Fakültə:İqtisadiyyat və menecment Kafedra: Sənaye iqtisadiyyatı Qrup: 731. 21 Təqdimat

• Fakültə:İqtisadiyyat və menecment
• Kafedra: Sənaye iqtisadiyyatı
• Qrup:731.21

Təqdimat
Fənn: Əməyin iqtisadiyyatı
Mövzu: Əməyə uyğunlaşmanın növləri
Tələbə: Niran Zaxarov
Müəllim: Dos.Teyyub Əliyev
BAKI 2023
1.Əməyə uyğunlaşmanın mahiyyəti
2.Əməyə uyğunlaşmanın onun növləri
3.Əməyə uyğunlaşma amilləri.
Əməyə uyğunlaşmanın mahiyyəti
Əməyə uyğunlaşma müəssisələrin normal istehsal fəaliyyətinin təmin olunmasının əsaslarından biridir.
Əməyə uyğunlaşma - işçinin onlar üçün tamamilə yeni olan mühitə daxil edilməsi prosesidir. Bu yeni mühit müəssisə və təşkilatların iş rejimi, sosial mühiti, texniki-texnoloji şəraitilə bağlıdır.
İşçi işə girərkən
müəyəyn məqsədləri, dəyərlər meylini əsas götürür, özünün sosial vəziyyətini,
mövqeyini müəyyən edir, müəyyən tələbatlarını həyata keçirməyə çalışır,
müəssisədə fəaliyyət göstərən mövcud davranış normalarına, qaydalarına əməl etməyi öhdəsinə götürür.
İşçinin müəssisədaxili əməyə münasibəti səviyyəsi onun tələbatının yerinə yetirilməsi dərəcəsindən xeyli asılı olur.
İşçi ilə bağlı hər bir müəssisənin öz məqsədi, vəzifələri mövcud olur və ondan asılı olaraq işçi qarşısında müəyyən tələblər irəli sürür.
Əməyə uyğunlaşma subyektlə (işçi) və obyektlə (müəssisə, təşkilat) ikitərəfli, qarşılıqlı fəaliyyət mexanizmilə bağlıdır.

• Əməyə uyğunlaşmanın iki forması vardır: ilkin uyğunlaşma və ikinci uyğunlaşma.
• Əməyə uyğunlaşma çoxcəhətli və mürəkkəb bir prosesdir.
• Çünki bu proses peşə uyğunlaşması ilə yanaşı sosial psixoloji, psixoloji-fizioloji və digər məsələlərlə də bağlıdır.

Əməyə uyğunlaşmaya bir sıra amillər təsir göstərir. Təsir istiqamətlərinə görə bu amillər iki qrup üzrə təsnifləşdirilir :
-istehsal amilləri;
- şəxsi amillər.
İstehsal amilləri
İstehsal-iqtisadi amillər:əməyin məzmunu, əmək şəraiti, əməyin təşkili və ödənilməsi, peşə-ixtisas perspektivliyi
Uyğunlaşma obyektinin fəallıq səviyyəsi: işçilərlə işin təşkili, onların fəaliyyətinə nəzarət
Sosial və sosial-psixoloji amillər: formal və qeyri-formal tələblər, iş yerlərində qarşılıqlı münasibətlər, kollektivin birliyi, norma və ənənələr
Sosial-məişət amilləri: əmək kollektivlərində (müəssisələrdə) məişət təminatı
Şəxsi amillər
İşçinin sosial-demoqrafik səciyyəsi: cinsi, yaşı, sosial mənşəyi, iş stajı, təhsili, peşə-ixtisas səviyyəsi
İşçinin dəyərlər meyli, onun işə bağlılığı, gözləntiləri
Uyğunlaşma subyektinin fəallıq səviyyəsi
Peşəkar uyğunlaşma

• işçinin ona qoyulan tələblərə uyğunluq dərəcəsinin qiymətləndirilməsi ilə yeni bir peşə və ya iş yerinin mənimsənilməsi prosesidir.
• Peşəkar uyğunlaşmanın müddəti ümumiyyətlə sınaq müddəti ilə məhdudlaşır və performans göstəricilərinin azaldılmasının icazə verilən müddətinin müddətini müəyyənləşdirir, bundan sonra təşkilatın rəhbərliyi stajçıya müstəqil işləməyə icazə vermək və ya onu işdən azad etmək barədə qərar qəbul edir.

onun bilavasitə sosial mühitə, adət-ənənələrə və yazılmamış davranış normalarına, rəhbərlərin iş üslubuna, mövcud şəxsiyyətlərarası münasibətlərin xüsusiyyətlərinə uyğunlaşması prosesidir.
Bu, işçi qrupunun bütün üzvləri tərəfindən qəbul edilən bərabərhüquqlu işçi kimi yeni işçinin komandaya daxil edilməsi deməkdir.
Əmək kollektivində yeni işçinin psixoloji uyğunlaşması

• istehsal fəaliyyətinin xüsusiyyətlərinə görə işçinin özünün və ya onun orqanizminin iş yerində, bəzən isə bütün təşkilatda əmək şəraitinin və rejiminin xüsusiyyətlərinə uyğunlaşmasıdır.

Fizioloji uyğunlaşma -
Təşkilati uyğunlaşmanın məzmunu və müddəti, ilk növbədə, işçinin rəsmi səlahiyyətləri ilə müəyyən edilir, o, özündən əvvəl toplanmış təşkilati əlaqələrdən səmərəli istifadə etməli və menecerin və daha təcrübəli həmkarlarının köməyi ilə onları tədricən mənimsəməlidir.
NƏTİCƏ
ƏDƏBİYYAT

• https://studfile.net/preview/5582832/page:10/
• https://studwood.net/1036945/menedzhment/ponyatie_adaptatsiya_vidy_tseli_faktory_vliyayuschie
• https://studizba.com/files/show/doc/232527-1-process-adaptacii-personala-petrovich.html

DİQQƏTİNİZƏ GÖRƏ TƏŞƏKKÜR EDİRƏM!