F. tularensis patogeni aşağıda qeyd olunanlarda aşkar olunur:
F. tularensis patogeni aşağıda qeyd olunanlarda aşkar olunur:
Müxtəlif buğumayaqlı və məməlilər
Su hövzələri daxil olmaqla ətraf mühit mənbələri
İlk dəfə 1911-ci ildə Kaliforniyanın Tulare əyalətində yer sincabları arasında infeksiyanın alovlanma səbəbi kimi aşkar olunmuşdur.
Pasteurella tularensis adlandırılmışdır.
Daha sonra səciyyəvi xüsusiyyətləri aşkar olunduqdan sonra Francisella tularensis adlandırılmışdır.
Daha sonra səciyyəvi xüsusiyyətləri aşkar olunduqdan sonra Francisella tularensis adlandırılmışdır.
Edvard Fransis patogenin epidemiologiyası, kliniki təzahürləri və mikrobiologiyasını araşdırmışdır.1
Digər oxşar növlər, habelə 4 alt növ təsvir olunmuşdur.
İnsan xəstəliyi olub, infeksiyanın mənbəyi ətraf mühit/heyvan/buğumayaqlılar ola bilər
İnsan xəstəliyi olub, infeksiyanın mənbəyi ətraf mühit/heyvan/buğumayaqlılar ola bilər
Tez-tez rast gələn sinonimlər
ABŞ-da: “dovşan qızdırması” və ya “maral milçəyi qızdırması”
Rusiyada: “ondatra ovlayanların xəstəliyi”
Yaponiyada: “vəhşi dovşan xəstəliyi” və ya “Ohara xəstəliyi”
Ətraf mühitdə davamlıdır
Ətraf mühitdə davamlıdır
Təbii infeksiyalar əsasən aşağıdakı yollarla yayılır:
Aerozollaşma
Xəstə heyvanla, eləcə də, heyvan cəsədləri ilə birbaşa təmas nəticəsində
Çirklənmiş qida və su vasitəsilə
Buğumayaqlıların sancması nəticəsində
Heyvanların dişləməsi/cırmaqlaması nəticəsində
İnsandan insana keçmir
Qram-mənfi Francisella tularensis kokkobasili
Qram-mənfi Francisella tularensis kokkobasili
Ölçüsü çox kiçikdir (0.2-0.7 µm)
Zəif boyanır
Aerob, hərəkətsiz, kapsulsuz, spor əmələ gətirmir
ƏKSƏR F. tularensis ştammlarının inkişafı üçün sistein maddəsi tələb olunur
ƏKSƏR F. tularensis ştammlarının inkişafı üçün sistein maddəsi tələb olunur
Novicida alt növü üçün sistein tələb olunmur
Standart bərk/duru mühitlərdə yetişmir
Sistein əlavə olunmuş və ya sistein tərkibli mühitlərə buferləşmiş ağac kömür-mayası, modifikasiya olunmuş Tayer-Martin mühiti, əksər şokolad aqarları və s. daxildir
Koloniyaların əmələ gəlməsi üçün 2-5 gün tələb olunur
Qram üsulu ilə boyanmada adətən pleomorfik xarakter daşıyır
Loqarifmik artım fazasında ikiqütblü boyanma nəticəsində çubuq-şəkilli olurlar
Coğrafi yayılması, insanlarda və heyvanlarda virulentliyi baxımından Francisella tularensis törədicisinin fərqlənən dörd alt növü vardır.
Coğrafi yayılması, insanlarda və heyvanlarda virulentliyi baxımından Francisella tularensis törədicisinin fərqlənən dörd alt növü vardır.
