Urinma masalasi. Dastlab tekislikdagi berilgan L chiziqning M0(x0, y0) nuqtasiga o‘tkazilgan urinma tushunchasini kiritamiz.
Berilgan L chiziqda yotuvchi ikkita M0 va M1 nuqtalarni tutashtiruvchi M0M1 kesma vatar deb ataladi (53-rasmga qarang).
y1
x0 x1 53-rasm
Bu vatar yotgan to‘g‘ri chiziq M0 nuqtadan o‘tgani uchun uning tenglamasi (IV bob, §2, (1) formulaga qarang)
ko‘rinishda bo‘ladi.
1-TA’RIF: Agar L chiziqning M0M1 vatari yotgan l to‘g‘ri chiziq M1 nuqta L chiziq bo‘ylab M0 nuqtaga cheksiz yaqinlashib borganda (M1→M0) biror l0 to‘g‘ri chiziqqa cheksiz yaqinlashib borsa (l→l0), unda l0 berilgan L chiziqning M0 nuqtadagi urinmasi deyiladi.
Egri chiziqning M0(x0, y0) nuqtadagi urinmasi shu nuqtadan o‘tuvchi to‘g‘ri chiziq bo‘lgani uchun (54-rasmga qarang) uning ham tenglamasi vatar tenglamasi singari y–y0=k0(x–x0) ko‘rinishda bo‘ladi. Bu tenglamadagi k0 burchak koeffitsiyentini topish uchun L chiziq tenglamasini ifodalovchi y=φ(x) funksiya berilgan deb hisoblaymiz. Urinma ta’rifiga asosan
bo‘lgani uchun M0M1 vatarning k burchak koeffitsiyenti uchun yuqorida keltirilgan formulaga asosan
(2)
natijani olamiz.
54-rasm
