Falsafa fanidan tayanch ma’ruzalar matni

Umuminsoniy qadriyatlar. Hozirgi sharoitga tatbiqan muayyan universal asos sifatidagi «yangi insonparvarlik»ning mohiyati yer kurrasida yashovchi barcha odamlarning muhim manfaatlarini aks ettiradigan va shu sababli butun dunyoda umumiy qadriyatlar sifatida idrok etiladigan borliq me'yorlari va tamoyillarini qaror toptirishdan iborat. Bunday qadriyatlarning ayrimlari ilk bor jahon dinlarida umuminsoniy qoidalar sifatida ta'riflangan.
Keyinchalik muayyan inson dunyoviy axloq va qadriyatlar umumiy tizimini yaratishning boshlang‘ich tayanch nuqtasiga aylandi. Bu odamlar, davlatlar va xalqlar o‘rtasidagi munosabatlarda axloq «oltin qoidasi»ni ro‘yobga chiqarish mumkinligi va zarurligini e'lon qilgan Forobiy, Ibn Sino, T.Gobbs, P.Gassendi, M.Volter, J.J.Russo, I.Kant, G.Gerder va boshqa mutafakkirlar etikasida ayniqsa bo‘rtib namoyon bo‘ldi. Uning bizgacha turli ko‘rinishlarda yetib kelgan mazmuni Volter bayonida barcha odamlarga qaratilgan insoniy chorlov sifatida yangraydi: «O‘zing bilan qanday muomala qilishlarini istasang, boshqalar bilan shunday muomala qil». Ayni shu XVII asrda ingliz liberalizmining yorqin vakili J.Lokk (1632-1704) insonning uzviy huquqlari (yashash, erkinlik, mulk huquqi va b.) daxlsiz ekanligi haqidagi g‘oyani ilgari surdi. Alisher Navoiy o‘zining mashhur «erkinlik», «tenglik», «birdamlik», «adolat» shiorlarini e'lon qilib, odamlarning umuminsoniy qadriyatlarga bo‘lgan ishonchini mustahkamladi.
Ular to‘la holda BMT Bosh Assambleyasi 1948 yil 10 dekabrda qabul qilgan Inson huquqlari umumjahon deklaratsiyasida o‘z ifodasini topdi va 1975 yilda xalqaro Xelsinki bitimi bilan tasdiqlanib, jahon hamjamiyati tan oluvchi umumiy normaga aylandi.
Xulosalar. Insoniyat o‘zini o‘zi tashkil etuvchi jonli tizim sifatida o‘z mavjudligi uchun kurash olib bormoqda, yaxshiroq kelajakka erishishga harakat qilmoqda. Bunda hozirgi globallashuv jarayonlari va ular yuzaga keltirayotgan turli muammolar insoniyat oldida tarqoqlik va ixtiloflarni yengib, o‘z birligi sari harakat qilish, ayni vaqtda madaniyatlar, asriy an'analarning o‘ziga xosligini, ayrim millatlar va xalqlarning xususiyatlarini saqlashdan boshqa chora qoldirayotgani yo‘q. Bunday birlashuvga esa, faqat umuminsoniy qadriyatlarni e'tirof etish va ularga rioya qilish orqali erishish mumkin.

1¹¹ Al –Forobiy. Fozil odamlar shahri. -T.: Sharq, 1999 –B.93-94.

2¹¹ Qarang Hotamiy S.M.Islom taakkuri tarixidan.-T.:Minoj, 2003. –B.77.

3^1[3] Yaspers K. Smisl i naznacheniye istorii. – M., 1991. – S.32-34.

4¹¹ Ibn Sino Donishname.-M.: 1957, -S. :7

5²² Kant I. Soch.T.6 –M.: Nauka, 1997.-S351

6¹¹ Kamyu A.// Vsemirnaya ensiklopediya.Filosofiya. –M.: Sovremenniye tetradi, 2001. –S.344.

7¹¹ Kuznetsov B.G. Albert Eynshteyn. Jizn, smert, bessmertiye. – M., 1980. – 414-b.