Tularensis alt növü (A növü)
Holarctica alt növü (B növü)
Mediasiatica alt növü
Novicida alt növü
Tularensis alt növü (A növü)
Tularensis alt növü (A növü)
4 növ içində ən yüksək virulentliyə malikdir
ABŞ-da üstünlük təşkil edir
Son məlumatlara əsasən Avropada da aşkarlanıb1
Əlavə olaraq 2 alt növə bölünməsi təklif olunur2
A1 yarımtipi: Mərkəzi Amerika
A2 yarımtipi: Qərbi Amerika
Holartica alt növü (B növü)
Holartica alt növü (B növü)
Bütün şimal yarımkürəsində aşkar olunmuşdur
Avropada xəstəliyin törədicisi və üstünlük təşkil edən alt növ
A növü
A növü
Biovar tularensis
Yüksək virulentlidir
Müalicə olunmadıqda 10% ölüm ilə nəticələnə bilər
Dovşanlar, gənələr və marallar
Şimali Amerika
Mediasiatica alt növü
Mediasiatica alt növü
Keçmiş Sovet İttifaqının Mərkəzi Asiya respublikalarında aşkar edilmişdir
F. tularensis törədicisinin tularensis alt növü ilə müqayisədə dovşanlarda daha az virulentlidir1
İnsanlar arasında xəstəliyin qeyd alınması naməlumdur
Novicida alt növü
Nadir hallarda insanlarda xəstəliyə səbəb ola bilər2
Keçmişdə böyük epidemiyalara səbəb olmuşdur
Keçmişdə böyük epidemiyalara səbəb olmuşdur
Alman qoşunları Stalinqradı mühasirəyə alarkən xəstəliyin ağciyər forması hallarına rast gəlinmişdir (II Dünya Müharibəsi)
İsveçdə 1967-ci ilin qışında xəstəliyin ağciyər forması hallarına rast gəlinmişdir
Ən son alovlanma ABŞ-ın Massaçusets ştatında otluqda işləyən işçilər arasında baş vermişdir (15 xəstəlik halı)
Massaçusets alovlanmasında simptomların təzahüründən əvvəl çəmənliyə qulluq edən və ya ot biçən işçilər tulyaremiyaya yoluxmanın yüksək əhəmiyyətli risk faktorlarını təşkil edirdilər.1
Massaçusets alovlanmasında simptomların təzahüründən əvvəl çəmənliyə qulluq edən və ya ot biçən işçilər tulyaremiyaya yoluxmanın yüksək əhəmiyyətli risk faktorlarını təşkil edirdilər.1
Digər insanlar ilə müqayisədə otları təmizləyən insanlarda F.tularensis törədicisinə qarşı əkscisimlərin yüksək prevalentliyi müşahidə olunmuşdur.1
Su vasitəsilə yayılan infeksiya mənbə nümunələri
Su vasitəsilə yayılan infeksiya mənbə nümunələri
Bolqarıstan1
Xəstəliyin ağız-udlaq formasına səbəb olan çirklənmiş su və ya qida maddələrinin qəbulu
İtaliya2
1982-ci ildə bir kənddə 49 xəstələnmə halı
Su vasitəsilə yayılan infeksiya mənbə nümunələri
Su vasitəsilə yayılan infeksiya mənbə nümunələri
Türkiyə1
Təxminən 10 il ərzində 205 xəstələnmə halı
İspaniya2
Çaydan tutulan xərçəng ilə əlaqədar 19 xəstəlik halı
Suda yaşama
Suda yaşama
F. tularensis törədicisi Acanthamoeba castellanii kimi protozoanlarda yaşaya bilər.1
Su ehtiyatının xlorlanması F. tularensis infeksiyasının olması ehtimalının qarşısını ala bilər.
Tulyaremiya 30°və 71°en dairələri arasında yerləşən bölgələrdə endemik xarakter daşıyır
Tulyaremiya 30°və 71°en dairələri arasında yerləşən bölgələrdə endemik xarakter daşıyır
Şimali Amerika, Avropa, Rusiya, Mərkəzi Asiya, Çin və Yaponiya
ABŞ-dan başqa xəstəliyin rastgəlmə tezliyi Skandinaviya ölkələrində və Rusiyada daha yüksəkdir
Tulyaremiyanın tarixini öyrənmək
Tulyaremiyanın tarixini öyrənmək
Tulyaremiyanın epidemiologiyasını təsvir etmək
Tulyaremiyanın əsas kliniki əlamətlərini müəyyənləşdirmək
Tulyaremiyanın müalicəsi, qarşısının alınması və nəzarət tədbirləri haqqında məlumat vermək
Az miqdarda inokulyatın olması infeksiyaya səbəb ola bilər
Az miqdarda inokulyatın olması infeksiyaya səbəb ola bilər
10-50 mikroorqanizm infeksiyaya səbəb ola bilər
1950-ci illərdə tədqiqata cəlb olunan insanlardan əldə edilən nəticələr bunu sübut edir
Nadir hallarda infeksiyanın ildırımvari formasına səbəb olur
Proqressiv infeksiya sonda ölümlə nəticələnə bilər
Hüceyrənin daxilindən kənarda yaşamaq qabiliyyəti yoxdur
Hüceyrənin daxilindən kənarda yaşamaq qabiliyyəti yoxdur
Makrofaq hədəf hüceyrədir
Makrofaqlar və törəmələr bütün orqanizmdə olur və patogenlərə qarşı ilkin (təbii) immun reaksiyanın bir hissəini təşkil edirlər.
