Fan : Kimyo. Sana

Darsning borishi : Tashkiliy qism: 1. O’quvchilar bilan salomlashish.

2. O ’quvchilar davomadini aniqlash.

3. Darsga tayyorgarlik ko’rish.
Uyga vaziufani tekshirish: Konspektni tekshirish , savol-javob tariqasida uyga vazifani so’rash.
Yangi mavzuni bayoni: 

Ochiq zanjirli uglevodorodlarga o'xshash aromatik uglevodorodlarning ham gidroksiguruhli hosilalari ma'lum. ~ Benzol yadrosidagi uglerod atomi bilan gidroksiguruh bevosita bog'langan aromatik uglevodorodlar gidroksihosilalari fenollar deb ataladi. Oddiy fenol benzolning bir atomli gidroksihosilasidir.

Fenollarning elektron tuzilishi. Fenolda gidroksiguruh manfiy induksion effektni namoyon qiluvchi benzol yadrosi bilan bevosita OH bog'langan. Kislorodning erkin elektron jufti benzolning z-elektronlari bilan ta'sirlashadi, elektron zichlik kisloroddan C – 0 bog'i tomonga siljiydi, kislorod esa 0 - H a-bog'i elektron juftini o'ziga kuchliroq torta boshlaydi. Shuning uchun fenoldagi gidroksiguruh vodorodi alifatik spirtlardagidan ko'ra harakatchanroq. Fenol kuchsiz kislota xossasiga ega. Shu bilan birga, gidroksiguruh birinchi tartib o'rinbosar sifatida benzol yadrosi elektron zichligining qayta taqsimlanishiga olib keladi. Natijada benzol yadrosi 2, 4, 6-holatlardagi (orto-, para-) vodorod Karakatchan bo'lib qoladi. Fenollar benzolga karaganda reaksiyaga oson kirishadi. Fenolning fizik xossalari. Fenol - rangsiz (vaqt o'tishi bilan havo kislorodi ta'sirida och pushti rangga kiradi), o'tkir o'ziga xos hidli kristall modda. Fenol 42,3'C da suyuqlanadi, 182'C da qaynaydi. Suvda qisman (100 g suvda 6 g) eriydi. Kuchli antiseptik (mikroblarni 0'ldirish) xossaga ega. Kuchli zahar. Teriga tegsa kuydiradi, uzoq vaqt tuzalmaydigan yara va suvli to'planmalar hosil miladi.

Kimyoviy xossalari. Oddiy fenol C,H,OH karbol kislota deb ham ataladi va kuchsiz kislota xossasini namoyon miladi (karbonat kislotadan kuchsiz). Natriy metallidan tashqari ishqorlar bilan ham suvli eritmalari barqaror bo'lgan fenolyatlar hosil miladi (bir atomli spirtlar bilan solishtiring):