8^1[8] Karimov I. A. Jamiyatimiz mafkurasi xalqni – xalq, millatni – millat qilishga xizmat etsin // Biz kelajagimizni o‘z qo‘limiz bilan quramiz. 7-jild. –T.: O‘zbekiston, 1999. –B.98

9^[9] Qarang Aliqulov H. Karamatov H. Arastuning Iskandarga nasihati. Fors tilidan tarjimasi // O‘zbek pedagogika ontologiyasi.-T.: O‘qituvchi, 1995.-B 39-46..

10^[10] Qarang. Aliqulov H. Karamatov H. Arastuning Iskandarga nasihati. Fors tilidan tarjima.
// O‘zbek pedagogik ontologiyasi.-T.: O‘qituvchi, 1995 –B.39.

11^[11] Istoriya filosofii: Ensiklopedicheksiy slovar. –M.: 2001. –S.115

12^[12] Istoriya filosofii: Ensiklopedicheksiy slovar. –M.: 2001. -S.172

13^[13] Qarang Boboyev H. G‘ofurov Z. O‘zbekistonda siyosiy va ma’naviy –ma’rifiy ta’limotlar taraqqiyoti. -T.: Yangi asr avlodi, 2001. –B.85.

14^[14] Umarzoda M. Ovesto sirlari // Jahon adabiyoti. 1997 №4 –B.19-20.

15^[15] Umarzoda M. Ovesto sirlari // Jahon adabiyoti. 1997 №4 –B.19-20

16^[16] Konfutsiy. Uroki mudrosti. -M.: EKSMO, 2005. –S.46

17^[17] Qarang Sulaymonova F. Sharq va G‘arb. -T.: O‘zbekiston, 1997. –B.25-26.

18^[18] Demokrit \\ Vsemirnaya ensiklopediya. –M.: Sovremenniy literator, 2001. –S.105.

19^[19] Platon \\ Vsemirnaya ensiklopediya. –M.: Sovremenniy literator, 2001. –S. 782.

20^[20] Aristotel \\ Vsemirnaya ensiklopediya. –M.: Sovremenniy literator, 2001. –S. 69

21^[21] Avgustin \\ Vsemirnaya ensiklopediya. –M.: Sovremenniy literator, 2001. –S. 11.

22^[22] Qarang: Farobi. Kommentarii k kategoriyam Aristotelya // Izbranniye proizvedeniya misliteley stran Blijnego i Srednego Vostoka. – M., 1961. – 191-b.

23^[23] Qarang: Farobi. Fusus al-Xikam. Majemu al-Farabi. – Kair, 1997. – 150-152-b

24^[24] Farabi. Kitab al-Xuruf. – Dushanbe: Ilm, 1972. – 25-b

25^[25] O‘sha manba, –B. 36

26^[26] Abu Rayxon al-Biruni. Izbranniye proizvedeniya v 6 t. -T. 3. –T.: 1963. –S. 44.

27^[27] Xayrullayev M. Filosofskoye naslediye narodov Sredney Azii i borba idey.- Fargona, 1988.- S.39.

28^[28] Qarang: Abu Rayxon Beruni. Izbranniye proizvedeniya. V 6-t. T. 3. – T.: 1963. – 57-b.

29^[29] Abu Rayxon Beruni. Izbranniye proizvedeniya. V 6-t. T. 3. – T.: 1963. – B.260.

30^[30] O‘sha manba, -B. 340.

31^[31] Qarang: Ibn Sino. Traktat o razdelenii sushestvuyushix veshey. – T.: Shark, 1983. – 128-b.

32^[32] Ibn Sina. Kniga isseleniya. – T.: Fan, 1967. – 265-266-b.

33^[33] Qarang: Ibn Sina. Kanon vrachebnoy nauki. Kn. 1. – T.: Fan.1996 – S 260-261.

34^[34] Qarang: Ibn Sina. Kniga spaseniya. – T.: Shark, 1986. – S 224.

35^[35] Qarang: Ibn Sina. Kanon vrachebnoy nauki. Kn. 1. – T.: Fan, 1986. S– 38.

36^[36] Ibn Sina. Kanon vrachebnoy nauki. Kn. 1. – T.: Fan, 1986. –S.41

37^[37] O‘sha manba, –B. 99.

38^[38] Qarang: Ibn Sino. Donishnoma. – T.: Fan, 1976. – 264-b.

