Fan va innovatsiyalar vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti iqtisodiyot fakulteti

38-modda. Yuridik shaxsda ishtirok etish ulushi
Soliq solish maqsadida bir jismoniy yoki yuridik shaxsning (bundan buyon matnda shaxs deb yuritiladi) ulushi tanlangan boshqa yuridik shaxsdagi (bundan buyon matnda tanlangan yuridik shaxs deb yuritiladi) ulushni aniqlash uchun ushbu shaxsning tanlangan yuridik shaxsda bevosita va bilvosita ishtirok etish ulushlarining summasi tarzida aniqlanadi.
Tanlangan yuridik shaxs ovoz beruvchi aksiyalarining bevosita shu shaxsga tegishli bo‘lgan ulushi yoki tanlangan yuridik shaxsning ustav fondidagi (ustav kapitalidagi) bevosita ushbu shaxsga tegishli bo‘lgan ulushi yuridik shaxsda bevosita ishtirok etish ulushi deb e’tirof etiladi.
Shaxsning tanlangan yuridik shaxsda bevosita ishtirok etish ulushini aniqlash mumkin bo‘lmagan taqdirda, ishtirokchilarning tanlangan yuridik shaxsdagi soniga mutanosib ravishda aniqlanadigan ulush shaxsning tanlangan yuridik shaxsda bevosita ishtirok etish ulushi deb e’tirof etiladi.
Quyidagi tartibda aniqlanadigan ulush shaxsning tanlangan yuridik shaxsda bilvosita ishtirok etish ulushi deb e’tirof etiladi:
1) ushbu shaxsning tanlangan yuridik shaxsda ishtirok etishining barcha ketma-ketligi har bir ilgarigi yuridik shaxsning tegishli ketma-ketlikdagi har bir keyingi yuridik shaxsdagi bevosita ishtiroki orqali aniqlanadi;
2) har bir ilgarigi yuridik shaxsning har bir keyingi yuridik shaxsdagi bevosita ketma-ketlikdagi ishtirok etish ulushi aniqlanadi;
3) har bir shunday ketma-ketlik uchun ushbu ketma-ketlikning barcha yuridik shaxslari uchun bevosita ishtirok etish ulushi topiladi;
4) har bir shunday ketma-ketlik uchun topilgan bevosita ishtirok etish ulushlarining barchasi jamlanadi.
Tashkilotda ishtirok etish ulushini aniqlashda jismoniy shaxsning yoki yuridik shaxsning yuridik shaxs tashkil etmagan holdagi chet el tuzilmasidagi ishtirok etish ulushi ham hisobga olinadi, ushbu shaxs qaysi chet davlatning (hududning) qonun hujjatlariga muvofiq ta’sis etilgan bo‘lsa, shu qonun hujjatlariga muvofiq boshqa tashkilotlarning yoxud yuridik shaxs tashkil etmagan holdagi o‘zga chet el tuzilmalarining kapitalida ishtirok etishga haqlidir.
Yuridik shaxsda ishtirok etish ulushini aniqlashda O‘zbekiston Respublikasining qonun hujjatlariga muvofiq ko‘pi bilan bir yil muddatga tuzilgan REPO shartnomasi doirasida olingan qimmatli qog‘ozlarga egalik qilish orqali amalga oshirilgan ishtirok yoki chet davlatning qonun hujjatlariga muvofiq REPO operatsiyasi deb e’tirof etiladigan operatsiya natijasida amalga oshirilgan ishtirok hisobga olinmaydi.
Bunday hollarda yuridik shaxsda ishtirok etish ulushini aniqlash maqsadida ushbu qimmatli qog‘ozlar, agar REPOning birinchi qismi bo‘yicha sotuvchi tomonidan sotilgan qimmatli qog‘ozlar uning tomonidan REPOning boshqa operatsiyasi bo‘yicha yoki qimmatli qog‘ozlar qarziga doir operatsiyalar bo‘yicha sotilsagina, REPOning birinchi qismi bo‘yicha qimmatli qog‘ozlarni sotuvchi bo‘lgan shaxsda hisobga olinadi.
REPOning ikkinchi qismi bajarilmagan yoki to‘liq bo‘lmagan hajmda bajarilgan, shuningdek REPO shartnomasi ko‘pi bilan bir yil muddatga tuzilgan taqdirda, bir yuridik shaxsning boshqa yuridik shaxsda ishtirok etish ulushini aniqlash ushbu moddaning beshinchi qismida belgilangan o‘ziga xos xususiyatlar hisobga olinmagan holda amalga oshiriladi.
Yuridik shaxsda ishtirok etish ulushini aniqlashda O‘zbekiston Respublikasining yoki chet davlatning qonun hujjatlariga muvofiq tuzilgan qimmatli qog‘ozlar qarziga doir shartnoma doirasida ko‘pi bilan bir yil muddatga olingan qimmatli qog‘ozlarga egalik qilish vositasida amalga oshirilgan ishtirok hisobga olinmaydi.
Bunday hollarda yuridik shaxsda ishtirok etish ulushini aniqlash maqsadida bu qimmatli qog‘ozlar, agar qimmatli qog‘ozlar qarziga doir shartnoma doirasida berilgan qimmatli qog‘ozlar kreditor tomonidan qimmatli qog‘ozlar qarziga doir boshqa operatsiya bo‘yicha yoki REPO operatsiyasi bo‘yicha olingan bo‘lsagina, kreditor bo‘lgan (qimmatli qog‘ozlarni qarzga beradigan) shaxsda hisobga olinadi.
Qimmatli qog‘ozlar qarziga doir operatsiyalar bo‘yicha qimmatli qog‘ozlarni qaytarish majburiyatlari bajarilmagan yoki to‘liq bo‘lmagan hajmda bajarilgan, shuningdek qimmatli qog‘ozlar qarzi yuzasidan bir yildan ortiq muddatga shartnoma tuzilgan taqdirda bir yuridik shaxsning boshqa yuridik shaxsda ishtirok etish ulushini aniqlash ushbu moddaning yettinchi qismida belgilangan o‘ziga xos xususiyatlar inobatga olinmagan holda amalga oshiriladi.
Bir yuridik shaxsning boshqa yuridik shaxsda yoki jismoniy shaxsning yuridik shaxsda ishtirok etish ulushini aniqlashdagi qo‘shimcha holatlar sud tomonidan aniqlanadi.