81
hududlariga kiradi. Ular XVII-XVIII asrlardan beri mavjud. ESH umummilliy
bojxona hududidan nisbatan mustaqil bo„lgan hududiy bo„linmalar bo„lib
ularning
faoliyati tovar almashinuvini tezlatishga va tashqi savdoni rag„batlantirishga
qaratilgan. Buni amalga oshirish uchun ESHlariga keyinchalik reeksport qilish uchun
mo„ljallangan tovarlar bojxona to„lovlari, import soliqlari, kvota va boshqa turdagi
moliyaviy nazoratlardan ozod qilingan holda kiritiladi.
ESHga kiritilayotgan tovar-
mahsulot dekloratsiya qilinmaydi, ammo, bojxona ma‟muriyati hudud ichida
kontrobanda va taqiqlangan tovarlar kirib kelishining oldina olish maqsadida nazorat
tashkil etish huquqiga ega.
Hudud ichida iste‟mol qilinadigan va foydalanadigan
chet elda ishlab
chiqarilgan tovar mahsuloti import deb hisoblanadi va bojxona to„lovlari to„lanishi
kerak. Hududga kiritilgandan so„ng bu tovarlarga shu hududda qabul qilingan barcha
eksport imtiyozlari (soliq chegirmalari, soliq mukofatlari,
avvalgi amalga oshirilgan
to„lovlarni qaytarish va boshqalar) qo„llaniladi. Hududdan qabul qiluvchi davlatga
junatilayotgan tovar ham bojxona to„lovlar va import soliqlariga tortiladi. Lekin,
ko„pchilik rivojlangan mamlakatlarda tarkibida mahalliy ishlab chiqarishning ulushi
qo„shilgan tovarlar importi uchun bojxona tariflarini kamaytirish ko„zda tutilgan.
ESHning asosiy funksiyalari
tovarlarni olib kelish, saqlash sartirovkalash va
qayta ishlamasdan jo„natishdan iborat. Bazi bir hollarda
eksport qilinadigan
tovarlarni juziy qayta ishlashga ruxsat beriladi. ESHda, shuningdek, tovarlarni
ko„rgazma markazlarida ularni kelgusida sotish maqsadida
namoyish etish ham
mumkin. Bunda tovarlar faqatgina ulgurji savdo qilinishi mumkin. Chakana savdo
faqatgina dengiz va havo kemalarining ekipajlari va pasajirlari uchun ruxsat beriladi,
xolos. Bunday hududlar unchalik katta investitsiyalarni talab qilmaydi va sarflangan
mablag„larni tezda qoplaydi.
ESH AQSh va G„arbiy Yevropa mamlakatlarida eng ko„p tarqalgan. ESHning
bir ko„rinishi bu
Dostları ilə paylaş: