Феъл сыз туркуми

ustida tinimsiz ishlamay, ko'zlangan maqsadga erishish mumkin emas.  
-a (-y) qo'shimchasi bilan yasalgan ravishdosh ko'pincha takrorlangan 
holda ishlatiladi. O'qiy-o'qiy, yura-yura, ishlay-ishlay kabi. takrorlangan 
ravishdosh harakatning davomiyligini anglatadi.
 
3. Kelasi zamon ravishdoshi. 
-gani (-kani, -qani), -guncha (-kuncha, -quncha) qo'shimchalari bilan 
yasaladi.
1. Fe'l negiziga -gani (-kani, -qani) qo'shimchalarini qo'shish bilan shaxsli 
fe'l ifodalangan harakatdan so'ng bajarilishi maqsad qilib olingan harakatga 
aytiladi. Masalan: ek-ekkani, bor-borgani, chiq-chiqqani kabi. Bu 
ravishdoshning bo'lishsiz formasi yo'q. Eski stilda – gali (-kali) qo'shimchasi 
bilan ham yasaladi. Masalan: Ko'rgali keldingmi yor, kuydirgali keldingmi 
yor (qo'shiqdan). Ko'rgali husningni zoriu, mubtalo bo'ldim senga (A.R.). 
 
2. Fe'l negiziga –guncha (-kuncha, -quncha) qo'shimchalarini qo'shish 
bilan ko'pincha shaxsli fel ifodalangan harakatning davom qilish vaqtining 
o'lchovi bo'lgan harakat anglatiladi. Masalan: U bu kunlarga yetib kelguncha, 
tinib-tinchimadi (I.R). Bo'lishsizlik formasi asosiy harakatning bajarilishi uchun 
shart bo'lgan harakatni anglatadi. Keksalar kelguncha, majlisni boshlaymiz.  
- guncha (-kuncha, -quncha) qo'shimchasi aslida –nuvcha (-gan) va
–cha qo'shimchalaridan tuzilgan bo'lib, ba'zan ana shu ikki morfema orasida 

---

30 
egalik qo'shimchasi kelishi ham mumkin. Masalan: kelgunimizcha, 
kelguningcha, kelgunicha kabi.
3. SIFATDOSH. 
Sifatdosh asosan, predmetning belgisi bo'lgan harakatni anglatadigan, 
gapda sifatlovchi vazifasini bajarishga mos bo'lgan fe'l formasidir. Masalan: