmə, 
mənasız etmə.
Nullor
 
— Nullor (sıfır girişli 
və
 
qeyri-məhdud böyük 
çıxış
 müqavimətli ideal 
aktiv element).
num
 (Numeral)
 — 1) Rəqəm 
١
| 
rəqəmsal; ədədi 2) Numeral 
(bax)
 3) 
Say.
Num Lock Key 
— 
Bax: 
Numlock
Number
—1)
 
Nömrə
 
|| ədəd || 
say; saymaq 2) Nömrələmə
3) Rəqəm.
Number
 
Coding — 
Rəqəmlərin
 kodlaşdırılması; 
ədədi [rəqəmsal] 
kodlaşdırma.
Number
 Sign
 
—
 Nömrə 
işarəsi,
 «#»
 işarəsi. Bax: 
Ilash
 Sign
Number 
Wheel — 1) 
Rəqəmsal
 
təkər 2) Rəqəmsal 
disk.
Number(ing) 
System — Say 
sistemi.
Number-Crunching — 
Rəqəmlərin
 üyüdülməsi 
(böyük
 həcmli 
rəqəmsal 
məlumatların
 tez bir 
zamanda işlənməsi 
prosesi).
Numbered 
— 
Nömrələnmiş; 
nömrə
 
qoyulmuş.
Numeral — 1) Nömrə || 
rəqəmsal; ədədi 2) Numeral 
(ədədlərin
 sayılması) 3) Say.
Numeration
 
— 1) Rəqəmlərin 
sayılması 2) Sayma
 sistemi.
Numeration System
 —
 1)
Rəqəmləri
 
sayan sistem 2) 
Sayma sistemi.
Numerator
 — 
1) Surət (kəsr)
2)
 Numerator, sayğac. 
Numeric — Rəqəmsal. Ədədi. 
Numeric
 
Character — Nömrə 
işarəsi.
Numeric
 
Keypad —
Klaviaturan rəqəmsal 
hissəsi. 
Standart AT 
klaviaturda sağ tərəfdə 
rəqəmlər sahəsi. Num 
Lock 
indikatoru
 ilə 
işləyən 
klavişlər.
Numeric
 
Literal — Ədəd- 
konstanta 
(literal).
Numerical
 
— 1) Nömrəli, 
rəqəmli 2) Rəqəmsal.
Numeroscope
 —
 Numeroskop 
(ekran borusunda 
rəqəmləri 
qeyd edən cihaz).
Numlock — Klavişdə 
ədədlərlə
 
yazmağı fıksasiya 
edən
 
düymə (reqistr).
NVRAM
 
(Non Volatile RAM) 
— Yaddaşın 
bir növü.
NWN (Nationwide Wireless 
Network)
 —
 Kabelsiz 
(simsiz) Ümummilli Rabitə 
şəbəkəsi.
Nybble — Bax: Nibble 
Nyetwork
 
= Notwork —
Etibarsız
 
şəbəkə; işləməyən 
şəbəkə.
Nym (Pseudonym) — 
Psevdonim.
 
Ad. Online 
forumda
 
real şəxsin adını 
gizlədən ləqəb.
Nym Server
 —
 Psevdonimlər 
serveri.
NZ
 
(Non Zero) — Sıfır 
olmayan
 qiymət. Sıfıra 
bərabər
 olmayan.
-285-

utilit,
 qoruyucu, 
məsələn,
. 
.
.
>
.
 
..
)؛
 
؛
١
•
 
•
 
■
١
؛
 
٠
 
١
-
 
■-؛
& p 
0
9
-
٠
 
.
8b
Cc
. 
٠
 
؛
٠
 
•
 
I
.٠
؛
٠.
4
.
s
١
əh 
2-X
s;j.h.
 
24-58
٠
 
<
 
؛
səh.
 
•əl
O&M 
(Operations and '
I
......... .
 
......
-
 .... -
Maintenance)
 
*
٠
،
İş (icra) W
Dd
Ee
Ff
 
٦٦
؛
 
Gg
Hh
texniki xidmət
O-) 
—(Digispeak)
 1) Təpəgöz
səh. 
K2-121 
٦
səh.
 !23*142
>
؛
 
٠٠
؛
 
؛،؛
 
٠
 
٦
؛
ə
,.
 