39^[39] Qarang: Ibn Sino. Izbranniye filosofskiye proizvedeniya. – M.: Nauka, 1980. – B.30.

40^[40] Ibn Sina. Kniga spaseniya. – T.: Shark, 1986. – B.31.

41^[41] Qarang: Ibn Sino. Donishnoma. – T.: Fan, 1976. – 266-b

42^[42] Ibn Sino. Donishnoma. – T.: Fan, 1976. – 267-b.

43^[43] Qarang: Ibn Arabi. Gemmi mudrosti. – M.: -Beyrut, 1980. – S.116-117.

44^[44] Tam je, – S.198.

45^[45] Tam je, – S.20.

46^[46] Ibn Arabi. Mekkanskiye otkroveniya. – M.: -Beyrut, 1989. – B.105

47^[47] Qarang: Ibn Arabi. Gemmi mudrosti. – M.-Beyrut, 1980. – B.88.

48^[48] Ibn Arabi. Gemmi mudrosti. – M.-Beyrut, 1980. – S.140.

49^[49] Tam je, – S.73.

50^[50] Ibn Arabi. Gemmi mudrosti. – M.-Beyrut, 1980. – S.74.

51^[51] Qarang: Shayx Baxovuddin Nakshband: yego znacheniye dlya religioznogo mirovozzreniya, vliyaniye yego ucheniya na etiku i politiku. – T.: Movarounnaxr, 1997. – S 13

52^[52] Kant I. Kritika chistogo razuma. Soch. - M.: Eksmo: SP(b).: Midgard, 2007. – S.159.

53^[53] Lakatos I. Dokazatelstvo i oproverjeniye. - M.: EKSMO, 2005.- S.78.

54²² Tam je –S.78.

55^[55] Qarang: Feyyerabend P. Ocherk anarxistskoy teorii poznaniya. – M.: AST, 1996. –S. 156.

56^[56] Karimov I.A. Inson, uning huquq va erkinliklari oliy qadriyat. 14-jild. –T.: O‘zbekiston, 2006. –B.108-109.

57^[57] Karimov I.A. Bizdan ozod va obod Vatan qolsin. 2-jild. –T.: O‘zbekiston, 1996. -B.260.

58^[58] O‘sha manba, -B.296.

59^[59] Qarang.SHermuxamedov S. Xalq ma’naviyati va ma’rifatiga baxshida etilgan umr. -T.: Fan, 2004. –B. 4.

60^[60] Mo‘minov I. Amir Temurning O‘rta Osiyo tarixida tutgan o‘rni va roli. 2 nashr. -T.: Fan, 1993. –B.54-55.

61^[61] O‘sha asar. –B.52-53.

62^[62] Karimov I.A. Yoshlarga ishonch bildirish, ularning tashabbus va salohiyatini ro‘yobga chiqarish – bugungi kunning ustuvor vazifasidir \\ Inson, uning huquq va erkinliklari – oliy qadriyat. –T.: O‘zbekiston, 2006. –B. 280.

63^[63] Tulenov J.T. Vdaimosvyaz kategoriy diolektiki – m : Misl, 1986

64^[64] Karimov I.A. O‘zbekiston: milliy istiqlol, iqtisod, siyosat, mafkura. 1-jild. –T.: O‘zbekiston, 1996. –B.82-83.

65^[65] Yusupov E. Inson kamolotining ma’naviy asoslari. -T.: Universitet, 1997.-B.37.

66^[66] Yusupov E. Oila ma’naviyat bulog‘i. -T.: UAJBT markazi, 2003.-B.37

67^[67] Yusupov E. Falsafa bahs va munozaralar maydoni // Jahon adabiyoti, 2003.№8.-B.157.

68^[68] Yusupov E. Falsafa bahs va munozaralar maydoni // Jahon adabiyoti, 2003.№8.-B.157.

69^[69] Qarang. Fayzullayev O. XX asr ziyolilari. -T.: Falsafa va huquq, 2008.-B.97-98.

70^[70] Qarang: Malyukova O.V. Materiya, prostranstvo i vremya s tochki zreniya fiziki XX veka / Ontologiya, gnoseologiya, logika i analiticheskaya filosofiya. – SPb.: 1997. – S.93.

71^[71] Qarang: Derrida J. Of Spirit: Heidegger and the Question. The University of Chicagopress, 1989. – 14-b.

