Ergashxodjaeva Sh. Dj., Qosimova M. S

2.5–rasm. Xolistik marketing konsepsiyasining tuzilishi
6
 
Ushbu rasmdan ko‘rinib turibdiki, o‘zaro munosabatlar marketingi – bozorning 
tayanch hamkor kompaniyalari (xaridorlar, ta’minotchilar, distribyutorlar va 
boshqalar) bilan uzoq muddatli o‘zaro manfaatli munosabatlarni o‘rnatish 
maqsadidagi amaliyot jarayonidir. O‘zaro munosabatlar marketingi hamkorlar bilan 
tor doiradagi iqtisodiy, texnik va ijtimoiy aloqalarni o‘rnatishga yo‘naltirilgandir. Bu 
hamkor guruhlari bilan zarur bo‘lgan munosabatlarni shakllantirishni ko‘zda tutadi.
Jami uchta hamkor guruhi: ishchilar, marketing hamkorlari (taqsimot kanallari, 
ta’minotchilar, dilerlar) va moliyaviy hamjamiyatlar (aksionerlar, investorlar, 
tahlilchilar) mavjud. Bu marketing turida asosiy tamoyil oddiy: bir–biriga qiziquvchi 
tayanch qiziquvchi guruhlarning foydali munosabatlar tizimini yaratish – bu biznes 
muvaffaqiyatini kafolatlaydi.
Munosabatlar 
marketingining 
tarkibiy 
o‘qini «mijoz bilan o‘zaro 
munosabatlarni boshqarish» (yoki Customer Relationship Management) tushunchasi 
ifodalaydi. CRM – axborot texnologiyalaridan faol foydalaniladigan marketing 
strategiyasi bo‘lib, keng ma’lumotlar to‘plami yaratish va qo‘llashni o‘z ichiga oladi 
6
Эргашходжаева Ш.Ж. Холистик маркетинг концепцияси ва уни корхоналар фаолиятига татбиқ этиш. Илмий 
мақола. –Иқтисодиёт ва таълим, 2014. 4-сон. 
Xolistik marketing konsepsiyasi 
Firmaning 
ichki 
marketingi 
Integrasiyalash 
gan marketing 
Ijtimoiy 
javobgar
O’zaro 
munosabatlar 
marketingi 
Top-
menejment 
Boshqa 
bo’limlar 
Marketing 
bo’limi 
Kommunikatsiya 
marketing 
Tovarlar va 
xizmatlar 
Kanallar
Etika
Ekologiya 
Huquq
Jamiyat
Xaridorlar
Kanallar 
Hamkorlar

---

44 
hamda kompaniyalarga shaxsiy yondoshuvga asoslangan o‘zaro manfaatli 
munosabatlar yaratish maqsadida mijozlar haqida axborot to‘plash va qayta 
ishlashga imkon beradi. CRM yondashuvi ommaviyligining o‘sishi 1990 yillar 
oxirida internet texnologiyalari paydo bo‘lishi bilan ta’minlangan.