FəNN: Turizm bələdçiliyi MÖvzu: Milli mətbəx turizmi :Çay və kofe turları marşurutları TƏLƏBƏ

Qida menyuları kulinariyamızın zənginliyini əks etdirmir.
Regional İnkişaf Mərkəzinin direktoru Çingiz İsmayılov deyir ki, Azərbaycanda hər bir bölgə üzrə yüzilliklər ərzində formalaşmış yeməklər, mətbəx nümunələri mətbəx turizminin geniş imkanlarından xəbər verir: “Biz milli kulinariya nümunələrini brend məhsul kimi təqdim etməyi bacarmalıyıq. Ölkəmizdə, demək olar ki, hər regionun spesifik mətbəxi var. Hər bir bölgə çalışıb öz yeməklərini yüksək səviyyədə təqdim etməyi bacarmalıdır. Yerlərdəki turizm informasiya mərkəzləri də müəyyən mənada bu təbliğat işinə töhfə verə bilər”.
Ç.İsmayılovun bildirdiyinə görə, milli mətbəximizə aid reklam materialları müxtəlif dillərdə çap edilməli, milli təamlar təklif edən kafe və restoranların ünvanı həmin reklam materiallarında əksini tapmalıdır. Onun sözlərinə görə, hazırda bir çox restoranlarda, istirahət mərkəzlərində qonaqlara az çeşiddə yeməklər təklif olunur: “Halbuki bizim çox zəngin mətbəximiz var. Amma turizm obyektlərində təklif olunan yeməklərin əksəriyyəti müxtəlif növ kabablar olur. Turizm obyektləri Azərbaycanın zəngin mətbəx imkanlarından istifadə edərək təklif olunan yeməklərin çeşidini genişləndirməlidirlər. Biz gərək ölkəmizin müxtəlif növ yeməklərini həm əcnəbi, həm də yerli turistlərə lazımınca təbliğ edək. Menyunun məhdud olması Azərbaycanın mətbəx nümunələrinin məhdud olması demək deyil. Bəzi restoran sahibləri az zəhmətlə böyük gəlir əldə etmək istəyirlər. Məsələn, kabab bişirmək üçün elə də böyük zəhmət tələb olunur. Halbuki müxtəlif istirahət obyektləri, yüksək xidmət səviyyəsi ilə yanaşı, ləzzətli və fərqli yeməkləri ilə tanına, turistləri cəlb edə bilər.
Milli yemək reseptləri standartlaşdırılmalıdır. Milli Kulinariya Mərkəzinin direktoru Tahir Əmiraslanov isə hesab edir ki, Azərbaycanın mətbəx turizminin imkanlarından yaralanmaq üçün milli mətbəx reseptləri standartlaşdırılmalıdır: ”Əgər biz bu turizm növünün yüksək inkişafına nail olmaq istəyiriksə, yeməyin hazırlanmasından tutmuş onun təqdim edilməsinə qədər hər bir məqama diqqət olunmalıdır. Restoranlarda işləyən aşpazların təcrübəsi, təhsili, gigiyena qaydalarına xüsusi əməl olunma, ofisiantların qulluq mədəniyyətinin olması vacib amillərdir”.
 Direktor son illərdə restoranlarımızın təqdim etdiyi menyularda Azərbaycan xörəklərinin sayının artdığını deyir: ”Əvvəlki dövrlərə nisbətən indi hotel və restoranların qida menyularında çeşid zənginliyi artıb. Amma nəzərə alsaq ki, ölkəmizin 3000-dən çox milli mətbəx nümunəsindən ümumən 40-50-si təklif olunur, kifayət qədər dadlı təamların diqqətdən kənarda qaldığını söyləyə bilərik”.