72^[72] Djems U. Zavisimost veri ot voli. – SP(b).: 1994. –S. 35.

73^[73] Golbax // Vsemirnaya ensiklopediya. –M.: Sovremenniy literator, 2001. –S. 246.

74^[74] Leybnits G. //. Vsemirnaya ensiklopediya. –M.: Sovremenniy literator, 2001. –S. 548.

75^[75] Gumilev L.N. Etnogenez i biosfera Zemli. - M.: Sovremenniye tetradi, 2002. –S.58.

76^[76] Gegel G. // Vsemirnaya ensiklopediya. –M.: Sovremenniy literator, 2001. –S. 207

77^[77] Paskal B. Misli. -M.: Nauka,1995.-S.67.

78^[78] Gilbert D. \\ Vsemirnaya ensiklopediya. –M.: Sovremenniy literator, 2001. –S.206.

79^[79] Aristotel Organon. –M.: 1990. –S. 159

80^[80] Qarang: Forobiy // Falsafa qomusiy lug‘at. –T.: Sharq, 2005. -B.431

81^[81] Qarang Ibn Sino // Falsafa qomusiy lug‘at. –T.: Sharq. 2005. -B140

82^[82] Toland J Izbranniye proizvedeniya. -M.: nauka, 1998. –S.56.

83^[83] Didro D // Vsemirnaya ensiklopediya.-M.: Sovremenniy literator, 2001. –S. 149.

84^[84] Golbax // Vsemirnaya ensiklopediya.. -M.: Sovremenniy literator, 2001. –S. 246.

85^[85] Prokl // Vsemirnaya ensiklopediya. –M.: Sovremenniy literator, 2001.-S.236.

86^[86] Chumakov A.N. Buchchilo YE. Filosofiya. -M.: Sovremenniy literator, 2007.-S.54

87^[87] Chumakov A. Buchilo YE. Filosofiya.-M.: Sovremenniy literator, 2007.-S. 78.

88^[88] Gegel F.// Vsemirnaya ensiklopediya. -M.: Sovremenniy literator, 2001. –S.207.

89^[89] Gegel G. Nauka logika. -M.: Nauka, 1994. –S.161

90^[90] Aristotel // Vsemirnaya ensiklopediya. Filosofiya. -M.: Sovremenniy literator. 2001.-S.69

91^[91].Eynshteyn A. Fizika v jizni moyego pokoleniya. -M.: 1963.-S. 53

92^[92] Galiley M. Vsemirnaya ensiklopediya filosofiya. –Sovremeniy literabor. 2001-S 104.

93^[93] Qarang: Vestnik Rossiyskogo universiteta drujbi narodov. Seriya «Filosofiya». 2006. №1(11). –S. 46.

94^[94] Volter // Vsemirnaya ensiklopediya. -M.: Sovremenniy literator, 2001.-S.178

95^[95] Karimov I.A. O‘zbekiston XXI asr bo‘sag‘asida: xavfsizlikka tahdid, taraqqiyot shartlari va barqarorlik kafolatlari. -T.: O‘zbekiston, 1997.-B.107

96¹¹ Karimov I.A. BMT Sammitining mingyillik rivojlanish maqsadlariga bag‘ishlangan yalpi majlisdagi nutq.-T.: O‘zbekiston, 2010.

97^[97] Mamashokirov S., Usmanov E. Barqaror taraqqiyotnnig ekologik xavfsizlik masalalari. -T.: Ma’naviyat, 2009. –B. 112.

98^[98] Qarang: Maltus T.R. Opit o zakone narodonaseleniya. – SPb.: 1868. – S.469.

99^[99] Qarang: Kommoner B. Zamikayushiysya krug. – SP(b).: 1999.- S.36

100^[100] Qarang: Vernadskiy V.I. Ximicheskoye stroyeniye bisferi Zemli i yeye okrujeniya. – M.: 1965. – S.328

101^[101] Bergson A. Tvorcheskaya evolyutsiya. – M.: 1984. – S.1.

102^[102] Qarang: Shreyder Y.A. Zagadochnaya prityagatelnost filosofii (subyektivniye zametki) // Voprosi filosofii. 1996. №7. – S.168.

