Fяxrяddиn mustafayev

Diploid (2n) faza 
Mayalanma
Meyoz
Haploid (1n) faza
Hüceyrə tsikli zamanı nüvənin bölünməsi ilə əlaqədar olaraq, sitoplazma da 
iki yerə bölünür, nəticədə iki qız hüceyrə yaranır, heyvan hüceyrələrində 

---

127 
ekvatorial səthində get-gedə dərinləşərək sitoplazmanı iki yerə bölən xüsusi 
şırım əmələ gəlir və 
sitokinez
adlanır. Mitozdan əlavə hüceyrənin başqa 
bölünmə tipləri də – amitoz, endomitoz və politeniya – mövcuddur. 
Amitoz bölünmə
– hüceyrə nüvəsinin 2 yerə bölünməsi prosesində iy 
tellərinin yaranmaması, 2 yaxud daha artıq nüvələrin fraqmentasiyası baş 
verməklə, əsasən patoloji və yüksək differensiasiya olunması toxumalarda 
(kanserogen-xərçəng, degenerasiyaya uğramış əzələ hüceyrələrində, ibtidailərdə 
və s.) müşahidə olunur. 
Endomitoz
– hüceyrənin bölünməsi zamanı nüvənin qlafı sabit qalır, nüvədə 
xromosomların sayı ilkin saya nisbətən xeyli, bəzən isə on dəfələrlə artıq olur. 
Bu proses bitki və heyvan toxumalarının intensiv funksiyaya (hiperfunksiya) 
malik olan hüceyrələrində daha çox baş verir. 
Politeniya 
– xromosomların həddindən artıq ikiləşməsi, bir-biri ilə 
birləşməsi, diametrinin böyüməsi (tellərin sayının çox artması, 1000-2000 ədədə 
çatması) nəticəsində giqant (nəhəng) xromosomların yaranmasından ibarətdir. 
Bu hadisə əsasən bitki toxumalarında və bəzi həşəratların ağız suyu vəzilərinin 
hüceyrələrində baş verir. 
2.5. Meyoz və onun xüsusiyyətləri 
 
Meyoz 
(reduksion bölünmə) – qametogenez (cinsiyyət hüceyrələrinin əmələ 
gəlməsi) zamanı xromosomların sayının 2 dəfə azalması və gələcək nəsil 
törəmələrində onun sabit saxlanmasının təmin olunmasından ibarət olub, 
mitozda baş verən mərhələlərlə gedir. Lakin mitozdan fərqli olaraq meyozun 
birinci 
mərhələsində 
(reduksion 
bölünmədə) – interfazada ikiləşmiş 
xromosomlardan qız hüceyrələrə hərəsindən biri düşərək, xromosomların 
onlarda miqdarı iki dəfə azalır. Meyozun profaza mərhələsi mitozun profaza 
mərhələsindən kəskin surətdə fərqlənməklə onun birinci profazasında 
xromosomların