Fakulteti kafedrası

1.4 Ólshewlerdiń dinamikalıq, statikalıq hám de diskret usılları.
Ólshenerlik shamanıń ólshew processinde ózgeris xarakterine kóre statikalıq hám dinamikalıq ólshewlerge ajratıladı. Statikalıq ólshew degende ma`nisi ólshew procesi dawamında ózgermeytuǵın shamanı ólshew túsiniledi.
Bunnan tısqarı, udayı tákirarlanatuǵın ózgeriwshen shamalardıń turaqlı rejimindegi ólshewler da kiredi. Mısalı, ózgeriwshen shamanıń amplituda, effektiv hám basqa bahaların turaqlı rejiminde ólshew.
Dinamikalıq ólshewlerge bahaları ólshew processinde ózgerip turatuǵın shamalardı ólshewler kiredi. Dinamikalıq ólshewge waqıt boyınsha ózgeretuǵın shamanıń máwrit ma`nisin ólshew mısal bóle aladı. Joqarıda kórilgen ólshew usıllarınan tupten parq etiwshi diskret ólshew usılı da bar. Diskret ólshew usılı sonnan ibarat, ol jaǵdayda waqıt boyınsha úzliksiz ózgeretuǵın shama waqıt boyınsha diskretlanadi, muǵdar boyınsha bolsa kvantlanadı yamasa basqasha etip aytqanda waqıt boyınsha úzliksiz ózgeretuǵın shama waqtıniń ayırım momentlerine tiyisli uzuq bahalarına ózgertiriledi.

X (t) - waqıt boyınsha úzliksiz ózgeretuǵın shamanıń ózgeris grafigi; Xk- kvant muǵdarları yahni ólshenerlik X=f (t) úlkenliginiń. , , ,, ……. ,momentlerine tiyisli uzuq bahaları. Sonday eken, diskret ólshew usılı boyınsha ólshenerlik shamanıń hámme ma`nisi (0 t) emes, bálki, ayırım momentlerge tiyisli ma`nisigine málim boladı. Diskretlash bul arnawlı bir diskret (júdá qısqa ) waqıt aralıǵinda qaydnomalarni aldılar. , , , ……. , - diskretlash momentleri dep ataladı hám ge shekem aralıq diskretlash momentleri dep ataladı. Kvantlaw bolsa, X (t) shamanıń úzliksiz bahaların Xk diskret bahalarınıń kompleksi (nabori) menen almastırıw bolıp tabıladı. Ólshenerlik shamanıń úzliksiz bahaları arnawlı bir tártipler tiykarında kvantlaw dárejeleriniń bahaları menen almastırıladı. Kodlastırıw bolsa, arnawlı bir izbe-izlilikde kórsetilgen sanlı bahalardı usınıs etiwden ibarat.
Úzliksiz ózgeriwshen shamanıń diskret usılı tiykarında úzik diskret bahalarına, kodlarǵa ózgertiliwi tiykarınan 3 qıylı usılda ámelge asıriladı :
a) izbe-iz esap usılı ;
b) salıstırıwlaw (salıstırıw ) usılı ;
v) sanaq usılı ;