Mətbəx turizminin inkişafı, hotel və restoranlarda xidmətin keyfiyyətinin yüksəldilməsi üçün Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi tərəfindən davamlı olaraq müxtəlif layihələr həyata keçirilir ki, bu da təqdirəlayiqdir. Müsahib digər dövlət qurumlarının bu istiqamətdə fəaliyyət göstərməsini zəruri hesab edir: “Əlaqədar təşkilatlar restoran biznesi ilə məşğul olan sahibkarlarla birgə iş aparmalıdır. Bu gün Dünya Turizm Təşkilatının tədqiqatlarında qeyd olunur ki, ölkəyə gələn turistlər onu daha çox yeməyi ilə tanıyırlar. Belə olan halda biz bu məqama xüsusi diqqət yetirməliyik. Müəyyən yeməklər var ki, biz onları dünyada brendə çevirə bilərik. Bu maliyyə tələb edir. Amma biz əvvəlcə öz mətbəximizin imkanlarını tanımalı və qorumalıyıq”.
Qastronomik turizm milli mətbəx, kulinariya ənənələri, istehsal xüsusiyyətləri və məhsul və xörəklərin hazırlanması texnologiyası ilə tanış olmaq, həmçinin qastronomiya sahəsində yeni biliklər əldə etmək məqsədilə ölkə və regionlar üzrə səyahətdir.
Yeməyin tarixi və bir çox ifadə formaları var ki, bu da onu qastronomik və ya kulinariya turizmi adlanan xüsusi bir turizm növü üçün mənbəyə çevirir. Qastronomik turların iştirakçıları ilk növbədə qurmanlar, eləcə də peşəsi yemək bişirmək və yeməklə birbaşa əlaqəli olan insanlardır: restorançılar, aşpazlar, şirniyyatçılar, şirniyyatçılar, dequstatorlar, restoran tənqidçiləri. Qastronomik turizm bir sıra istiqamət və formalara malikdir: restoran turları, qastronomik etnik turlar, hadisə turları və s. Ən çox yayılmış forma bir və ya bir neçə ölkədə məşhur restoranlara baş çəkməyə əsaslanan restoran turudur. Burada şounun obyektləri kulinariya sahəsində dünya səviyyəsində tanınan nailiyyətlərdir. İnsanların həyatını, mədəniyyətini və ənənəvi mətbəxini təqdim edən kənd yerlərində qastronomik turlar populyarlıq qazanır. Etnoturlarda müxtəlif milli və ya regional xörəklərin dadına baxılması mühüm yer tutur.
Təhsil qastronomik turlarına nəzəri və praktiki dərslər, ustad dərsləri və müsabiqələr daxildir. Onlar qastronomiya sahəsində mövcud və ya gələcək mütəxəssislərə ünvanlanır. Yeməkləri, müəyyən bir məhsulu və ya markanı tərifləmək ideyasına əsaslanan festival qastronomik turları xüsusilə populyardır. Bayram proqramlarına təkcə dequstasiya deyil, həm də reklam olunan məhsulun - pendir, şərab, pivə, kolbasa və s.-nin aktiv istehlakı daxildir. Belə festivallar xalq yarmarkalarından qaynaqlanır, onların xüsusiyyəti təklif olunan məhsullar və əyləncələrin geniş çeşididir. Dünya xalqlarının mətbəxi müxtəlifdir və onun fərqləndirici xüsusiyyətləri iqlim, təbii şərait, qida ehtiyatları, dini ənənələr, mədəni əlaqələr və digər amillərlə bağlıdır. Hər yerdə olduğu kimi Belarusda da qastronomik turizmin inkişafı üçün resurslar var. Milli mətbəximiz əsrlər boyu inkişaf edib. Belarusiyalıların kulinariya ənənələri xalq reseptlərinin sadəliyi və aristokratlar üçün yeməklərin mürəkkəbliyi, müxtəlif istifadələrdir.

ƏDƏBİYYAT SİYAHISI

1. 
   https://medeniyyet.az/page/news/6735/Metbex-turizmi:-imkanlar-perspektivler.html?lang=az
   
2. 
   https://core.ac.uk/reader/214870940
   
3. 
   https://cyberleninka.ru/article/n/gastronomicheskiy-turizm-kak-populyarnoe-napravlenie-v-turisticheskoy-industrii