٢
١٦٢
7
٩
'
٠.١٦
h
 
l
٠
؛
səh.
 175-186
2)
 Suya 
baş vurmaq tlçün
....
;......... ....
_.......
maska.
B
J
 j
Kk 
٢
LI
Mm
OATUS 
(On A 
Totally 
Unrelated Subject) 
٠
—
٦
səh. 
223-236■
(Digispeak) Nə o
s;
١
h. 
1S8-2.Ü9
٠
.؛
 
.
səh
.؛
22
-
’
'.
 
؛ 
2
 
.
səh
səh.
 238-269
yanlıqdır, nə bu yanlıq. ؛
>
.
.
.
OB 
(Optical Black) — Qara
Nn
l
٥٠
l
Pp
Qq
: Rr
rəngin optik səviyyəsi. 
Oberon 
—
 
Oberon dili. 
؛
١
5
؛
2
-
 
؛ 
27
 
.
səh
səh.
 287-300
;
٠
 
٠٦
4
،
S -2
،؛؛
 
.
s
٥
l'i
 
٠
٦
 
333
؛.(-
 
؛؛
3
 
.
s
،
١
;
١
555-372
 
؛
٠
Niklaus 
Wirth tərəfindən
.........
::
 
'
 
■:.. .  ...... .
.
.
işlənib
 hazırlanıb.
 Modul
٠
2,
Ss
Tt
Uu
 : Vv' 2
١١١
v
həmçinin
 Paskal
 sintaksisi 
۴ 
ilə oxşardır.
səh. 
374-404
22
 
--؛
٠١
 
.
səh
؛
٠٦
 
42
 
səh
sah.
 433-439
s
٥
h.
 
441-453
Obey — Əmrə 
hazırolma; əmri
....
 
.
 
-
 
-
 ...... .
؛ 
yerinə 
yetirmə.
Xx
١١
Zz
İstifadə 
olunan
i
 Obfuscator —
 (Obfuscate
adəbivvat...
1
 sözündən 
- dumana 
؛
٢٦٦١
؛
 
.
١٠٠
t
-.s
bürümək,
 qaraltmaq,
٠
 
455-456
 
.
١
؛
٦
,
s
١
f
١
)
4
؛'-
4
٥
 
.
əh
,
؛
 
çaşdırmaq) Maskalayan
elektron poçt ünvanını 
spamdan qoruyan.
OBI (Open Buying (on the) 
Internet)
 —
 İnternetdə açıq ؛
ticarət,
 OBI konsorsiumu və 
arxitekturası.
Object
 
٥ 
OBJ
 —
 
Obyekt. 
Obyekt-oriyentasiya
 
proqramlaşdırmasmda
 
əsas 
baza anlayışı
Object
 File
 — 
Obyekt fayl. Bir 
və
 ya bir 
neçə obyekt 
modullu fayl. 
؛
Object
 Phase
 
،٠٠٣
 
Tərtib
>■ olunandan sonra
 proqramın 
işlədilməsimn fazası (ilk). 
Object
 
Tips
 — 
Kursoru 
hansısa
 obyektin
 üzərinə 
aparanda
 ekrana
 çıxan, 
obyektin atributları haqda 
məlumat
 
verən yarlıq. ؛ 
'
Objective
 — 
1) 
Məqsəd, 
tapşırıq
 2)
 (texniki) Tələb 
3) 
Məqsədli
 funksiya.
Objective
Function 
،
١٠
■
Məqsədli
 funksiya. 
Object-Token — Obyektin 
simvolik
 
müəyyən olunması. 
Oblique
 -،• Maili, 
çəpinə xətt. 
Oblique
 
Stroke 
— 
Maili
(çəpinə)
 
cızıq. ■ 
Obliierate
٤،
Məhvetmək, 
٢
 
silmək،
٠٠
-286-

Obscure
 
Failure — 
Gizli 
[səbəbi aydın 
olmayan] 
qəza.
Observability
 
—
 
Müşahidə ola 
bilinən
 
(sistemin 
xarakteristikası).
Observer
 
— Müşahidəçi; 
müşahidə bloku.
Obtain
 Access — Giriş almaq.
OBTW
 (Oh, 
By The Way) — 
(Digispeak)
 Yeri 
gəlmişkən; 
lap
 məqamında.
OC 
(Of 
Course) — 
(Digispeak) 
Şübhəsiz.
Occam — Okkam (paralel 
proqramlaşdırma dili).
Occupancy
 
Bit — (ikili) 
Məşğulluq
 
biti (dərəcəsi).
Occupy 
— Tutmaq. Məşğul 
etmək.
Occur
 — 
Baş 
vermə, baş 
vermək.
Occurence
 — 
Daxil olma, 
hadisə.
OCR (Optical Character 
Récognition)
 