103^[103] Qarang: Falsafa qomusiy lug‘at.Nazarov Q tahriri ostida – T.: Sharq, 2004. –B.172.

104^[104] Qarang: Sovremenniy filosofskiy slovar / Pod red. V.YE.Kemerova. – M.: 2004. – S.497.

105^[105] Gegel G.V. Ensiklopediya filosofskix nauk. Soch. T. 1. -M.: – S.145

106^[106] Gegel G.V. Nauka logiki. T. 1. – M.: 1970. – S. 467.

107^[107] Gegel G.V. Soch. T. 5. – M.: 1997. – S.99.

108^[108] Eynshteyn A., Infeld L. Evolyutsiya fiziki. – M.: 1956. – S.156.

109^ Invariant – mazmunini ayrim hodisalar turkumi barcha muayyan ko‘rinishlari asosiy belgilarining nisbatan barqaror majmui tashkil etadigan tushunchani ifodalovchi til birligi.

110^[110] Kant I. Soch. T. 6. -M.: AST, 1999. – S.127.

111^[111] Tam je, – S.127

112^[112] Qarang: Gegel G.V.F. Ensiklopediya filosofskix nauk. T. 1. – M.: Progress, 1974. – S.228

113^[113] Gegel G.V.F. Soch. T. 1. – M.: 1999. – S.170.

114^[114] Qarang: Yum D. Soch.: v 2 t. T. 2– M.: 1965-1966.. –S. 44-46.

115^[115] Yum D. Soch.: v 2 t. . T. 2. – M.: 1965-1966–S. 46.

116^[116] Prigojin I. Nekotoriye problemi samorazvivayushix sistem // Voprosi filosofii. 1989. №8. – S4

117^[117] Gobbs T. O tele // Izbr. proizv.: v 2 t. T. 1. -M.: – S.158 - 159.

118^[118] Golbax. Zdraviy smisl // Izbr. antireligiozniye proizvedeniya: v 2 t. T. 1. -M.: –S. 35.

119^[119] Tolstoy L.N. Vospominaniya. – M.: Progress, 1991. – S.3.

120^[120] Gelvetsiy // Istoriya filosofii: Ensiklopediya. – Minsk: Knijniy dom, 2002. – S.310

121^[121] Qarang: Farabi. Kitab al-Xuruf. – Dushanbe: Ilm, 1972. – 23-b.

122^[122] Farabi. Kitab al-Xuruf. – Dushanbe: Ilm, 1972. – 24-b.

123^[123] Qarang.S.M.Hotamiy. Islom tafakkuri tarixidan. -T.: Minhoj, 2003.- B.74

124^[124] Pavlov I.P. Poln.sobr.soch. 2 izd. T.1. –M.: 1951. –S. 67.

125^[125] Eynshteyn A. Fizika v jizni moyego pokoleniya.-M.: 1963.-S.89.

126^[126] Qarang.S.M. Hotamiy Islom tafakkuri tarixidan. –T.: Minhoj, 2003.-B.126

127^[127] Qarang. Xayrullayev M. O‘rta Osiyo va uyg‘onish davri madaniyati. -T.: Fan, 1994. –B62

128^[128] Qarang. Gegel G. Fenomenologiya duxa. -M.: Nauka, 1994. –S.196

129^[129] Beruniy A. Hindiston. -T.: Fan, 1966 –B. 25.

130^[130] Militan V. Psixologiya lji. -M.: AST,1993. –S.39

131^[131] Tam je, –S.39.

132¹¹ qarang Boboyev H. G‘ofurov Z O‘zbekistonda siyosiy va ma’naviy ma’rifiy ta’limotlar taraqqiyoti.-T.: Yangi asr avlodi, 2001. –B.73.

133^[133] Geraklit // Istoriya filosofii. Ensiklopediya. –Minsk: 2002. –S.238.

134^[134] Moiseyev N. Sovremenniy ratsionalizm. -M.: 1995. -S 48.

135^[135] Geyzenberg V. Fizika i filosofiya. Chast i seloye. -M.: 1989.-S.85

136^[136] Viner N. Kibernetika i obshestvo. –M.: Nauka, 1991. -S.620

137^[137] Popov L. Informatsiologiya i informatsionnaya politika. -M.: Luch, 1999. -S .27

138^[138] Eshbi R. Massovaya informatsiya: strategiya i taktika potrebleniya. -M.: Delo, 1993. –S.469

139^[139] Mol S.Informatsionnoye vozdeystviye v sovremennom mire. –M.: Krimskiy most, 2004. –S. 484.

