Etika fanidan oraliq nazorat savolnomalari

Aim.uz

Etika fanidan oraliq nazorat savolnomalari.

1.“Etika” fanining predmeti, mohiyati, uning asosiy belgilari va tuzilmasi.

2. Axloqning jamiyat hayotidagi o`rni va ahamiyati

3.Etika fanining fanlararo bog’liqligi: falsafa; estetika; dinshunoslik, huquqshunoslik, milliy g’oya, psixologiya, pedagogika, siyosatshunoslik, ekologiya.

4. Axloqning paydo bo’lishi haqidagi diniy, empirik va genetik konsepsiyalar.

5.O’zbekiston mustaqilligining etika fani rivojiga konstruktiv ta’siri.

6.Qadimgi SHarq va G’arb mutafakkirlari ijodida axloq haqidagi qarashlarning umumiy tomonlari va farqi.

7.Qadimgi SHumer, Vavilon va Misrdagi axloqiy qarashlar.

8 “Avesto” – Turon va Eron xalqlari axloqiy qonun-qoidalarining manbai.

9.Qadimgi Hindi-Xitoy mintaqasidagi axloqiy qarashlar: buddaviylik, daotsizm.

10. Konfutsiy ta’limotining axloqiy jihatlari.

11. Qadimgi YUnon va Rumo axloqshunosligida Suqrot va Aflotun, Arastu va Epikur, Tit Lukretsiy Kar, Seneka va Epiktet ijodining o’rni.

12.O’rta asrlarda SHarq va G’arb axloqshunosligining asosiy yo’nalishlari.

13.Qur’oni Karim, Hadisi SHarif, Injil – diniy axloqiy manba sifatida.

14. Imom al-Buxoriy, ijodida axloq masalasi.

15.Imom at-Termiziy ijodida axloq masalasi.

16.Al-Farobiy ijodida axloq masalasi.

17.Ar- Roziy ijodida axloq masalasi.

18. Ibn Sino ijodida axloq masalasi.

19.. Ibn Rushd ijodida axloq masalasi .

20.Tasavvuf axloqshunosligi.

21. Imom G’azzoli ning axloqiy qarashlari.

22. Jaloliddin Rumining axloqiy qarashlari.

23.A ziziddin Nasafiyning komil inson konsepsiyasi.

24.Temur va temuriylar davrida Alisher Navoiy va Abdurahmon Jomiy, Husayn Voiz Koshifiy kabi mutafakkirlar axloqiy qarashlarining ahamiyati.

25. “Qobusnoma”, “Axloqi Muhsiniy”, “Bahoriston”, “Guliston” pandnomalarining inson axloqiy kamolotidagi o’rni.

26.O’rta asrlar Ovrupa axloqshunosligida cherkov aqidalarining ustuvorligi: Foma Akvinskiy, Avgustin Blajenniy.

27.Uyg’onish davri axloqiy ta’limotlari: Valla, Monten, Makiavelli.

28. YAngi davr axloqshunosligidagi ratsional va sensual yo’nalishlar: Spinoza, Lokk, SHeftsberi.

29.Olmon mumtoz axloqshunosligi: Kant, SHelling, Gegel, Feyerbax.

30.Irratsionalizm namoyondalarining axloq falsafasi: Kirkegard, SHopenhauer, Nitsshe.

31.XIX - XX asr rus mumtoz axloqshunosligi: V. Solovyov, N. Losskiy, I. Ilin. N. Berdyayev qonun etikasi, tavba etikasi va ijod etikasi haqida.

32. Z.Freyd va E.From psixoanalizi, J.P.Sartr ekzistensializmi.

33. M.Gandining g’ayri zo’ravonlik axloqshunosligi.

34.K.YAspersning hayotga ehtirom axloq falsafasi, A.SHveyser universal etika asoschisi. 35.M.Z.Qutqu va M.A.Jo’shanning yangi tasavvufchilik axloqshunosligi.

36.Turkiston ma’rifatchi-jadidlarining axloqiy qarashlari: Ahmad Donish, Abay va Anbar Otin.