İlkin aktivlik patogenlərin faqositozunu təşkil edir
Patogenin məhv edilməsi
Sitokinin yaranmasına şərait yaradır və iltihaba səbəb olur
T-şəkilli hüceyrələrdə antigenin təzahürü
Xora-bubon forması
Xora-bubon forması
Ən geniş yayılmış formasıdır
Təbii baş verən halların 45-85% t. edir
İnfeksiyanın daxil olduğu yerdə xoralı yaraların əmələ gəlməsi
Nahiyədə irinli limfa düyünlərinin böyüməsi
Bubon forması
Təbii baş verən halların 10-25% təş. edir
Limfadenopatiya
Dəridə xoralar müşayiət olunmur
Qarayara
Qarayara
«Pişik cırmağı» xəstəliyi (Bartonella infeksiyaları)
Dərinin göbələk infeksiyaları (sporotrixoz, histoplasmoz və s.)
Dəri leyşmaniozu
Limfadenopatiya sindromları (limfoma, sarkoidoz və s.)
Xəstələrdə dəri xorası və limfadenopatiya rast gəlinmir
Brucella infeksiyası
Brucella infeksiyası
Yayılmış mikobakterial infeksiya
Endokardit (infeksion və ya qeyri-infeksion)
Göbələk infeksiyaları
Malyariya
Qeyri-infeksion mənşəli Naməlum Etiologiyalı Qızdırmalar
Rikketsial infeksiyalar
Qarın yatalağı
Tulyaremiyanın septik forması
Tulyaremiyanın septik forması
İnfeksiyanın müxtəlif formalarının tez-tez rast gəlinən son mərhələsi.
Sepsis nişanələri, hərarət, aşağı qan təzyiqi, huşun pozulması, orqanların zədələnməsi
Pasiyentlərdə adətən tulyaremiyanın başqa formaları müşahidə olunur, lakin nadir hallarda septik forma təzahür olunur
Xora-bubon forması:
Xora-bubon forması:
Ağrılı nekrotik dəri yaraları böyümüş və zəif regional limfa düyünləri ilə müşayiət olunur?
Bubon forması:
Regional limfadenopatiya dəri yaraları ilə müşahidə olunur?
Göz-bubon forması:
Göz-bubon forması:
Gözün ətrafında aydın görünən ödem, eləcə də, ağrılı və böyümüş regional limfa düyünləri varmı?
Çoxsaylı ağrılı sarı rəngdə konyunktival düyünlər və/və ya konyunktival xoralar müşahidə olunur?
Anginoz-bubon forması:
Udlaq, badamcıqlar və yumşaq damağın xoraları ilə müşayiət olunan ekssudativ faringit və ya tonzilit müşahidə olunur?
Ağciyər forması:
Ağciyər forması:
Xəstədə qanqusma və ya qanlı bəlğəm müşahidə olunur?
Əvvəllər sağlam olmuş insanlarda xəstəliyin etiologiyası məlum olmayan gözlənilməz, ağır pnevmoniya müşahidə olunur?