140^[140] Svitich L.P. Sotsialnaya informatsiologiya. -M.: Algoritm, 2000. –S.250

141^[141] Turayev B. Informatsionnoye svoystvo prostranstva i vremeni // Yestestvoznaniye i filosofiya. III mejdunarodniy seminar. – Sankt-Peterburg: 1992. – S.64.

142^[142] Falsafa qomusiy lug‘at. -T.: Sharq, 2004. –B.40.

143^[143] Turayev B. Informatsionnoye svoystvo prostranstva i vremeni // Yestestvoznaniye i filosofiya. III mejdunarodniy seminar. – Sankt-Peterburg: 1992. – S.64-.

144^[144] Biryukov B.V. Kibernetika i metodologiya nauki. – M.: Nauka, 1994. – S.315.

145^[145] Shulman YE.A. Sotsialnoye reagirovaniye na informatsiyu. – T.: Uzbekistan, 1993. – S.80.

146^[146] Ursul A. D. Dialektika opredelennosti i neoprdelennosti. -Kishinev, 1996. –S.61

147^[147] Pod. Red. Inozemseva V.L. Novaya postindustrialnaya volna na Zapade. -M. Akademiya, 1999,S -640. Ivanova M.: Institut razvitiya informatsionogo obshestva. -M. Vlados, 2002.S -840.; Kanigin Y.M., Markashev V.YE. Informatizatsiya: sotsialniy aspekt // Vestnik VOIVT, 1990, №2 S.3; Barulin V.S. Satsialnaya filosofiya. Uchebnik, Izd.2-ye, -M. FAIR, Press, 1999, S-560

148^[148] Mamford L. Mif mashini. Texnika i razvitiye chelovechestva. -M.: Logos, 2001. –S.58

149^[149] Bzejinskiy Z. Velikaya shaxmatnaya doska. -M.: Mejdunarodniye otnosheniya, 1998. –S.-254.; Bell D. Gryadusheye postindustrialnoye obshestvo. Opit sotsialnogo prognozirovaniya. -M.: Akademia, 1999. –95 s.: Toffler E. Shok budushego -M.: AST, 2001. -560 s.: Toffler E. Tretya volna -M.: AST, 1999. -784 s.

150^[150] Qarang: Batalov E. O knige E.Tofflera “Tretya volna”. -M.: 1998. –S.85.

151^[151] Toffler E. Tretya volna. –M.: AST, 1999. –S.398.

152^[152] Tam je, -S.396.

153^[153] Makluen G. Kommunikatsionnaya revolyutsiya. -M.: Nauka, 2000. –S.75.

154^[154] Rakidov A.I. Filosofiya kompyuternoy revolyutsii -M.: 1991. –S.217.

155^[155] Nesbit D., Eburdin P. Chto nas jdet v 90-ye godi. – M.: 1992. –S. 347

156^[156] Tomson Dj. Predvidimoye budusheye -M.: 1978. –S.40-41.

157^[157] Robertson D.S. Informatsionnaya texnologiya. -M.: Progress, 1998. –S.24.

158^[158] Rahmonqulova S.I. Shaxsiy kompyuterlarda ishlash. -T.: Universitet, 1996. –B.86.

159^[159] Qarang: Aripov M. Informatika va hisoblash texnikasi asoslari -T.: Universitet, 2001. -306 b.

160^[160] G‘ofurov B., Hidirov K. Internet va millat manfaati / Xalq so‘zi, 2005, 13 may

161^[161] Zamonaviy raqamli axborot telekomunikatsiya va kompyuter texnologiyalarini joriy etish vazifalari// O‘zbekiston jamiyatni demokratlashtirish va yangilash, mamlkatni modernizatsiya va isloh qilish yo‘lida. Mas’ul muharrir Nazarov Q. -T.: Akademiya, 2005. –B.59 .

162^[162] Qarang: Ruzavin G.I. Metodologiya nauchnogo issledovaniya. – M.: Progress, 1999. – S.214-215.

