588
Фирузя Мяммядли
(əlaqə),
əski
(köhnə),
dayanmaq
(əsaslanmaq) və
s. göstərmək olar. Bəzi hallarda elə sözlər işlədilir
ki, onların mənası
geniş oxucu kütləsi üçün
qaranlıq qalır.
Bəzi sözlərin türk dilindən süni şəkildə
alınaraq işlədilməsi Azərbaycan ədəbi dili lüğət
tərkibində yalnız qarışıqlıq əmələ gətirir.
Çünki
türk dilində həmin sözlər, hələ XX əsrin ilk
onilliklərindən bəri
işlədilir və həmin dildə
ümumxalq xarakteri daşıyır. Azərbaycan dilində isə
müxtəlif,
əlaqə, məna, köhnə, əsaslanmaq
kimi
sözlər ümumxalq xarakteri almışdır. Bunları
yenidən türkcələşdirmək əsassızdır.
c) Azərbaycan dilində mövcud olan
sözdüzəltmə
üsulları
əsasında
yaradılan
okkazionailmlər.
Bədii ədəbiyyatda
təsadüf edilən bu tipli
neologizmlərin səciyyəvi xüsusiyyətləri ondan
ibarətdir ki, belə neologizmlər yazıçı təxəyyülünün
məhsulu olmaqla dilin məna potensialının
genişlənməsinə təsir göstərir və bilavasitə yeni
bədii üslubun ifadə imkanlarının artmasında
mühüm rol oynayır.
Fərdi neologizmlərə Azərbaycan yazıçılarının
əsərlərində son dövrlərdə
daha çox rast gəlmək
olur. Belə hallarda, bir qayda olaraq,
dilin lüğət
tərkibinin yeni sözlərlə zənginləşdirilməsi meyli
üstünlük təşkil. Bilavasitə üslubi emosionallıq xati-
rinə işlənmiş fərdi neologizmlər bunların içərisində
589
Сечилмиш ясярляри
lX
azdır. Daha çox poeziya
dilində təsadüf olunan
üslubi neologizmlərdə belə yeni söz yaradıcılığı
təşəbbülərini görmək mümkündür. Bu cəhətdən
C.Cabbarlının,
S.Vurğunun,
R.Rzanın
yaradıcılığında təsadüf olunan və Azərbaycan
dilində mövcud söz yaradıcılığı qaydaları əsasında
qurulan bir çox sözləri misal göstərmək olar. Bu
sıradan –
Dostları ilə paylaş: