Elmi Yanaşma
Müşahidə, təsnifat, konseptualizasiya və şərhlərdə daha sistemli, formal və
dəqiqdir. Müşahidəyə əsaslanaraq, elmin əsas funksiyası dərk etmək,
müəyyənləşdirmək və təsnif etmək üçün öz predmetini təşkil edən hadisə və
cisimləri təhlil və təsvir etməkdir.
Nəticələrini tənqidi qiymətləndirir.
Gündəlik praktik təhlilimiz qısa müddətli gündəlik həyatın praqmatik
təcrübələri ilə əlaqəli olsa da, elm praktik ehtiyaclardan kənarda əldə etdiyi
bilikləri ümumiləşdirməyə və bütün bilikləri formalaşdırmağa çalışır.
Bir sözlə, elmi fəaliyyətin məqsədi araşdırılan mövzuya dair faktları müəyyən
etmək, subyektlər arasında səbəb nəticə əlaqəsini yaratmaq, ümumiləşdirmək və
nəzəriyyələr çərçivəsində toplayaraq qanunlara çatmaqdır. Hadisələrin qəbul
edilməsi, obyektivlik, tənqidə açıqlıq və yanılma ehtimalının qəbul edilməsi elmi
düşüncənin əsas xüsusiyyətidir. Elm insanının məqsədi yalnız məlumat toplamaq
və yığmaq deyildir. Problemlərin nələr olduğunu və necə həll olunacağını
araşdırmaq və tapmaq əsas vəzifələr arasındadır. Bilinən mövzuların köməyi ilə
bilinməyənləri tapmaq və bilinməsi düşünülən mövzuları daha yaxşı başa düşmək
və izah etmək üçün yeni məlumatlar lazımdır. Elmi fəaliyyət öz inkişafı, ayrıca dili
və özünəməxsus qaydaları olan bir sahədə baş verir.
3
Əslində, elm haqqında indiyədək dediklərimiz elmin pozitivist anlayışına
uyğundur. Bununla yanaşı, pozitivizmlə yanaşı, pozitivizmin xaricində təsvir edilə
bilən elmi yanaşma da son illərdə əhəmiyyət qazanmışdır. Pozitivist yanaşmaların
hadisələri və ictimai hadisələri izah etməkdə yetərli olmaması pozitivizm sonrası
yanaşmaların vacibliyini ortaya qoymağa başladı. Pozitivist yanaşmaların
hadisələri və ictimai hadisələri izah etməkdə yetərli olmaması trans-pozitivist
yanaşmaların vacibliyini ortaya qoymağa başladı. Buna görə də, bu iki yanaşma
barədə ümumi məlumat vermək faydalı olacaqdır.
Dostları ilə paylaş: |