163^[163] Zagadka chelovecheskogo ponimaniya. – M.: 1991. S. 17.

164^[164] Xaydeger M Bitiye i vremya i. -M.: Ad Marginem, 1997. –S.41.

165^[165] Vrigt G.X. fon. Logiko-filosofskiye issledovaniya. – M.: Nauka, 1986. – S. 64.

166^[166] Baxtin M.M. Avtor i geroy. K filosofskim osnovam gumanitarnix nauk. – SPb.: Piter, 2000. – S.306.

167^[167] Vrigt G.X. fon. Logiko-filosofskiye issledovaniya. – M.: Nauka, 1986. – S.164.

168¹¹ Forobiy Fozil shahar aholisi.-T.: Sharq, 1999. –B.82-83

169²² Forobiy Fozil shahar aholisi.-T.: Sharq, 1999.-B..69

170¹¹ Ochildiyev A. Milliy g‘oya va millatlararo munosabatlar. –T.: O‘zbekiston, 2004. –B.28

171¹¹ A.de Tokvil. Izbranniye prizvedeniya. –M.: 2003. –S 45.

172¹¹ Yaspers K. Smqsl i naznacheniye istorii. –M.: 1991. –S 124

173¹¹ Karimov I.A. Tarixiy xotirasiz kelajak yo‘q.-T.: Sharq, 1998.-B.21

174¹¹ Karimov I. Yuksak ma’naviyat - yengilmas kuch. –T.: Ma’naviyat, 2008.-B.19.

175^[175] Karimov I.A. Tarixiy xotirasiz kelajak yo‘q. -T.: Sharq, 1998.-B.10

176^[176] Karimov I. Yuksak ma’naviyat- yengilmas kuch.-T.: Ma’naviyat, 2008. –B. 4.

177^[177] Jo‘rayev N. Tarix falsafasining nazariy asoslari-T.: Ma’naviyat, -B.186. 2001.

178^[178] Filosofskiy ensiklopedicheskiy slovar. – M.: Sovremenniy literator, 1989. – 700-b.

179^[179] Qarang. Hotamiy S.M. Islom tafakkuri tarixidan.-T.: Ma’naviyat, 2003. –B.263

180¹¹ Beruniy A. Tanlangan asarlar. 1-jild. -T.: Fan, 1968 –B.50

181¹¹ Al-Farobiy Filosofiya politiki. – M.: 1989. – S.529.

182^[182] Beruniy A. Tanlangan asarlar. 1 jild. –T.: Fan, 1968.-B.16-17.

183^[183] Qarang: Irisov A. Abu Rayxon Beruniy hikmatlari. -T.: Yosh gvardiya, 1973. –B.40-43

184^[184] Ibn Sina. Danishname. -Dushanbe.: 1957.-S..59

185^[185] Forobiy. Fozil odamlar shahri. -T.: Abdulla Qodiriy nomidagi xalq merosi nashriyoti, 1993. –B.69

186^[186] Teyyar de Sharden P. Fenomen cheloveka. -M.: 1987.-S.40

187¹¹ Godfrua J. Chto takoye psixologiya. – M.: 1996. T. 2. – S.10.

188^[188] Qarang: Sa’diy SHeroziy. Ruboiylar. –T.: Sharq, 1995. –B.26

189^[189] Sa’diy SHeroziy. Ruboiylar.–T.: Sharq, 1995. –B. 26

190¹¹ Budda. Konfutsiy. Jizn i ucheniye. – M.: 1995. – S.139.

191^[191] Al-Forobiy. Fozil shahar aholisi. -T.: Sharq, 1999.- B. 69

192^[192] Al-Forobiy Fozil shahar aholisi.-T.: Sharq, 1999 –B.73.

193^[193] Vivekananda Svami. Filosofiya yoga. – Magnitogorsk, 1992. – S.488-489.

194¹¹ Kant I. Soch. T. 6. – M., 1966.– S.351.

195¹¹ SHeler M. Izbranniye proizvedeniya. – M.: 1994. –S. 187.

196¹¹ Berdyayev N.A. Smisl tvorchestva. – M:, 1989. – S.293.

197¹¹ Godfrua J. Chto takoye psixologiya. -T. 2. – M.: 1996. – S.11.