37. Abdulla Avloniyning “Turkiy guliston yoxud axloq”, Abdurauf Fitratning “Oila va oilani boshqarish xususida” nomli asarlarining axloqiy mohiyati.

38.SHo’rolar davri axloqshunosligi.

39. Mustaqillik davrida yangi axloqiy tafakkurning shakllanishi.

40.Etika fanining asosiy kategoriyalari

41.Etika kategoriyalarining o’ziga xos xususiyatlari.

42. Etika asosiy kategoriyalari o’rtasidagi umumiy aloqadorlik

43.Buyuk mutafakkirlar etika kategoriyalari haqida.

44. Muhabbat – axloqshunoslikning eng asosiy kategoriyasi.

45.Muhabbatning turlari: Vatanga, millatga, ota-onaga, farzandga,

insoniyatga, go’zalikka muhabbat.

46. Muhabbat va nafrat. Ezgulik va yovuzlik; yaxshilik va yomonlik kategoriyasi .

47.Adolat va adolatsizlik; burch va mas’uliyatsizlik vijdon va vijdonsizlik; nomus va benomuslik kategoriyasi.

48.Baxt va baxtsizlik; haqiqatparvarlik va yolg’onchilik, hayotning ma’nosi, ideal tushunchalari.

49.Axloqiy tamoyillar va ularning shaxs va jamiyat munosabatlarida namoyon bo’lishi.

50.Axloqiy tamoyillarga tarixiylik nuqtai nazaridan yondashuvning o’ziga

xos xususiyatlari.

51. Vatanparvarlik; insonparvarlik; erkparvarlik; fidoiylik;

ziyolilik; mehnatsevarlik; tinchlikparvarlik; jo’mardlik; o’zbekchilik; mehmondo’stlik.

52.Ixtiyor erkinligi va axloqiy tanlov.

53. Axloqiy me’yorlar va uiarninc ahamiyati.

54.Evropa va Osiyo xalqlari axloqidagi umumiylik va farqli jihatlar.

55.SHarq mamlakatlari xalqlarining axloqi: o’zaro hurmat......

56. G’arb xalqlari axloqidagi xususiyatlar: cho’rtkesarlik, qatiyatlilik, individualizm, egotsentrizm, kosmopolitizm.

57.Afrika va Lotin Amerikasi xalqlarining axloqiy mentaliteti.

58. YAqin va Uzoq SHarq mamlakatlari xalqlarining axloqiy an’analari.

59. Axloqiy mentalitetda vorisiylikning namoyon bo’lishi.

60.Nikoh, oila va davlatning axloqiy asoslari

61.Nikoh eng qadimgi axloqiy munosabat shakli.

62. Buyuk mutafakkirlar oilaning muqaddasligi haqida.

63.Nikohda muhabbatning zaruriyligi.

64.Nikohning qonuniy va diniy asoslari.

65. Oiladagi ijtimoiy-ma’naviy muhitning farzand tarbiyasiga ta’siri, erkak va ayolning o’rni. 66.Oila sha’nini saqlashda ota-ona va farzandlar mas’uliyati va burchlari; ajralish va uning oqibatlari.

67.Oilada yoshlar va qariyalarning huquqlarini himoya qilishda davlatning roli.

68 Oilaviy munosabatlarga noan’anaviy yondashuvlar: bir jinsli nikohlar, nikohsiz oilalar va ularning oqibatlari.

69.Davlatning axloqiy mohiyati.

70. Davlatning oila tinchligi va barqarorligini ta’minlashdagi o’rni.

71.Davlat tomonidan yosh oilalarni ijtimoiy muhofaza qilinishining ahamiyati.

72.Oila shartnomasining axloqiy jihatlari.

73.Muomala madaniyati – axloqiy madaniyatning tarkibiy qismi.

74. Muomala odobining ijtimoiy-tarixiy ahamiyati.

75. Muomala odobi va uning axloqiy madaniyatda namoyon bo’lishi.

76. Etiket zamonaviy axloqning nazariy va amaliy asosi.

77. Asosiy axloqiy qadriyatlar: xususiy axloqiy qadriyatlar; universal axloqiy qadriyatlar; mintaqaviy axloqiy qadriyatlar.

