Fan: Informatika №1 Sana

7-B
7-V
SANA	6- oktabr 2022- yil	7- oktabr 2022- yil	7- oktabr 2022-yil

Fan: informatika №7
Mavzu: Ikkilik sanoq sistemasida amallar bajarish.


Darsningmaqsadi:Ikkiliksanoq sistemalari haqida o`quvchilara tushuncha berish va unda amallar bajarishni o`rgatish
Darsning ta’limiy vazifasi: o‘quvchilargaSanoq sistemalarihaqida tushunchalar berish nazariy topshiriqlar orqali bilim berish va ko’nikmalar hosil qilish.
Darsning tarbiyaviy vazifasi: o’quvchilarni yangi bilimlar egallashga va tartib-intizomga doimo rioya etishga hamda dizaynlik kasbiga yo’naltirish.
Darsning rivojlantiruvchi vazifasi: o‘quvchilarning kompyuterdan foydalanish haqidagi bilim va tasavvurlarini kengaytirish.
Kompetensiya:

1. 
   TK1-kommunikativ kompetensiya
   

2 TK2-axborot bilan ishlash kompetensiyasi
3 TK3-o‘zini-o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi
Dars uslubi: : Guruhlarda ishlash, tushunchalar tahlili
Dars jihozi: Darslik, kompyuter,
Darsning borishi:

№	Dars bosqichlari	Vaqti
1	Tashkiliy qism	2 minut
2	O`tgan o`quv yilida o`tilganlarni takrorlash va baholash	15 minut
3	Yangi mavzuning mazmunini ochish va xulosalar chiqarish	25 minut
5	Uyga vazifa va topshiriqlar	3 minut

I. Tashkiliy qism: 1.Salomlashish.
2.Yo’qlama qilish.
3.Uyga vazifani so’rash.
II. Takrorlash:
1. Sonlar alifbosi elementlari haqida so’zlab bering.
2. Sanoq sistemasi asosi, raqamlar, sonlar haqida ma’lumotbering.
3. Qadimda nima uchun o’n ikkilik sanoq sistemasidanfoydalanilgan?
4. Yigirmalik sanoq sistemasidan qaysi mamlakatda ko’proqfoydalanilgan?
5. Pozitsiyali sanoq sistemasi deganda nimani tushunasiz?


III. Yangi mavzu bayoni:
Kompyuterlar ishlab chiqarila boshlanganda kompynterlarning ishlashprinsipi bilan bogiiq boigan axborotlarni ikkilik sanoq sistemasidakodlashva amallar bajarish masalasi yuzaga keldi. Chunki, kompyuterga biroramalni bajarishni o’rgatish uchun inson shu amalni qanday bajarilishinitasavvur qilishi zafurdir. Demak, kompyuterlarni ishlash prinsipini
o’rganish uchun ikkilik sanoq sistemasida amallar qanday bajarilishinibilishingiz maqsadga muvofiqdir.
Ikkilik sanoq sistemasida arifmetik amallar
Kundalik hayotimizda ishlatiladigan o’nlik sanoq sistemasidagi sonlarustida arifmetik amallar bajarish usullanni bilamiz. Mazkur usullar boshqabarcha pozitsiyali sanoq sistemalari uchun ham o’rinlidir.
O’nlik sanoq sistemasida qo’shish amalini ko’rsak, biz avval birliklarni, so’ng o’nliklarni, keyin yuzliklar va hokazolarni o’zaro qo’shib boramiz. Bujarayon barcha pozitsiyali sanoq sistemalari uchun o’rinli bo’lib, toki oxirgiqiymat bo’yicha eng katta razryadni qo’shishgacha davom etadi. Mazkurjarayonda shu narsani doim eslash kerakki, agar biror razryad sonlariniqo’shganimizda natija sanoq sistema asosi qiyrhatidan katta chiqsa, yig’indiningsanoq sistema asosidan katta qismini eying razryadga o’tkazish kerak.
Masalan, o’nlik sanoq sistemasida:

19327510 + 7953810 198310

27479610

Ma’lumki ikkilik sanoq sistemasi faqat ikkita: 0 va 1 raqamlaridan tashkil
topgan. Shu sistemada qo’shish, ayirish va ko’paytirish amailari quyidagicha
bajariladi:

Qo`shish		Ayirish		Ko`paytirish
0+0=0 0+1=1 1+0=1 1+1=10		0-0=0 1-0=1 10-0=10 10-1=1		0  0=0 0  1=0 1  0=0 1  1=1

Endi yuqoridagi jadvallar yordamida ikkilik sanoq sistemasidagi sonlarustida turli arifmetik amallar haiarishga doir misollar ko’ramiz.