198¹¹ Nazarov Q. Qadriyatlar falsafasi (aksiologiya). -T.: O‘FMJ. 2004.-B.109

199^[199] Shiller. Stati po estetike. – M.: 1935. – B. 302, 303.

200¹¹ Falsafa qomusiy lug‘at.Nazarov Q. tahriri ostida. –T.: Sharq, 2004. –B. 186

201²² Forobiy Fozil odamlar shahri. -T.: A Qodiriy nomidagi nashriyot, 1993 –B.55.

202^[202] Qarang: Fixte I.G. Naznacheniye cheloveka. – SPb.:2006. – S.81.

203^[203] Bekon F. Noviy Organon. Aforizmi ob istolkovanii prirodi i sarstva cheloveka: Soch.: v 2 t. – M., 1978. T. 2. –S. 12

204^[204] Kassirer E. Opit o cheloveke: vvedeniye v filosofiyu chelovecheskoy kulturi // Problema cheloveka v zapadnoy filosofii. – M., 1988. – S.28.

205^[205] Qarang: Fixte I.G. Izbr. soch. T. 1. – M., 1916. – S.402.

206¹¹ Kassirer E. Opit o cheloveke. Vvedeniye v filosofiyu chelovecheskoy kulturi. Ch. II. Chelovek i kultura. – London, 1945. – S.155.

207¹¹ Fromm E. Duxovnaya sushnost cheloveka. Sposobnost k dobru i zlu // Chelovek i yego sennosti. – M., 1988. – S. 56.

208¹¹ Rubinshteyn S.L. Problemi obshey psixologii. – M., 1973. – S.227.

209¹¹ Feyyerbax L. Izbranniye filosofskiye proizvedeniya. T. 1. – M., 1955. – 232-b.

210^[210] Xarenberg B. Xronika chelovechestva. – M.: Slovo, 2000. – S.387.

211¹¹ Karimov I. Jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi, O‘zbekiston sharoitida uni bartaraf etishning yo‘llari va choralari. -T.: O‘zbekiston, 2009. –B.30

212^[212] Yaspers K. Smisl i naznacheniye istorii. – M.: 1991. –S. 141.

213^[213] Tam je, –S. 142

214^[214] Qarang: P.T. de Sharden. Fenomen cheloveka. – M.: 1987. – S.194

215^[215] Bell D. Sotsialniye ramki informatsionnogo obshestva / Novaya texnokraticheskaya volna na Zapade. – M., 1986. – S.342

216^[216] Tam je, – S.342

217^[217] Ssiyentizm (ingl. science – fan) – fanning jamiyat hayotidagi rolini mutlaqlashtiruvchi konsepsiya

218^[218] Pechchei A. Chelovecheskiye kachestva. – M.: 1980. – S.123, 124.

219¹¹ Pechchei A. Chelovecheskiye kachestva. – M.: 1980. – S.7

220¹¹ Karimov I.A. BMT Sammiti mingyillik rivojlanish maqsadlariga bag‘ishlangan yalpi majlisidagi nutq. –T.:. O‘zbekiston, 2010

221^[221] Bobojonova N. “Yoshargan” xavfli to‘lqin. -T.: Noshir, 2008. –Б.23.

222²² Karimov I.A. Mamlakatimizni modernizatsiya qilish yo‘lini izchil davom ettirish-taraqqiyotimizning muhim omilidir.-T.: O‘zbekiston, 2010

223¹¹ Karimov I.A. BMT Sammiti mingyillik rivojlanish maqsadlariga bag‘ishlangan yalpi majlisdagi nutq. –T.: O‘zbekiston, 2010.

224¹¹ Karimov I.A. BMT Sammitining mingyillik rivojlanish maqsadlariga bag‘ishlangan yalpi majlisdagi nutq.-T.: O‘zbekiston, 2010.

225^[225] P. Teyyar de Sharden. Fenomen cheloveka. – M.: 1987. – С.216.

226^** Birlashgan Millatlar tashkiloti

227^[227] Karimov I.A. Yuksak ma’naviyat-yengilmas kuch. -T.: Ma’naviyat, 2008. –Б.18.

228^[228] I.A. Karimov. Yuksak ma’naviyat - yengilmas kuch. –T.: Ma’naviyat, 2008. – Б.12.