78. Kasbiy odobning axloqiy madaniyat bilan uyg’unligi.

79.Kasbiy erkinlik va kasbiy burchning axloqiy mohiyati.

80.Insonning kasbiy odobi: olim odobi, jurnalist odobi, huquqshunos odobi, shifokor odobi, pedagog odobi, muhandis odobi, tadbirkor va savdo xodimi odobi va h.k.

81.Oqituvchi etikasi va uning oziga xos xususiyatiari.

82.SHaxs axloqiy tarbiyasi

83.SHaxs axloqiy kamolotida ta’lim va tarbiyaning o’rni.

84. Bilim – shaxsni maqsadga yo’naltiruvchi kuch: kundalik bilim, shaxsiy bilim, diniy bilim, ilmiy bilim.

85. Axloqiy va jismoniy tarbiya uyg’unligi.

86. Tibbiy va ekologik tarbiyaning axloqiy asoslari. Tana parvarishining tibbiy tarbiyadagi o’rni.

87.Sog’lom turmush tarzining barkamol avlod axloqiy tarbiyasidagi ahamiyati.

88. San’atning shaxs axloqiy tarbiyasiga ta’siri: kino, musiqa, qo’shiq, teatr, badiiy asar.

89.SHaxs tarbiyasiga ijtimoiy muhitning ta’siri: oila, jamoa, oilaviy tadbirlar, guruhlar.

90. Yo’l harakati qoidalariga amal qilishning axloqiy mezonlari.

91.“Ommaviy madaniyat”ning yoshlar dunyoqarashiga ta’siri.

92.Zamonaviy axloqiy tarbiyada kosmopolitizmga moyillik.

93.Etikaning zamonaviy muammolari

94.Global jarayonlarning shaxs axloqiy kamolotiga ta’siri.

95. Insonning hayot mazmuniga va o’lamga munosabati: ma’naviy-ruhiy va jismoniy azob. 96.Ijtimoiy muhofaza – axloqiy zaruriyat.

97.Bioetika – amaliy etikaning nazariy asosi.

98. Eftonaziyaning axloqiy muammolari .Evtanaziya: aktiv va passiv evtanaziya.

99.Klonlashtirish, transplantatsiya, ksenotaransplantatsiya (insonga hayvon organi va to’qimalarini o’tkazilishi) va donorlik diniy etika nuqtai nazaridan.

100.Etikaning zamonaviy muammolariga diniy va ilmiy yondashuvlar.

101. Globallashuv jarayonida ma’naviy tanazzul hodisasi va uning axloqiy asoslari.

102. Iqtisodiy taraqqiyot jarayonlarida axloqiy bilimning zaruriyati.

103. Komil inson konsepsiyasining axloqiy – ma’naviy negizlari.

104. SHaxs axloqiy kamolotiga salbiy ta’sir ko’rsatuvchi omillar.

105. “Ommaviy madaniyat” va uning g’ayriaxloqiy ko’rinishlari.

106. Axloqiy madaniyatning rivojlanishida internetning o’rni.

107. Milliy qadriyatlar va zamonaviy yoshlar.

108. Sog’lom turmush tarzi mustahkam oilaning garovi sifatida.

109. Axloqiy madaniyatning zamonaviy yo’nalishlari.

110. Etiketning did – fahm, farosat rivojidagi o’rni.

111. Ma’rifat – ma’naviy kamolotning asosiy yo’li sifatida.

112.Axloqiy tafakkurni rivojlantirish qonuniyatlari.

113. Inson shaxsining go’zalligi va manfaatlar uyg’unligi.

114. Jamiyatni modernizatsiya qilishning axloqiy asoslari.

115.Din – inson ma’naviyati rivojlanishining muhim omillaridan biri

sifatida.

116. Axloqning global muammolari.

117.. SHarq mutafakkirlari gi orni va ahamiyati.

118. Gedonizm va evdemonizm tushunchalarining axloqiy ahamiyati

119.XXI asrda global etosfera (axloqiy muhit)ni yaratishning zaruriyati.

120.Inson, uning insoniyat oldidagi burchi va mas’uliyati.