İnsandan insana keçmir
İnsandan insana keçmir
Standart ehtiyat tədbirləri
Əsas yoluxma təhlükəsi olan yollar
Qida və suyun qəbulu ilə
Tənəffüs yolları vasitəsilə
Dəri və ya göz vasitəsilə
Təsadüfi parenteral (həzm kanalından kənar) yolla keçmə
Təbiətdə tulyaremiyaya nəzarət edilməsi məqsədəuyğun deyil və onun uğurlu olması ehtimal edilmir
Təbiətdə tulyaremiyaya nəzarət edilməsi məqsədəuyğun deyil və onun uğurlu olması ehtimal edilmir
İnsanlarda xəstəliyin qarşısının alınması ən böyük profilaktik tədbirdir
Xəstə və ölü heyvanlardan uzaq durmaq haqqında maarifləndirmə
Həşəratlara qarşı vasitələrin istifadəsi
Gənələri dərhal dəridən təmizləmək
Yalnız təmiz içməli sudan istifadə etmək
Vəhşi heyvanların ətini müvafiq qaydada bişirmək
Tulayremiya peyvəndləri
Rusiya istehsalı diri vaksin
ABŞ-da tədqiq edilən diri vaksin
Antibiotiklərlə tulyaremiyanın uğurlu müalicəsi əldə edilə bilər
Antibiotiklərlə tulyaremiyanın uğurlu müalicəsi əldə edilə bilər
Müalicə alan 881 xəstə arasında ölüm göstəricisi 1-2.5% təşkil edir
Aşağıda qeyd olunanlar xəstələrdə xəstəliyin ağırlaşmasına səbəb olur
Şəkər xəstəliyi
İmmunitetin zəif olması
Xəstəliyin təkrarlanması
Bakteriostatik preparatlarla müalicə zamanı xəstəliyin təkrarlanması 10% təşkil edir
Geniş istifadə olunan antibiotiklər
Geniş istifadə olunan antibiotiklər
Aminoqlikozidlər
Florxinolonlar
Tetrasiklin
Simptomatik müalicə
Yoluxma sonrası profilaktika
Xəstədə yoluxma hallarında simptomlar meydana gəlməzdən əvvəl antibiotik müalicəsinin tətbiqi.
Tətbiq olunmamalı antibiotiklər
Tətbiq olunmamalı antibiotiklər
F. tularensis Qram-mənfi patogendir
Qram-mənfi orqanizmlərə qarşı təsiri olmayan antibiotiklər istifadə olunmamalıdır.
Sefalosporinlər F.tularensis patogeninə təsir etmir.
Digər β-laktam antibiotikləri (penisilin tərkibli antibiotiklər) müxtəlif təsirlərə malikdir.
Digər antibiotiklərin seçilməsinə üstünlük verilir.
Səthlərin dekontaminasiyası üçün standart stasionar dezinfeksiyaedici vasitələri tətbiq olunur
Səthlərin dekontaminasiyası üçün standart stasionar dezinfeksiyaedici vasitələri tətbiq olunur
0.1% natrium hipoxlorit məhlulu
1:10 nisbətində məişət ağardıcı məhlulu
Saxlama müddəti: 10 dəqiqə
Daha sonra 70% etil spirti tətbiq olunur
Ağardıcı məhlulun istifadəsindən sonra
Ətraflı təmizlənmə
Ağardıcının aşındırıcı təsirini azaldır
Tulyaremiyanın xora-bubon forması
Tulyaremiyanın xora-bubon forması
Şübhəli hal: Xəstədə > 38oC hərarət VƏ aşağıdakı əlamətlərdən ən azı biri olarsa :
Bubonların (limfadenit) rast gəldiyi bir və ya bir neçə periferik limfa düyünləri qruplarının palpasiyası zamanı onların böyüməsinin müşahidə olunması, az ağrılı , yumşaq və hərəkətli olması
Törədicinin orqanizmə daxil olduğu dəri nahiyəsində ilkin olaraq ağrılı papula əmələ gəlir və bu sonradan pustulaya və xoraya çevrilir.
