Falsafa kafedrasi

• 1-Mavzu: Falsafa fanining predmeti, mazmuni va jamiyatdagi roli.

1:Falsafa atamasining mohiyati va mazmuni

• 1:Falsafa atamasining mohiyati va mazmuni
• 2:Falsafaning funksiyalari va tamoillari
• 3:«Dunyoqarash» tushunchasi, uning mohiyati
• va tuzilishi

«Falsafa» atamasi qadimgi yunon tilidan olingan bo‘lib, «Filio» – sevmoq va «sofos» – donishmandlik so‘zlarining birikuvidan iborat.

• «Falsafa» atamasi qadimgi yunon tilidan olingan bo‘lib, «Filio» – sevmoq va «sofos» – donishmandlik so‘zlarining birikuvidan iborat.
• Uning lug‘aviy ma’nosi – «donishmandlikni sevish» demakdir.
• Abu Nasr Forobiy o‘zining «Falsafaning ma’nosi va kelib chiqishi haqida» deb nomlangan asarida «falsafa» atamasi yunon tilidan kelib
• chiqqanligini tasdiqlaydi.

• Falsafani tadqiqot obyekti
• Tabiat,jamiyat,inson va uning tafakkuridir.
• Falsafa tabiat, jamiyat va insonning mohiyati haqidagi eng umumiy bilimlarni o‘zida ifodalab, insonni borliqqa bo‘lgan munosabatining metodologik asoslarini belgilab beradi, tabiat, jamiyat va inson tafakkuri rivojlanishining eng umumiy qonunlarini o‘rganadi va falsafiy dunyoqarashni shakllantiradi.

Falsafa bundan 3 ming yil ilgari fan sifatida paydo bo‘ldi. Uning paydo bo‘lishida jamiyatdagi siyosiy, iqtisodiy va madaniy taraqqiyot muhim rol o‘ynadi. Chunki, falsafa ijtimoiy ongning alohida o‘ziga xos

• Falsafa bundan 3 ming yil ilgari fan sifatida paydo bo‘ldi. Uning paydo bo‘lishida jamiyatdagi siyosiy, iqtisodiy va madaniy taraqqiyot muhim rol o‘ynadi. Chunki, falsafa ijtimoiy ongning alohida o‘ziga xos
• shakli sifatida jamiyatning iqtisodiy va ma’naviy hayoti bilan chambarchas bog‘liq bo‘lib, ularni o‘zida aks ettiradi.

• Falsafa fan sifatida borliqni, ya’ni tabiat, jamiyat, inson va uning tafakkuri taraqqiyotining eng umumiy qonunlarini o‘rganadi. Bundan
• kelib chiqqan holda falsafiy bilimlar doirasi ham juda keng bo‘lib,ularning tarkibiga quyidagilar kiradi:
• a) ontologiya – borliq haqidagi qarashlar;
• b) sotsiologiya – jamiyat haqidagi qarashlar;
• v) gnoseologiya – borliqni bilish muammolari;
• g) logika – inson tafakkuri qonunlari haqidagi qarashlar tizimi.

• Falsafaning asosiy funksiyalari

• Falsafani jamiyat hayotida katta va betakror rol o‘ynashi uning bajaradigan asosiy funksiyalarida yanada aniqroq namoyon bo‘ladi.
• Uning asosiy funksiyalari quyidagilardir:
• 1) Dunyoqarashlik funksiyasi;
• 2) Ontologik funksiyasi;
• 3) Metodologik funksiyasi;
• 4) Gnoseologik funksiyasi;
• 5) Ijtimoiy funksiyasi;
• 6) Aksiologik funksiyasi;
• 7) Evristik funksiyasi.

Har bir kishining dunyoga nisbatan o‘z qarashi, o‘zi va o‘zgalar, hayot va olam to‘g‘risidagi tasavvurlari, xulosalari bo‘ladi.

