Forobiv foz1l odamlar t o s h k e n t «o z b e k I s t o n m I l L i y e n s I k L o p e d I y a s i» d a V l a t L m I y n a s h r I y o t I 84(5U)1 a b u n a s r f o r o b I y. F 4 Fozil odam lar shahri

32 . 
JA H O LA T D A G I V A A D A S H G A N
S H A H A R L A R A H L I Q A R A SH L A R I H A Q ID A SO ‘Z
A h o l i l a r i n i n g d i n i y e ' t i q o d l a r i x u r o f i y , x a t o d u n y o -
q a r a s h la r g a a s o s la n g a n s h a h a r la r n i j a h o l a t d a g i yoki a d a s h g a n
s h a h a r l a r d e y m iz .
U l a r n i n g b a ’zilari b u n d a y fikrlashadi: b a ’zi m a v j u d o t l a r
b ir - b ir ig a q a r s h i d i r va b i r - b ir la r in i y o ' q q ilish g a intilad ilar. 
M a z k u r m a v j u d o t l a m i n g h a r biri y a s h a s h s h a r o i t i d a s h u n d a y
q u v v a i rn a x fu z g a egaki, s h u n a r s a v o sitasid a u q a r a m a - q a r s h i
m a v j u d o t d a n o ' z i n i h i m o y a q i la d i va o ' z z o t i n i y o 'q o l i b
k e t i s h d a n a s ra b q o la d i. U , y a s h a s h s h a r o i t i d a y a n a s h u n d a y
q u w a t g a egaki, s h u n a r s a v o sita sid a u o 'z i g a q a rsh i n a r s a n i 
y o 'q o t i b , o 'r n i d a o 'z i g a o 'x s h a s h m a v j u d o t n i p a y d o qiladi.
52

---

------------------------------------------------------
F OZ I L O D A M L A R S H A H R I
V a n i h o y a t , u n g a s h u n d a y b ir q o b iliy a t b e rila d ik i, s h u n i n g
y o r d a m i d a u tu iii n a r s a l a r d a n f o y d a l a n i b , y a s h a s h u c h u n
d o i m i y yaxshi s h a r o i t v u ju d g a k e ltiris h g a iniiladi.
M a z k u r m a v j u d o t l a r n i n g k o lpchiligi o ‘zlarig a a t o e tilg a n
q o b i l i y a t t u f a y l i q a r s h i i s h k o ' r u v c h i ( t u g ' d i r g a n
m a s h a q q a t l a r n i ) y e n g ib o ‘ta o l a d ila r . S h u ta r z d a o l a m d a g i
h a r b i r m a v j u d o t o ' z i g a q a r s h i v a u m u m a n b o s h q a
m a v j u d o t l a r n i y o 'q o t i b , o ' z y a s h a s h s h a r o itin i y ax sh ilash g a 
i n t i l a d i . B iz g a s h u n d a y k o ' r i n a d i k i , o l a m d a g i b a r e h a
m a v j u d o t l a r fa q a t o ' z y a s h a s h s h a r o itla r in i y a x sh ilash u c h u n ,
o ' z i g a f o y d a k e l t i r m a y z a r a r k e l t i r a d i g a n b o s h q a b a r e h a
m a v j u d o t l a r n i y o ' q o t i s h u c h u n , f a q a t o ' z i n i n g y a x s h ir o q
y a sh a sh ini t a ' m inlash u c h u n d u n y o g a kelgan. Biz h a y o td a j u d a
k o ‘p h a y v o n la rg a tash la n ib , o 'z la r ig a tu z u k r o q foyda c h i q m a s a
h a m u la r g a z a r a r y e t k a z i s h va y o ' q q ilish u c h u n h a m l a
q ila d ig a n j u d a k o ' p h a y v o n l a r n i k o 'r a m i z . G o ' y o u la rn in g
h a r b iri d u n y o d a f a q a t o ' z i y a s h a s h i k e r a k d a y , b o s h q a
m a v j u d o t l a r n i n g y a s h a s h i u n g a z a r a r k e l t i r a d i g a n d a y , s h u
h a y v o n b o r l i g i n i n g o ' z i lin i n g u c h u n z a r a r d a y , t a b i a t d a
b o s h q a l a r n i y o 'q q ilishga in tilu v c h i h a y v o n l a r n i u c h r a t a m i z . 
M a b o d o , b i r o r m a v ju d o t b o s h q a m a v j u d o t l a r n i y o ' q q ilishni 
k o ' z l a m a g a n i d a h a m , o ' z f o y d a s i u c h u n u l a r n i q i y n a b
ishlatishga intiladi. B a ’zi n av d ag i m a v j u d o t l a r b o s h q a n av d ag i 
m a v j u d o t l a r b ila n x u d d i s h u n d a y m u n o s a b a t d a d i r l a r . H a t t o
b ir n a v d a g i m a v j u d o t l a r o ' z a r o h a m s h u n d a y m u n o s a b a t ­
d a d i r l a r . Bu m a v j u d o t l a r s h u n d a y y a r a l g a n k i , d o i m o b ir -
birig a q a r s h i k u ra s h ib , b ir-b ir la r ig a d u s h m a n l i k qiladilar. E n g
kuchlilari boshqalariga nisbatan m u k a m m a l r o q tu zilgan bo'ladi. 
G 'o l i b k e lg a n la r h a m b i r - b ir in i y o 'q o t i s h g a u r in a d ila r , g o 'y o
b o s h q a m a v ju d o tla r n o m u k a m m a l d a y , u la rn in g borligi bularga 
z a r a r k e l t ir a d ig a n d a y , y o x u d b o s h q a l a r u la rg a f a q a t (q u ld a y )
x i z m a t qilish u c h u n y a r a l g a n d a y , b a r c h a s i b i r - b i r i n i e z ib
ishlatishga intiladi.
M a n a s h u h o d i s a l a r d a h e c h b i r t a r tib , izch illik y o ' q , d e b
o 'y la s h a d i; m a v ju d o tla r n in g s h u fe ’l-a tv o rla rid a turli darajalari 
y o ' q d e b o 'y la y d ila r : bu m a v j u d o t l a r n i n g tu rli xususiyatlari 
u l a r n i n g o ' z f e ’l - a t v o r i d a n kelib c h i q m a s d a n , ta rtib s iz y u z a g a
c h i q a v e r a d i , d e b o ' y l a y d i l a r . B iz k u z a t g a n m a ’l u m
53

---