Tulyaremiyanın göz-bubon forması
Tulyaremiyanın göz-bubon forması
Şübhəli hal: Xəstədə aşağıdakı əlamətlər olarsa:
>38°C hərarət
Konyuktivada papula, pustula və ya xora, ağır gedişli konyuktivit, birtərəfli periorbital və ya üz ödemi
Qulaq seyvanönü və ya çənəaltı və ya boyun (servikal) limfa vəzilərinin adenopatiyası
Tulyaremiyanın anginoz-bubon forması
Tulyaremiyanın anginoz-bubon forması
Şübhəli hal: Xəstədə aşağıdakı əlamətlər olarsa
Kəskin xəstəlik və > 38oC hərarət
Birtərəfli ağır xoralı-nekrotik tonzillit
Boyun (və ya çənəaltı) nahiyəsində ağrılı limfadenit
Tulyaremiyanın ağ ciyər forması
Tulyaremiyanın ağ ciyər forması
Şübhəli hal: > 38oC hərarət ilə müşayiət olunan kəskin ağır respirator xəstəlik, septik şok əlamətləri və aşağıdakı əlamətlərdən ən azı 4-ü:
Öskürək
Plevral ağrılar
Qanlı bəlğəm
Ağ ciyər ödemi
Yayılmış damardaxili laxtalanma
Dərialtı emfizema
Rentgen müayinəsində ağ ciyərdə infiltratlar
Tulyaremiyanın mədə-bağırsaq forması
Tulyaremiyanın mədə-bağırsaq forması
Şübhəli hal: > 38oC hərarət ilə müşayiət olunan, naməlum etiologiyalı kəskin xəstəlik və aşağıdakılardan ən azı 3-ü:
Qarın nahiyəsində güclü ağrılar
Hepatomeqaliya
Splenomeqaliya
Mezenterial limfa düyünləri nahiyəsində (sağ qalça nahiyəsi) güclü ağrılar
Tulyaremiyanın bütün formaları
Tulyaremiyanın bütün formaları
Ehtimal olunan hal: Şübhəli halın təyininə uyğun gəlir VƏ aşağıdakılardan ən azı biri:
İlkin simptomlar üzə çıxmağa başlamazdan əvvəl 2 həftə ərzində tulyaremiyanın təbii ocağı hesab edilən əraziyə səfər və aşağıdakılardan biri
Yaxşı bişməmiş ətlə qidalanma
Təbii su mənbəyi və ya quyulardan, yaxud digər açıq su mənbələrindən qaynadılmamış suyun içilməsi
Gənə və ya digər qansoran ektoparazitlərin dişləməsi
Ovlanmış vəhşi heyvanların kəsilməsi və/ya dərisinin soyulması
Tulyaremiyanın məlum mənbələri sayılan heyvanlarla təmas
Təsdiq olunmuş tulyaremiya hadisəsi ilə epidemioloji əlaqə
Tulyaremiya törədicisi ilə yoluxmaya şübhəli olan materiallarla təmasda olan laboratoriya işçiləri
Tulyaremiyanın bütün formaları
Tulyaremiyanın bütün formaları
Təsdiq olunmuş hal: Laborator testlərin müsbət nəticələri (seroloji, bakterioloji, PZR)
Kliniki təzahürlərin geniş müxtəlifliyi
Kliniki təzahürlərin geniş müxtəlifliyi
Müxtəlif təzahürlərin başa düşülməsi daha effektiv diaqnoz və müalicənin tətbiqinə şərait yaradacaq
İnfeksiyanın müalicəsindən sonra sıx şəkildə nəzarətdə saxlanılması vacibdir, müalicədən sonra xəstəliyin təkrarlanması baş verə bilər
Xəstəlik hadisəsinin təyinləri yararlıdır – halbuki, xəstəlik müxtəlif formalara malikdir – xəstəliyin tarixçəsi, kliniki mühakimə əsas hesab olunur
Nümunələr
Nümunələr
Kultura
Serologiya
PZR
Nəticələr
Müvafiq nümunələrin toplanıb laboratoriyaya dərhal göndərilməsi çox vacibdir
Müvafiq nümunələrin toplanıb laboratoriyaya dərhal göndərilməsi çox vacibdir
Tulyaremiyanın törədicisini kliniki nümunələrdən yetişdirmək çətindir
Saxlanılma və ləngimədən daşınması üçün vaxt tələb olunur
Kultura üçün götürülmüş nümunələrin artıb çoxalması üçün uzun müddət tələb olunur
Müvafiq mühit tələb olunur
Qan
Qan
Antibiotik müalicəsindən əvvəl toplanılmalıdır
Qan kulturası 37°C temperaturda daşınmalıdır
Zərdab
Antibiotik müalicəsindən əvvəl toplanılmalıdır
İlkin və sağalma dövrü arasında
Ən azı 14 gün fərq ilə
4°C temperaturda saxlanılmalı və daşınılmalıdır
Filtr kağızı üzərinə hopdurulmuş plazma və təmiz qan qəbul olunan alternativdir
Respirator ifrazatlar
Respirator ifrazatlar
Simptomun başlamasından 72 saat ərzində 20 ml miqdarda nümunə toplanmalıdır
Soyudulmuş halda daşınmalıdır (4°C)
Toxumalar
Limfa düyünləri, xora
Steril qaba yerləşdirilməlidir
Bir neçə damcı steril fizioloji məhlul əlavə edilməlidir
Otaq temperaturunda daşınmalıdır
Əgər daşınma/emalda ləngimə olarsa, dondurulmalıdır (4°C)
Aspiratlar
Aspiratlar
Transtorakal ağciyər, plevral maye, limfa düyünü
Otaq temperaturunda daşınmalıdır
Əgər daşınma/emalda ləngimə olarsa, nümunə dondurulmalıdır
Yaxmalar
Nümunə yaranın kənarından və ya gözdən götürülməlidir
Yaxma yenidən daşıyıcı bağlamaya yerləşdirilməli və bağlamanın içərisi mühitlə nəmləndirilməlidir.