— Simvolların 
Optik İşarəvi Tanınması 
(mətni
 
optik tanıma). 
Bu 
sistem
 skanerlə 
kompüterə 
salınan
 
qrafik təsvirli (şəkil) 
mətnləri
 
avtomatik olaraq 
kompüter
 tərəfindən şriftli 
mətn
 
kimi 
tanınmasına 
imkan
 verir. 
Təsvir kimi əks 
etdirilmiş
 simvolları redaktə 
edilə bilən mətnə (məsələn, 
MS Word proqramında) 
çevirən proqram.
OCR
 
Program — OCR- 
proqram, məmi optik 
tanıma 
proqramı.
 
Ən
 
tanınmış 
OCR-proqramlar bunlardır: 
FineReader (ABBYY), 
OmniPage (Caere) və 
TextBridge
 (Xerox). 
oct = Octa — Səkkizli.
Octad
 — 
Oktad, səkkizlik 
(məs., simvollar).
Octal
 
■٠٣ 
Səkkizlik.
Octal 
(Number)System — 
Səkkizlik sistem
 
(hesablama 
sistemi).
Octal
 
Number — Səkkizli 
ədəd. 
Belə ədədləri təsvir 
etmək
 üçün 0,1,2,3,4, 5, 6 
və 7
 rəqəm simvollarından 
istifadə
 
edilir.
Octothorpe
 
— «#» işarəsi. 
Simvol. 
Qəfəs işarəsi.
Odd 
—
 Tək (ədəd, səhifə). 
ODD
 
(Optical
 
Disk Drive) — 
Optik
 
disk.
Odd
 Number — Tək ədəd. 
Odd-Even —
 Tək-cüt. 
Odd-Odd 
— Tək-tək. 
ı 
OEM
 
(Original Equipment 
Manufacturer)—،
 
Orijinal 
Təchizat
 İstehsalçısı. 
Proqram təminatının 
kompüterlə
 birgə
 
satılması 
üsulu. 
Bəzən proqram ayrı- 
ayrı
 
komplektlərlə birlikdə 
də satılır. Bir qayda olaraq, 
OEM
 variantlı 
proqramların 
qiyməti 
hazır qutudakılara 
(bax:
 Retail) nisbətən daha 
aşağı
 olur. 
Baza 
avadanlığı 
istehsal
 edən şirkət.
OF
 
(Overflow 
Flag) — 
Ağzınacan dolma bayrağı.
Off
 —
 Söndürülmüş, 
keçirdilmiş || «sönüb» 
vəziyyəti.
Offiine 
٥
 
Off-Line
 
— 
İstifadəçinin
 şəbəkədən
 
ayrılması rejimi.
Off
 Hook
 
—
 Qoşulmamış. 
Off
 Mode
 
— 
Qeyri-iş 
rejimi.
Söndürülmüş
 vəziyyət.
Off
 State
 — 
Söndürülmüş 
vəziyyət, «söndürülüb» halı.
Off the Line 
— Şəbəkədən 
çıxmış; avtonom
 rejimində 
olma.
Off
 Time
 —
 
1) Söndürülmüş 
vəziyyətdə
 qalma 
müddəti 
2)
 Sönmüş qalma müddəti، 
Off
 Topic (Off-Topic)
 
— 
Xəbər qrupunda davranış 
qaydalarını
 
pozan, yaxud da 
qoyulmuş
 
mövzuya uyğun 
gəlməyən
 xəbərlər. 
Mövzudankənar.
Off Unit — Söndürmə, 
«söndürülüb»
 
vəziyyətində 
qurğu.
Off-Duty
 
— Söndürülməmiş; 
ehtiyat.
Offer
 —
 Assortiment,
 spektr 
(məhsulun); təklif.
Office
 —
 
1) İdarə,
 müəssisə; 
ofis
 2)
 Ofis proqramı.
Office
 Binder
 — Microsoft 
Office
 
proqramının 
hissəsi. 
İstifadəçiyə
 Office 
proqramında
 başqa proqram 
məlumatlarını 
daxil
 etməyə 
(unifikasiya)
 imkan 
yaradan 
proqram.
Office
 
Computer — İdarə 
[müəssisə] hesablama 
maşını.
 İş
 
kompüteri.
Off-Line
 
Mode — Avtonom 
rejim
Off-Screen Option — 
Kompüter 
ekranından 
(ölçüsündən)
 
kənara 
çıxmağa
 imkan verən 
xüsusiyyət.
Offset
 —