Fransiyada markazlashgan davlatning tashkil topishi

Urushning borishi. Angliya va Fransiya urushi tez orada umumyevropa mojarosiga aylanadi. Yevropaning barcha hududlaridan ritsarlar kelib yo inglizlar, yo fransuzlar xizmatiga o‘ta boshlaydilar. Inglizlar Fransiya dengiz flotini 1340-yilda yengib, quruqlikda hujumga o‘tadilar. Dastlabki yirik jang 1346-yilda Kresi yaqinida bo‘lib, unda fransiyaliklar qo‘shini mag‘lubiyatga uchraydi. Ingliz qo‘shinlarining intizomi, son jihatidan ustun bo‘lishi, puxta tayyorgarligi Angliya ustunligini ta’minlaydi. Erkin dehqonlardan tuzilgan kamonchilar
bo‘linmasi ham g‘alaba omillaridan biri bo‘ladi. Inglizlar qo‘shini qiroldan maosh olgan harbiy boshliqlar buyrug‘ini so‘zsiz bajargan. Fransiya qo‘shini alohida ritsarlik bo‘linmalaridan tashkil topgan bo‘lib, har bir ritsar mustaqil harakat qilgan. Qo‘shinda yagona boshqaruv va harbiy
intizom bo‘lmagan.
1356-yilda Fransiyaning son jihatidan ikki baravar katta qo‘shini – Angliya shahzodasi Eduard bo‘linmasini ta’qib etib, unga Puate yaqinida yetib oladi.
Eduard, agar fransuzlar uni qo‘shini bilan o‘tkazib yuborishsa, barcha o‘lja va asirlarni, qo‘lga kiritgan qal’a va qasrlarini berishga tayyorligini bildiradi. Lekin Fransiya qiroli shahzodaning o‘z a’yonlari bilan asirlikka tushishga rozi bo‘lishini talab qiladi. Natijada Eduard
jang qilishdan boshqa chora qolmaganiga ishonch hosil qiladi.
Jang davomida fransuzlarning birikmay harakat qilishi eng sara ritsarlarning halokatiga sabab bo‘ladi. Fransiya qiroli Ioann Saxiy va o‘g‘li Filipp asirga tushadi.
Jakeriya qo‘zg‘oloni. Yuz yillik urush davomida soliqlardan ko‘proq dehqonlar aziyat chekkanlar. Ammo xo‘jayinlar «Sodda Jakning yelkasi keng, u hamma og‘irlikni ko‘taradi!» deyishgan. Oddiy dehqonga nisbatan ishlatiladigan laqab «Jak» keyinchalik qo‘zg‘olonning nomiga aylanadi
Fransiyaning Bove okrugida 1358-yil may oyida boshlangan dehqonlar qo‘zg‘oloni tarixda «Jakeriya» nomini oladi. Qo‘shni viloyatlarga ham tarqalgan qo‘zg‘olonda yuz mingga yaqin kishi qatnashgan. Qo‘zg‘olonchilarning shiori «barcha zodagonlarni bitta ham qoldirmay qirib tashlash» edi. Bunga ularning dehqonlarga o‘tkazgan og‘ir zulmi sabab bo‘lgan. Qo‘zg‘olonchilar feodallar qal’alarini talab, soliq hujjatlarini, ro‘yxatlarini yondirib yuboradilar.
Ko‘p o‘tmay feodallar birlashib Gilom Kal boshchiligidagi qo‘zg‘olonni bostiradi. Qo‘zg‘olonning yana takrorlanishidan qo‘rqqan feodallar dehqonlarni to‘lov evaziga qaramlikdan ozod etishni tezlatadilar