Fəlsəfədə inqilabçı: Ziqmıınd Freyd

Tomas M a n n və F r e v d
Tomas Mann Lübeke adlı alman şəhərciyində varlı tacir ailəsində anadan olub. Qardaşı Henrixin ardınca o da ədəbiyyat aləminə, qələm sahiblərinin cərgəsinə qoşulub. Bir neçə roman və bir çox hekayələr yazsa da, əsasən «Buddenbroklar» romanı ilə məşhurdur. 1929-cu ildə Nobel mükafatına layiq görülən Tomas Mann müharibəyə qədərki alman ədəbiyyatını təmsil edən ən məşhur qələm sahibidir. Faşistlər
hakimiyyətə gələn kimi onun kitablarını da yandırdılar.
Freydlə Tomas Mann 1932-ci ildə üzbəüz görüşüblər. Tomas Mann Freydin 80 illiyində «Freyd və gələcək zaman» adında bir nitq də söyləyib. Yaradıcılığına Freydin dərindən təsir göstərdiyi Tomas Mann ömrünün axırına yaxın təhkiyə üslubunu demək olar ki, kökündən dəyişdirib, obraz və rəmzlərlə yazmağa başlayıb.
1933-cü ildə Tomas Mann faşist Almaniyasından İsveçrəyə qaçmaq məcburiyyətində qalıb.
Hərb və sülh haqqında söhbət
A I b e rt Evnstevn və F r e v d
Dahi fizik Albert Eynşteyn 1879-cu ildə Ulme adlı alman şəhərciyində anadan olub. 1916-cı ildə nisbilik nəzəriyyəsini tamamlayıb, 1921-də fotoeffekt qanununu açdığına görə Nobel mükafatına layiq görülüb. Ziqmund

Freydlə şəxsi tanışlığı 1926-cı ilin dekabrına təsadüf edir.

1932-ci ildə Millətlər Liqası dünyanın ən tanınmış elm və mədəniyyət xadimlərinə belə bir mövzuda məktublaşmağı təklif edib «niyə axı müharibə olsun?» Ziqmund Freydin bu məktubdaşı məhz Albert Eynşteyn oldu. Eynşteyn öz məktubunda bildirirdi ki dünyada müharibələr heç vaxt bitib tükənən deyil. Çünki insanların varlığında düşməni məhv etmə instinkti yaşayır. Bu təhlükə bəşər övladını həmişə təqib etməkdədir. Eynşteyn məktubda soruşurdu ki, bəs Freyd nə fikirdədir?
Freyddən cavab məktubu iki aydan sonra gəldi. Həmin məktubda Eynşteynin «həyat instinkti» konsepsiyasına qarşı, özünün dağıtmaq mərhələsinə keçən «ölüm instinktini» əsas götürürdü. Freydin fikrinə görə bundan yaxa qurtarmaq mümkün deyil. Onu yalnız düşüncə tərzini dəyişməklə nəzarətdə saxlamaq olar.
E
4/2016

lə bil Freydin sözünə qüvvət olaraq, 1933-cü ildə Almaniyada hakimiyyətə Hitler gəldi və Eynşteyn Amerikaya qaçmaq məcburiyyətində qaldı. 1936-cı ildə Freydin 80 illiyini təbrik edən Albert Eynşteyn bir daha Avropaya qayıtmadı. Elə 1955-ci ildə ABŞ-da da öldü.
D oktor Frevdin xəstəsi