Фирузя мяммядли


balaxanım və s.  b) ikinci növ təyini söz birləşməsi  strukturunda. Məsələn, quşqun təklifi, atmaralı



Yüklə 3,91 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə279/321
tarix07.01.2024
ölçüsü3,91 Mb.
#212158
1   ...   275   276   277   278   279   280   281   282   ...   321
balaxanım
və s. 
b)
ikinci növ təyini söz birləşməsi 
strukturunda. Məsələn,
quşqun təklifi, atmaralı, 
dəryada balıq sevdası
və s. 
2.
 
Sifəti frazeoloji vahidlər. 
a)
birinci növ təyini söz birləşməsi 
strukturunda. Məsələn,
acğəz, ağciyər, qaraqabaq
və s. 
b)
mənsubiyyət şəkilçili isimlə sifətin 
əlaqəsi nəticəsində. Məsələn, 
gözüqıpıq, qolubağlı, 
əliaçıq, qəlbiqara
və s. 
c)
mənsubiyyət şəkilçili ismə yönlük hallı 
ismin əlavəsi ilə. Məsələn, 
üzüyola.
3.
 
Zərfi frazeoloji vahidlər. 
Zərfı frazeoloji vahidlər aşağıdakı kimi əmələ 
gəlir: 


551 
Сечилмиш ясярляри 
lX 
a)
ikinci növ təyini söz birləşməsinin 
abstraktlaşması ilə. Məsələn, 
gözaltı, dilucu, 
gözgörəsi
və s. 
b)
mürəkkəb bir ismə «ilə» qoşmasının 
əlavəsi ilə. Məsələn,
 canla-başla.
c)
biri adlıq, digəri mənsubiyyət şəkilçili 
yönlük haldakı eyni sifətin təkrarı ilə. Məsələn,
 
açıq-açığına.
Semantik yolla söz yaradıcılığının əsas 
kütləsini feli frazeoloji vahidlər təşkil edir. Feli 
frazeoloji vahidlərin idarəedici tərəfı fellərdən 
ibarət olur. Tabe tərəfıni isə qrammatik forma 
etibarı ilə müxtəlif olan adlar təşkil edir. Tərəflər 
həm lüğəvi mənası, həm də məcaziləşmə imkanları 
ilə olduqca maraqlı xüsusiyyətlərə malikdir. 
Ümumdil səviyyəli feli frazeoloji vahidlər 
sırasında birinci tərəfı insanın bədən üzvlərinin 
adlarından ibarət feli frazeoloji vahidlərin sayı və 
bu birləşmələrin modelləşməsində məhsuldarlığı 
digər sözlərlə müqayisədə qat-qat artıqdır. Bununla 
belə, başqa məfhumları ifadə edən sözlər də az 
deyil. 
Məlum 
olduğu 
kimi, 
feli 
frazeoloji 
birləşmələrin 
birinci 
komponenti 
isimlərlə, 
sifətlərlə, zərflərlə ifadə olunur. Bu cəhətdən 
aşağıdakıları nümunə göstərmək olar: 

Yüklə 3,91 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   275   276   277   278   279   280   281   282   ...   321




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin