Fizikadan masalalar 10 10-sinf masalalari va test savollari to`plami
Yüklə 2,11 Mb.
|
MUSTAQIL YECHISH UCHUN MASALALAR TO`PLAMI
MEXANIKA1. Mashina butun vaqtni yarmida v1=60 km/soat, qolgan yarmida esa v2 =30 km/soat tezlikda yurgan. O’rtacha tezlikni toping ? Echish: 2. Mashina butun yo’lni teng yarmida v1=50 km/soat, qolgan yarmida esa v2 =10 km/soat tezlikda yurgan. O’rtacha tezlikni toping ? Echish: 3. Qayiq 3.6 km/soat tezlik bilan narigi qirg’oqqa tik harakat qilyotganda, oqim uni 180 m pastga oqizib ketti. Agar daryo kengligi 600 m bo’lsa, qayiq qancha vaqda o’tgan va oqim tezligi qancha ? Berilgan: v=3.6 km/soat=1m/sek s=180 m L=600 m t=?, v1=? Echish: , 4. h=30 m balandlikdan tosh boshlang’ich tezliksiz tusha boshladi. Ohirgi 0.05 sek ichida qancha yo’l bosgan ? Berilgan: h=30 m t=0.05 sek v0 =0 h=? Echish: , , , 5. h = 25 m balandlikdan tosh boshlang’ich tezliksiz tusha boshladi. Ohirgi 0.5 m yo’lni qancha vaqtda bosib o’tgan ? Berilgan: h =25 m h = 0.5 m v0 = 0 t = ? Echish: , , , 6. Avtomobil 36 km/soat tezlikda kelyotgan edi. Motor o’chirilgandan so’ng sekinlasha borib 40 sek ichida to’xtadi. Shu 40 sek ichida avtomobil qancha yo’l bosgan ? Berilgan: v0 =36 km/soat =10 m/sek t = 40 sek v = 0 s = ? Echish: , , 7. Gorizontal otilgan jism 2 sek xarakat qilib 24 m masofada erga tushdi. Jism qanday balandlikdan otilgan ? vx tezligi qancha bo’lgan ? Berilgan: t = 2 sek s = 24 m h = ? , vx = ? Echish: , , 8. Gorizontga burchak ostida otilgan jism tezligi v0 bo’lsa, va harakat vaqti t=4 sek bo’lsa, u erdan qanday h balandlikka ko’tarilgan ? Berilgan: t = 4 sek, g=10 m/sek2 ----------------------------- h = ? Echish: Ko’tarilish va tushish vaqtlari o’zaro teng: , Demak h balandlikdan boshlang’ich tezliksiz tushsa: 9. Uzunligi 0.8 м ip uchidagi tosh 4 m/sek chiziqli tezlik bilan aylantrilsa markazga intilma tezlanishi qancha ? Berilgan: R = 0.8 м v = 4 м/сек ---------------- a=? Yechish: Айлана буйлаб текис харакатланаётган жисмнинг марказга интилма тезланиши 10. G’ildirab ketayotgan disk tezligi 24 m/sek. Disk chetidagi nuqtalarni markazga intilma tezlanishi esa 120 m/sek2 . Disk diametri qancha ? Berilgan:v = 24 м/сек a = 120 м/sek2 ---------------- D = ? Yechish:Disk aylanma harakatida chetidagi nuqtalarni марказга интилма тезланиши , bunda R=D/2 –disk radusi. - disk chetidagi nuqtalarni chiziqli tezligi , u diskni harakat tezligiga teng: . Demak, 11. Ipga m = 4 kg massali yuk osilgan. Ipni taranglik kuchini toping (g=10 m/sek2): agar a) Ip yuqoriga qarab a=2 m/sek2 tezlanish olsa agar b) Ip pastga qarab a=3 m/sek2 tezlanish olsa Berilgan: m=4 kg , g=10 m/sek2 a) yuqoriga a=2m/sek2 b) pastga qarab a=3m/sek2 -------------------------------------------------------------- a) va b) xollarda T=? Echish: Ip tinch tursa, uni taranglik kuchi yuk og’irligiga teng T0=mg. Ip yuqoriga tezlansa, taranglik kuchi ortadi Ta=mg+ma=m (g+a)= 48 N Ip pastga tezlansa, taranglik kuchi kamayadi Tb=mg- ma=m (g-a)= 28 N 12. Tros maximal 3 kN taranglikka chidasa, 200 kg yukni qanday tezlanish bilan ko’tarish mumkinki, tros uzilib ketmasin (g=10 m/sek2 ) Berilgan: m=200 kg , g=10 m/sek2 T=3 kN=3000 N ---------------------- a = ? Echish: Tros yuqoriga tezlansa, uni taranglik kuchi ortadi : , bundan, 13. 