Ergashxodjaeva Sh. Dj., Qosimova M. S


 Raqobatli strategiyalar va ularning mazmuni



Yüklə 3,25 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə117/172
tarix24.10.2023
ölçüsü3,25 Mb.
#161043
1   ...   113   114   115   116   117   118   119   120   ...   172
Marketing

 
13.7. Raqobatli strategiyalar va ularning mazmuni 
F. Kotler firmaning bozordagi ulushidan kelib chiqqan holda raqobatchilik 
strategiyasini 4 ta turga ajratib ko‘rsatadi 
24

1. Lider strategiyasi. 
2. “Kurashga chaqiruvchi” strategiya. 
3. “Lider orqasidan boruvchi” strategiya. 
4. Mutaxassis strategiyasi. 
Odatda lider bu asosiy bozorni rivojlantirishga katta hissa qo‘shuvchi firmadir. 
Liderning javobgarligini aniqlovchi eng tabiiy strategiya bo‘lib, yangi 
iste’molchilarni egallashga, mavjud tovarlarni qo‘llashda yangi tashviqotga yoki 
tovarlarni bir marta iste’molini o‘stirishga yo‘naltirilgan global talabni kengaytirish 
strategiyasi bo‘lib hisoblanadi. 
Mudofaa strategiyasi - bu bozor liderining strategiyasi bo‘lib, u orqali korxona 
24
Котлер Ф. и др. Основы маркетинга. – М.: ООО “И.Д.Вильямс”, 2012. – 510 с. 


244 
bozorda raqobat kurashida qo‘lga kiritgan yutuqlarini, pozitsiyalarini (masalan, 
bozorda katta ulushni saqlab qolish, mahsulot markasini obro‘sini ko‘tarish, tovar 
harakati kanallarini ustidan nazoratni saqlab qolish)ga intiladi. 
Mudofaa strategiyasi - bu bozor sardori tomonidan o‘zining biznesini 
raqobatchilar tajovuzidan doimo him oya qilish maqsadida tanlanadigan strategiyadir. 
Mudofaa strategiyasining quyidagi turlari mavjuddir: pozitsiyali mudofaa, qanot 
mudofaasi, mudofaa qayta hujumga o‘tish yo‘li bilan, mobil mudofaa va qisilib 
qolayotgan mudofaa. 
Hujum strategiyasini qo‘llash natijasida firma bozorda o‘z ulushini oshirishga 
harakat qiladi. Bundan maqsad tajriba samarasini keng ishlatish hisobiga 
rentabellikni oshirishdan iboratdir. 
Demarketing strategiyasi esa bozor liderining to‘rtinchi strategiyasi bo‘lib, lider 
firma monopolizmda ayblanishdan qochish uchun bozordagi o‘z ulushini 
qisqartirishni ko‘rib chiqishi mumkin. Unga erishish yo‘llarini bittasi ko‘rsatilayotgan 
hizmatlarni, reklama va talabni rag‘batlantirish maqsadida qisqartirish, ayrim 
segmentlarda narxni oshirish hisobiga talab darajasini pasaytirish maqsadida 
demarketing tamoyillarini qo‘llash hisoblanadi. 
“Kurashga chaqiruvchi” strategiyasining maqsadi - lider o‘rnini egallashdir. Bu 
erda 2 ta muammo muhim hisoblanadi: 
1. Liderga hujum qilish uchun vaziyatni tanlash. 
2. Uning imkoniyatlarini va himoyasini baholash. 
Vaziyatni tanlashda front bo‘yicha hujum yoki qanot hujumi muqobillari 
hisobga olinadi. 
Hujum strategiyasi - bu raqobat strategiyasi bo‘lib, u bozor da’vogari 
tomonidan sotuv bozorlarini egallash kurashida qo‘llaniladi. 
Front bo‘yicha hujum - bu raqobatchi korxonaning kuchsiz tomonlaridan kura 
kuchli tomonlaridan ustun kelish bo‘yicha faol harakatlar orqali uning pozitsiyasiga ( 
mahsulotlar, reklama, narxlar va boshqalar bo‘yicha) hujum qilish tushuniladi. Uni 
amalga oshirish uchun korxona raqobatchiga nisbatan ko‘p resurslarga ega bo‘lishi 
hamda uzoq muddatli “jang harakatlari”ni olib borish qobiliyatiga ega bo‘lishi kerak. 


245 
Qanot hujumi - bu raqobatchilar faoliyatini kuchsiz joylariga yo‘naltirilgan 
bo‘lib, bu joylarda ustunlikka erishish uchun asosiy kuchlar tashlanadi; u shunga 
asoslanganki raqobatchi ko‘pincha o‘z resurslarining eng kuchli pozitsiyalarini saqlab 
qolish uchun yo‘naltiradi, masalan sifati bo‘yicha sardorlik (liderlik) pozitsiyasini 
saqlab turishi mumkin, ayni vaqtda esa o‘z faoliyatida kuchsiz joylarga ega bo‘lishi 
mumkin, masalan vositachilar bilan ishlashga uncha ahamit berishmaydi. Ushbu 
strategiya bozor da’vogari raqobatchiga nisbatan kam resurslarga ega bo‘lsa yaxshi 
natija berishi mumkin. U ko‘pincha raqobatchilarga qarshi kutilmaganda ishlatiladi. 
O‘rab olish orqali hujum - bu raqobatchini barcha pozitsiyalarga birdaniga 
hujum qilinib, uni bir vaqtning o‘zida hamma yo‘nalishdar bo‘yicha mudofaa olib 
borishga majbur etadi; bu esa bozor da’vogari juda katta resurslarga ega bo‘lganda 
qo‘llaniladi hamda qisqa vaqt ichida raqobatchini bozordagi pozitsiyasini emirilishiga 
imkoniyat yaratadi. U Kuyidagi variantlarida amalga oshirishi mumkin, ya’ni 
mahsulot modifikatsiyasi (turlari) sonini ancha ko‘paytirib, raqobatchi harakat 
qilayotgan barcha bozorlarda o‘z mahsulotini sotishi. 
Chetlab o‘tish hujumi - bu tug‘ridan-to‘g‘ri bo‘lmagan hujum turi bo‘lib, 
ko‘pincha quyidagi yo‘nalishlardan birida amalga oshiriladi: ushbu korxona uchun 
mutlaqo yangi bo‘lgan mahsulot turini ishlab chiqarishni o‘zlashtirish, yangi 
geografik bozorlarni o‘zlashtirish, texnologiyada yangi bosqichni o‘zlashtirish, bozor 
da’vogari uchun dastlab eng “engil” bozorlarda amalga oshirilib, u erlarda ustunlikka 
erishilgandan so‘ng esa, raqobatchining asosiy faoliyati sohalarida hujum 
uyushtiriladi. 
Yüklə 3,25 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   113   114   115   116   117   118   119   120   ...   172




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin