(7)
Tahlil shuni ko’rsatadiki:
Bu yerda – o’rta kvadratik qiymat.
Misol. 1, 2 va 3-yil mobaynida narxlar 30% ga oshgan, 4 va 5-yil ichida 45% ga kamaygan bo’lsin. O’rta arifmetik yordamida olingan 5 yil uchun narxning o’rtacha yillik o’zgarishi quyidagini tashkil etadi:
narxlarning o’rta geometrik o’zgarishi esa quyidagicha:
=-7,85%
Misol. Investitsiya qilingan kapitalning daromadlilik darajasini hisoblab ko‘rish uchun, faraz qilaylik, Siz aksiyalarni bir donasini 10,0 ming so‘mdan sotib oldingiz. Bir kundan keyin mazkur aksiyalarning kursi 10,1 ming so‘mga o‘sdi va Siz ularni sotdingiz. Bir kunda Sizning qo‘yilgan kapital daromadlilik stavkangiz 1% ni tashkil etadi. Bu ko`rsatkich bir dona aksiyaga kapitalning o‘sish ko‘rsatkichi 100 so‘mning sotib olingan aksiya narxiga 10,0 ming so‘m nisbati orqali aniqlanadi. Endi tasavvur qiling, Siz sotib olingan aksiyalarga bir yil davomida egalik qilmoqdasiz. Yil oxirida aksiyalar bo‘yicha bir aksiyaga 500 so‘m miqdoridagi dividend to‘landi va aksiyaning bahosi 10,5 ming so‘m bo‘ldi.
5. Riskli aktivlarning daromadlilik stavkasi Shunday qilib, bir yillik qo‘yilgan kapital daromadliligi (Kd), quyidagini tashkil etdi:
Kd = (ABdo - ABb + PD) : Abb Bu yerda: Kd – bir yillik qo‘yilgan kapital daromadliligi;
ABdo – davr oxiridagi aksiya bahosi;
ABb – aksiyaning boshlang‘ich narxi;
PD – pulli dividendlar.
Ushbu misolda biz quyidagi daromadlilikka ega bo‘lamiz:
Kd = (10,5 ming so‘m - 10,0 ming so‘m + 0,5 ming so‘m) : 10,0 ming so‘m = 0,10 = 10% E’tibor bering, qo‘yilgan kapital umumiy daromadini quyidagi komponentlar yig‘indisi sifatida ko‘rish mumkin: dividend ko‘rinishidagi daromad va aksiyalar bahosining o‘zgarishi:
Kd = (PD : ABb) + (ABdo - ABb) : ABb