• Har bir kishining dunyoga nisbatan o‘z qarashi, o‘zi va o‘zgalar, hayot va olam to‘g‘risidagi tasavvurlari, xulosalari bo‘ladi.
• Dunyoqarash – insonning olamni bir-butun yoki turli tuman holda ko‘rishi, idrok etishi, tasavvur qilishi, tushunishi hamda unda o‘z o‘rni va mavqeini, munosabatini belgilovchi qarashlar, baholar, tamoyillar majmuasidan iborat murakkab tizimdir.

Dunyoqarash tarkibiga borliqning hissiy va aqliy in’ikosi sifatida hosil bo‘lgan sezgi, idrok va tasavvurdan tortib, tafakkurda mantiqiy jihatdan nazariy asosda qayta ishlangan falsafiy, siyosiy, huquqiy, axloqiy, estetik, diniy, badiiy va ilmiy bilimlar, nuqtai nazarlar, ishonch va e’tiqodlar kiradi.

• Dunyoqarash tarkibiga borliqning hissiy va aqliy in’ikosi sifatida hosil bo‘lgan sezgi, idrok va tasavvurdan tortib, tafakkurda mantiqiy jihatdan nazariy asosda qayta ishlangan falsafiy, siyosiy, huquqiy, axloqiy, estetik, diniy, badiiy va ilmiy bilimlar, nuqtai nazarlar, ishonch va e’tiqodlar kiradi.

«Dunyoqarash» tushunchasi o‘zlikni anglash, vatanparvarlik, milliy g‘urur, tarixiy xotira, ma’naviy barkamollik kabi tuyg‘u va tushunchalar

• «Dunyoqarash» tushunchasi o‘zlikni anglash, vatanparvarlik, milliy g‘urur, tarixiy xotira, ma’naviy barkamollik kabi tuyg‘u va tushunchalar
• bilan uzviy bog‘liq holda shakllanadi. Chunki, dunyoqarash aynan ana shu ruhiy-ijtimoiy hodisalar orqali oydinlashadi, umuminsoniy qadriyatlarning tarixiy bir bo‘lagiga aylanadi.

1: Mifologik dunyoqarash

• 1: Mifologik dunyoqarash
• 2: Diniy dunyoqarash
• 3: Falsafiy dunyoqarash

Ijtimoiy taraqqiyotning boshlang‘ich

• Ijtimoiy taraqqiyotning boshlang‘ich
• bosqichiga xos bo‘lgan insonning olam haqidagi tasavvurlarini obrazlarda, naql, rivoyat va afsonalar orqali ifodalanishidir.

Bu g‘ayritabiiy kuchlarning real mavjudligiga

• Bu g‘ayritabiiy kuchlarning real mavjudligiga
• ishonishga asoslangan, voqelikni xayoliy obrazlarda, tasavvurlar va tushunchalarda aks ettiruvchi olamning fantastik manzarasini yaratuvchi ilmiy bo‘lmagan qarashlardan iborat dunyoqarashning o‘ziga xos
• shaklidir.

Falsafiy dunyoqarash kundalik faoliyat, dunyoviy, diniy, ilmiy bilimlar, hayotiy kuzatishlar va ijtimoiy tarbiya ta’sirida shakllanadi hamda rivojlanadi. Falsafiy dunyoqarash mifologik va diniy dunyoqarashdan farqli o‘laroq, dunyoni sof ilmiy tushuntiruvchi nazariy

• Falsafiy dunyoqarash kundalik faoliyat, dunyoviy, diniy, ilmiy bilimlar, hayotiy kuzatishlar va ijtimoiy tarbiya ta’sirida shakllanadi hamda rivojlanadi. Falsafiy dunyoqarash mifologik va diniy dunyoqarashdan farqli o‘laroq, dunyoni sof ilmiy tushuntiruvchi nazariy
• qarashlar sistemasidir.
• Dunyoni, aqliy jihatidan mantiqiy,
• izchil, umumlashtirib turuvchi nazariy
• qarashlar tizimidir