Fiziologiya fani biologiya fanlarining muhim tarmoqlaridan bo’lib, organism

Galen (miloddan avvalgi 134-211) maymunlarda tajribalar o’tkazib, anatomiya, 
fiziologiyaga katta hissa qo’shgan. 
Markaziy Osiyo xalqlarining tibbiyotga oid yozma ma’lumotlari IX-X asrlarga 
(bizning eramizgacha) tegishli. Bunday ma’lumotlar Eron va Markaziy Osiyo 
xalqlarining ilohiy kitobi bo’lgan “Avesto” da hamda loydan yasalgan jadvalda o’z 
ifodasini topgan. Avesto Markaziy Osiyo xalqlari tibbiyotiga oid yozilgan birinchi 
ma’lumot bo’lib hisoblanadi. O’rta asrlar davomida sharq mamlakatklarida ilm va 
fan juda rivojlandi. Shu davrda jaxonga tanilgan ko’pgina olimlar yashab ijod 
qilganlar. 
Abu Bakr ibn Axaviy Buxoriy o’zining “Hidoyat” (tibbiyotni o’rganuvchilarga 
qo’llanma) kitobida kattalar va bolalarga uchraydigan ko’pgina kasalliklar va ularni 
davolashda 
qo’llaniladigan 
dorilar 
haqida 
ma’lumotlar 
bergan. 
Abu Nosir Muhammad Al- Forobiy (873- yilda Sirdaryo bo’yida 
tug’ilgan) tibbiyotga ko’p yangiliklar kiritgan. U nervlarni sezuvchi va 
harakatlanuvchi 
nervlar 
boshqaradi 
deb 
tahmin 
qilgan. 

---

Ismoil Jurjoniy (1080 – 1141) mohir tabib sifatida tanilgan. Uning kasallikni 
aniqlash usullari “Tibbiyot usullari” kabi kitoblari ma’lum va mashhur bo’lgan. U 
odam sog’ligini saqlash uchun zararli ta’sir etuvchi barcha narsalarni yo’qotish 
lozim 
deb 
yozadi. 
Abu Bakr ar- Roziy (865-925) “Organlar funksiyalari” nomli kitobida odam 
tanasidagi barcha organlarni bayon etadi. Uning fikricha, odamning kasallanishiga 
asosiy sabab havo, muhit, turmush sharoiti, yil fasllarning o’zgarishi sabab bo’ladi. 
Ar- Roziy birinchi bo’lib tashxis qo’yishni taklif etdi. U birinchi bo’lib chechakni 
oldini olish uchun emlash kerakligini to’liq ko’rsatib bergan. 
Jaxon ilmiy tafakkuri rivojiga ulkan xissa qo’shgan buyuk alloma Abu Ali Ibn