2 saatdan az müddət ərzində otaq temperaturunda daşınmalıdır.
Əgər daşınma/emalda ləngimə olarasa, nümunəni dondurulmalıdır
Mütəmadi olaraq tətbiq olunan kultura metodları ilə F. tularensis törədicisinin yetişdirilməsi çətindir
Mütəmadi olaraq tətbiq olunan kultura metodları ilə F. tularensis törədicisinin yetişdirilməsi çətindir
Yetişdirilməsi üçün mühitdə sistein olmalıdır
35°C temperaturda 5% CO2 mühitində optimal artım
Kultura antibiotiklərə həssaslığı yoxlamaq üçün yeganə diaqnostik metod hesab olunur
Yetişdirilməsi üçün sistein (və ya digər sulfhidril qruplar1) tələb olunur.
Yetişdirilməsi üçün sistein (və ya digər sulfhidril qruplar1) tələb olunur.
Mümkün mühit növlərinin seçilməsi
Qanlı sisteinli aqar
Buferli kömür maya ekstraktı
Sistein ilə zənginləşdirilmiş şokolad aqarı
Tayer-Martin
Əsasən Neisseria gonorrhea törədicisinin yetişdirilməsi üçün istifadə olunur
Normal dəri florasını, əsasən də Qram-müsbət orqanizmləri ləngitmək üşün antibiotiklərdən ibarətdir
Şokolad aqar kasalarında boz rəngdən mavi rəngə kimi dəyişən pleomorfik koloniyaların əmələ gəlməsi.
Şokolad aqar kasalarında boz rəngdən mavi rəngə kimi dəyişən pleomorfik koloniyaların əmələ gəlməsi.
Kultura: mənfi cəhətləri
Kultura: mənfi cəhətləri
F. tularensis ləng yetişir
Müsbət cavab almaq üçün bəzən 14 gün tələb olunur
Xüsusi mühitlər və şəraitlər geniş şəkildə mövcud deyil
Qan kulturaları nadir hallarda müsbət nəticə verir1
Biokimyəvi sınaqlar
Biokimyəvi sınaqlar
PZR
Flüoressent ilə antigenin birbaşa aşkarlanması(FABA)
Kulturalar tez-tez mənfi olduğundan, seroloji müayinəni aparmaq zəruridir.
Kulturalar tez-tez mənfi olduğundan, seroloji müayinəni aparmaq zəruridir.
Xəstəliyin kəskin və sağalma (kəskin dövrdə qanın götürülməsindən 14 gün sonra ) dövründə zərdabda əkscisimlərin göstəriciləri
Əkscisimlər mikroaqlütinasiya üsulları və ELİZA metodu ilə ölçülə bilər
Titrlərin 4 dəfə artması infeksiyanın olduğunu göstərir
Seroloji diaqnozun mənfi cəhətləri
Seroloji diaqnozun mənfi cəhətləri
Diaqnozun tez qoyulmasını təmin etmir
Yanlış müsbət nəticələr
Bəzən Brucella növləri ilə çarpaz reaktivliyə malik olur
Əvvəllər bu infeksiyaya yoluxma əkscisimlərin uzun müddət mövcud olmasına səbəb olur
Kəskin infeksiyanı əvvəlki infeksiya ilə fərqləndirmək olmur
Kliniki nümunələrdən kiçik miqdarlarda bakterial DNT-ni aşkar etmək üçün istifadə olunan texnologiyadır
Kliniki nümunələrdən kiçik miqdarlarda bakterial DNT-ni aşkar etmək üçün istifadə olunan texnologiyadır
Ekstraksiya prosesi əl ilə yerinə yetirilir (adətən)
Aparat amplifikasiya verir
Bütün F.tularensis növləri üçün qorunan gen ardıcıllığının öyrənilməsi üçün yönəlmişdir
Tul4 və fopA bunun 2 nümunəsidir1
Bütün nümunə növlərində icra oluna bilər
Nəticələr adətən bir neçə saat ərzində əldə oluna bilər
PZR-in mənfi cəhətləri
PZR-in mənfi cəhətləri
Dəri yaralarının yaxmaları istisna olmaqla digər nümunələr üçün geniş şəkildə tətbiq olunmur