10 tonnali tinch turgan vagon tekis tezlanuvchan xarakat qilib, 20 sek da 15 m yol bosish uchun unga qanday kuch bilan tortish kerak? Ishqalanishni xisobga olmang. Berilgan: m=10 t = 10000 kg t = 20 sek, s = 15 m , v0 = 0 -------------------------------------- F = ? Echish: tekis tezlanuvchan xarakatda yo’l , bundan tezlanish . Demak, F=ma=m*2s/t2 =105*2*15/400=7500 N 14. Massasi 0.2 kg rezina to’pcha 5m/sek tezlikda kelib, qattiq va tekis taxtaga tik elastik urilib, tezligini yo’qotmay qaytdi. Taxta qancha impuls olgan ? Berilgan: m=0.2 kg v =5 m/sek -------------- = ? Echish: Impulsni saqlanish qonunidan: Ta’sirgacha va ta’sirdan keyinga impulslar farqi, taxtaga uzatiladi: 15. Vagon 2 sek ichida tezligini 6 m/sek dan 2 m/sek gacha kamaytirdi. Vagon shiftiga osilgan yukli ip qanday burchakka o g’adi ? (g=10 m/sek2) Berilgan: t =2 sek , g=10 m/sek2
Ipni taranglik kuchi T – og’irlik mg va inertsiya kuchlari tufayli paydo bo’ladi: , bu tenglikni X va Y o’qlariga proeksiyalari: , va . Bular nisbatidan: . Demak, , , 16. Jism gorizont bilan =30o li qiya tekislikda turgan. Sirpanip ishqalanish koeffienti qiymati qanday bo’lsa sijiy boshlaydi ? Berilgan: =30o ---------- ks = ? Echish: Qarshilik kuchi xarakatga teskari (tepaga) yo’nalib . Jismni xarakatga keltruvchi kuch – og’irlik kuchi mg ni X o’qqa proeksiyasiga teng: . Demak, xarakatlanish sharti: . Bundan, 17. 1 kg massali yukni 2 m balandlikka tezlanish bilan ko’tarishda 80 J ish bajarildi. Yuk qanday tezlanish bilan ko’tarilgan ? Berilgan: m =1 kg h = 2 m A = 50 J -------------- a = ? Echish: Tezlanish bilan ko’tarishda ta’sir etuvchi kuch . Demak, bajarilgan ish . Bundan: 18. 3 tonna massali yukni 20 m masofada tezligini 2 m/sek dan 8 m/sek ga oshirish uchun zarur bo’lgan ish qancha ? Sirpanib ishqalanish kuchi 1 N. ( g=10 m/sek2 ) Berilgan: m =3000 kg , g=10 m/sek2 s = 20 m v1 = 2 m/sek, v2 = 8 m/sek Fs = 1 N ------------------------------- A = ? Echish: Ishqalanish bo’lmaganda bajarilgan ish yukni kinetik energiyasini oshirishga sarf bo’lardi: , Lekin ishqalanish bo’lsa uni engish ham kerak: 19. 5000 kg to’p og’zidan chiqqan 5 kg massali yadro tezligi 100 m/sek bo’lsa, to’pni “tepkili” tezligi qancha ? Berilgan: m1 = 5000 kg m2 = 5 kg v2 = 100 m/sek ---------------------- v1 = ? Echish: Sistema to’la impulsi saqlanadi: , bundan: 20. 5 m balandlikdan tushgan rezina to’p erga urilib, yana qancha balandga ko’tariladi ? Tiklanish koeffisenti (v2/v1 = 0.8). Berilgan: h1 =5 m k = v2/v1 = 0.8 -------------------- h2 = ? Echish: tushishdagi potensial energiya - kinetik energiyaga aylanib , qaytishda esa kinetik energiya - potensial energiyaga aylanadi , shartga ko’ra energiyani bir qismi yo’qoladi v21 . Tengliklar nisbatidan: , Demak Yüklə 2,11 Mb. Dostları ilə paylaş:
|