Singish bilan hosil bo’ladigan qattiq eritmalar vujudga kelganda, eruvchi metallning atomlari erituvchi metallning kristall panjarasida panjara tugunlararo bo’shliqqa joylashadi.
O’rin olish bilan hosil bo’ladigan qattiq eritmalar vujudga kelishida eruvchi metall atomlari bilan erituvchi metall atomlari kristall panjara tugunlarida bir-birining o’rnini almashtiradi. Buning natijasida metallarning kristall panjarasida katta o’zgarish sodir bo’lmasligi uchun ikkala metall atomlarining kattaliklari bir-biriga yaqin bo’lishi kerak.
Agar radiuslar orasidagi ayirma 12-15% dan ortiq bo’lsa, bunday metallar bir-birida ma’lum generagacha eriydi.
Qattiq eritmalarhosil bo’ladigan ikki komponentli sistemalarning suyuqlanish diagrammasi yuqorida ko’rib o’tilgan diagrammadan shunisi bilan farq qiladiki, qattiq eritma hosil bo’ladigan konsentratsiyalar intervalida suyuq fazaning qotish va qattiq fazaning suyuqlanishi boshqa-boshqa haroratlarda sodir bo’ladi. Suyuqlanish egri chiziqlari diagrammada pastroq joylashadi, qotish egri chiziqlari suyuqlanish egri chizig’i ustida yotadi. Pastki chiziq solidus chizig’i deb, ustki chiziq esa likvidus chizig’i deb ataladi. Likvidus chizig’i suyuq aralashmadan kristallar ajralib chiqadigan haroratlarni ko’rsatadi. Solidus chizig’i qattiq qotishmalar suyuqlana boshlaydigan haroratlarni ko’rsatadi.
Qattiq eritmalarhosil bo’ladigan ikki komponentli sistemalarning suyuqlanish diagrammasi yuqorida ko’rib o’tilgan diagrammadan shunisi bilan farq qiladiki, qattiq eritma hosil bo’ladigan konsentratsiyalar intervalida suyuq fazaning qotish va qattiq fazaning suyuqlanishi boshqa-boshqa haroratlarda sodir bo’ladi. Suyuqlanish egri chiziqlari diagrammada pastroq joylashadi, qotish egri chiziqlari suyuqlanish egri chizig’i ustida yotadi. Pastki chiziq solidus chizig’i deb, ustki chiziq esa likvidus chizig’i deb ataladi. Likvidus chizig’i suyuq aralashmadan kristallar ajralib chiqadigan haroratlarni ko’rsatadi. Solidus chizig’i qattiq qotishmalar suyuqlana boshlaydigan haroratlarni ko’rsatadi.