Faydalı tədqiqatlar üçün yaxşı imkandır
Bahalı başa gəlir
Laboratoriya personalı üçün təlimin keçirilməsi tələb olunur
Qanda olan inhibitorlar aşkarlanmanın yüksək olmasının qarşısını alır1
Nəzərdə tutulan aşkarlanma həddi 50-100 CFU/ml təşkil edir
İsveçdə tulyaremiyanın xora-bubon formasına yoluxmuş insanların dəri yaralarından götürülmüş yaxmalar müqayisə edilmişdir.1
İsveçdə tulyaremiyanın xora-bubon formasına yoluxmuş insanların dəri yaralarından götürülmüş yaxmalar müqayisə edilmişdir.1
40 xəstə üzərində təsdiqləyici diaqnoz aparılmışdır (kultura və ya serologiya + simptomlar):
30/40 xəstədə PZR vasitəsilə müsbət cavab alınmışdır (75%)
25/40 xəstədə kultura vasitəsilə müsbət cavab alınmışdır (62%)
Şübhəli xoraları olan, amma serologiya və kultura testlərindən mənfi cavab alınan 8 xəstə:
8 nəfərdən 4-də PZR-in nəticələri müsbət olmuşdur
Nümunənin toplanması və daşınması tulyaremiya diaqnozunun əhəmiyyətli cəhətlərini təşkil edir.
Nümunənin toplanması və daşınması tulyaremiya diaqnozunun əhəmiyyətli cəhətlərini təşkil edir.
Orqanizmin yetişdirilməsi məqsədilə kultura üçün xüsusi şəraitlər tələb olunur
Serologiya dəqiq diaqnozu təmin edə bilmir
PZR tulyaremiyanın diaqnostikası üçün yaxşı vasitə hesab olunur
Xəstəyə hansı sualları verəcəksiniz?
Diferensial diaqnoz nədən ibarətdir?
Sporotrixoz və digər göbələk infeksiyaları
Sporotrixoz və digər göbələk infeksiyaları
Taunun bubon forması (Yersinia pestis infeksiyası)
Bubon üçün qeyri-adi nahiyə (qasıq ən çox rast gəlinən nahiyədir)
Taun sürətlə ağır və ildırımvari formaya keçir. Əgər xəstə qadında simptomlar bir həftə davam edibsə, taun diaqnozunun qoyulması ehtimalı yoxdur.
Limfa düyünləri çox da ağrılı deyil
İnfeksion mononukleoz (Epşteyn-Bar virusu (EBV) və sitemeqalovirus (SMV) virusları, toksoplazmoz tərəfindən törədilir.
Mononukleoza malik faringit əmələ gələ bilər
Limfadenopatiya ikitərəfli ola bilər
Tulyaremiyanın bubon forması
Qeyri-infeksion səbəblər
Qeyri-infeksion səbəblər
Xərçəng
Limfoma
Baş/boyun xərçəngi
Sarkoidoz
Hansı diaqnostik sınaqları təklif edərdiniz?
Diferensial diaqnozda bu xəstəliyin digər səbəblərini ayırd etmək üçün qan və limfa düyünlərindən götürülən nümunələri lazım olduqda göndərmək
Diferensial diaqnozda bu xəstəliyin digər səbəblərini ayırd etmək üçün qan və limfa düyünlərindən götürülən nümunələri lazım olduqda göndərmək
Adenitə səbəb olan mütəmadi bakterial patogenlər üçün kulturalar
MTb və digər mikobakteriyaları əldə etmək üçün turşu-sürətli bakteriya (AFB) yaxmaları və kulturası.
Hansı müalicəyə başlayardınız?
Bu xəstəlik hadisəsi haqqında rayonun səhiyyə mərkəzinə məlumat verməlisiniz?
Tulyaremiya infeksiyasının yoluxma yolları və təzahürlərini göstərmək
Tulyaremiya infeksiyasının yoluxma yolları və təzahürlərini göstərmək
Tulyaremiyanın diaqnozunda qarşıya çıxan çətinlikləri qeyd etmək
Müalicənin tətbiqi mümkün olduğundan infeksiyanın müəyyənləşdirilməsi əhəmiyyətlidir!