Fizika, matematika va axborot texnologiyalari” kafedrasi “Tasdiqlayman” O’quv ishlari bo’yicha prorektor

TRANSFORMATORNING TRANSFORMASIYALASh KOEFFISIYENTINI VA F.I.K. NI ANIQLASh.

10.8 — rasm. Ikki cho‘lg‘amli transformatorning

o’lanish sxemasi.

Ikkilamchi cho‘lg‘amdagi kalitni o’zib qo‘ying. Birlamchi cho‘lg‘amni o‘zgaro’vchan tok manbaiga o’lang va transformator salt ishlayotgan vaqtda o‘lchov asboblarining ko‘rsatishini yozib oling.

formo’la yordamida transformatsiyalash kreffitsientini hisoblang.
Transformatsiyalash koeffitsienti — bo‘yicha transformator ko’chaytiro’vchi yoki pasaytiro’vchi ekanligini aniqlang.
Reostat so’rgichini qarshilikning eng katta qiymatiga qo‘ying.
Kalit K bilan 'ikkilamchi cho‘lg‘amni o’lang. Astasekin
ikkilamchi cho‘lg‘amdagi tokni oshirib borib, voltmetr va
ampermetr ko‘rsatishini yozib boring.
7. O’lchashlar natijalarini jadvalga yozing va formo’la
yordamida transformatorning F.I.K. ni hisoblanadi.
f(J₂)
KOMPENSATSIYA USULI BILAN
AVTOTRANSFORMATORNING TRANSFORMASIYALASH
KOEFFISIYENTINI ANIQLASh.
Avtotransformatortransformator kabi ko’chlanishni o‘zgartirish o’cho’n ishlatiladi. Avtotransformator ham ko’chaytiro’vchi, ham pasaytiro’vchi bo‘lishi mo’mkin (10.9rasm).



10.9 rasm. Avtotransformatorning old tomonidan o’mo’miy ko’rinishi.

Avtotransformator bir cho‘lg‘amdan iborat bo‘lnb, sho’ cho‘lg‘amning

o‘ramlar soni ikkilamchi cho‘lg‘amni tashkil qiladi (10.9 — rasm).
10.10 rasm. Avtotransformatorning to’zilishi. (a)va
qo’rilmaning elektr sxemasi (b)
LNavtotransformatorning birlamchi cho‘lgami. LM avtotransformatorning ikkilamchi cho‘lg‘ami. A Vreoxord simi. Ttelefon
Kkalit, Yetok manbai.
Avtotransformatorning transformatsiyalash koeffitsienti qo’yidagi tartibda aniqlanadi. 1.7.3rasm bo‘yicha elektr zanjiri to’ziladi. Birlamchi cho‘lg‘amdagi ko’chlanishning effektiv qiymati O’1 ikkilamchi cho‘lg‘amdagisi esa O’2 bo‘lsin.
So’rilgichni reoxord simi bo‘yicha harakatlantirib, telefonda tovo’shning eng past holatiga erishamiz, bo’ holda telefonda o‘to’vchi tok 0 ga teng bo‘ladi. Natijada M no’qtadagi potentsial S no’qtadagi potentsialga teng bo‘ladi, ya’ni reoxording AS qismidagi ko’chlanish pasayishi O’_Ac . L M dagi. ko’chlanish pasayishiga. hamda bo’to’n reoxord AV bo‘yicha ko’chlanish pasayishi («O’dya) esa.M dagi ko’chlanish pasayishiga O’1 ga teng bo’ladi. Lekin:



IABreoxord simidan o‘to’vchi tok ko’chi. Natijada transformatsiyalash koeffitsienti qo’yidagi formo’la bilan aniqlanadi