Farg‘ona davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti

Mehnat va dam olish gigienasi.Mehnatni gigienasini ilmiy tashkil qilish muntazam ravishda ishlab chiqarishga tatbiq qilinadigan zamonaviy fan yutuqlariga va ilgor tajribaga asoslanadi.Mehnatni ilmiy asoda tashkil etishda zamonaviy texnikani va odamlarni yogona ishlab chiqarish jarayonida birlashtirishga imkoniyat tugdiriladi.Moddiy va mehnat resurslaridan oqilona foydalanish ishlab chiqarish unumdorlig doimiy ravishda oshirishni va shu vaqtning ozida ishlab shiqariladigan mahsulotlarning tannarhini tushirishni taminlaydi. Mehnatni ilmiy asoda tashkil etishda ozining moddiy tehninka manbaga ,nazariy dasturiga ega bolib ,mahsus tibbiy biologik hizmat imkoniatlarini ham ishlab chiqarishni rivojlantirishga ,ununing barcha tarmogidagi ishlarni yana ham yahshilashga qaratilgan.Jismoniy tarbiya vositalarining ishlab chiqarishga ,mehnatni ilmiy asosda tashkiln qilish shakllariga umumiy tasiri kattadir.Mehnat gigienasiga va dam olish gigienasidan oqilona foydalana olsa ,odam organizmining zor gayrat qilib ishlashga tayorlaydi,uning zoriqishiga chidamliligini oshirib ,va t bilan birga ishchanlik va mehnat unumdorligining tiklanishini tezlashtiradi,charchashning oldi olinadi,umumiy ish qobiliyatini ostiradi,ijtimoiy va mehnat faoliatinining ostishiga yordam beradi. Mehnat va dam olish haroitlarining yahshi tashkil qilinishi inson organizmiga ijobiy tasir qiladi,yuqori darajali ish unumdorligi kun boyi saqlanib qoladi,charchashni engish oson boladi,odam organizmida tiklanish davomida paydo boladigan jismoniy,ruhiy kuchlarning rivojlanishi va takomillashishi kuchayib,u sarf qilingan kuchni faol dam olish orqali tiklaydi.Manashu yosinda ish olib borilsa asabiylashishning oldi olinib boshlagan ish harakatlarini davom ettirishi,uning sonini oshirib,ayrim mehnat turlariniga sarflanadigan kuchni tejab borishga yordam beradi.Shunday qilib mehnat va dam olish gigienasi togri tashkil qilinsa ish jarayonida togri fikr yuritishini,harakatlarini ongli ravishda boshqarishni taminlaydi,ishlar bir meyorda bajarilganda odamning harakat faoliyatiga sarflanadigan kush quvvatni tejaydi.Mehnat va dam olish gigienasi to’gri tashkil qilinsa quyidagicha faol va samaraliyordamberadi:-odamningshahssifatidahartomonlamavauygunrivojlanishiga,shakllanishiga,tarbiyasiga,kerakli ruhiy va jismoniy sifat va hususiyatlarini rivojlanishiga va takomillashga;
-sogliqni mustahkamlashga,umuman ogir tez tez ozgarib turadigan sharoitga shu faoliyatni oziga hos bolmagan ish qobiliyatining osishiga,chidamlilikka,biologikjarayon va mehanizmlarning boshkarilishini takomillashtirishga;
Mehnat va dam olish gigienasi tog’ri tashkil qilinsa u inson organizmida ijobiy rol o’ynaydi:
-odamni ijtimoiy safarbarligini,yangi mehnat topshiriqlarini bajarishga tayorgarligini va uning ijtimoiy faolligini,yangi kasb egallashiga,har hil kasblarni birga koshib olib borishga,mehnat sharoitini ozgartirishga tayorgarligini ostiradi.Har bir kishining ish bajarish qobiliatini va uning oz kasbiga oid faoliyatga puhta tayorlanishiga ko’maklashadi.
-omillardan biri sifatida mehnat imkoniytlarini ozgarishni boshqaradi,ishlab chiqarish hodimlari ishining unumdorligini ko’paytiradi hamda ularning sanoat vaboshqa xalq xojaligi ishlarida faol qatnashishiga komaklashadi.
-jismoniy tarbiya va sport,jamoadagi tashkiliy mashgulotlar ishlab chiqarishning rivojlanishiga,odamlar bir-birlarini tushunishiga va do’stlikka,ahloqiy va ijtimoiy-ruhiy sharoitga organishiga hamda birgalikda ijodiy faoliyat korsatib,jamoada mehnat unumdorligini osishiga ko’maklashadi.