G‘apporov M. Ingliz tili grammatikasi

trave ling.
Sayohat qilish uning eng sevimli 
mashg‘uloti.
7. Qo‘shma kesimlarda to bedan tashqari to become, to grow, to get, to 
turn bo‘lmoq ma’nosida, to seem o‘xshamoq, to look ko‘rinmoq ma’nosi da 
bog‘lovchi fe’l bo‘lib keladi:
He became a doctor.
U doktor bo‘ldi.
It grew warmer.
Havo ilidi.
He is getting old.
U qariyapti.
She turned pale.
Uning rangi quv o‘chdi (oqardi).
They seemed tired.
Ular charchaganga o‘xshaydilar.
He looks ill.
U kasal ko‘rinadi.
QO‘SHMA FE’L-KESIM
Qo‘shma fe’l-kesim fe’lning shaxs-sonni ifodalagan shakli va infi nitiv 
yoki gerunddan yasaladi. Infi nitiv yoki gerund kesimning ma’nosini 
beradi, fe’lning shaxs-sonni ifodalagan shakli esa yordamchi fe’l vazifasini 
bajaradi.

---

261
Qo‘shma fe’l-kesim quyidagicha yasaladi:
1. Modal fe’llar va infi nitivdan:
He may return soon.
U tezda qaytib kelishi mumkin.
You must read this book.
Siz bu kitobni o‘qishingiz kerak.
The conference is to open 
tomorrow.
Konferensiya ertaga ochilishi kerak.
I have to go there.
Men u yerga borishim kerak.
He can do it.
U buni qila oladi.
2. Infi nitiv yoki gerund va yakka o‘zi to‘liq ma’no bermaydigan to 
begin boshlamoq, to continue davom ettirmoq, to fi nish tugatmoq, to like 
yoqtirmoq, to want istamoq, to intend niyat qilmoq, to try harakat qil moq, 
to avoid qochmoq, to hope umid qilmoq, to promise va‘da bermoq kabi 
fe’llardan yasaladi:
She began to translate the article.
U maqolani tarjima qila boshladi.
I have fi nished writing the exercise.
Men mashqni yozishni tugatdim.
He avoided sitting in the sun.
U quyoshda o‘tirishdan qochdi.
3. Qo‘shma fe’l-kesim oldidan bog‘lovchi fe’l kelgan sifat va infi nitiv-
dan, ba’zan gerunddan yasaladi:
I am glad to see you.
Men sizni ko‘rishdan xursand-
man.
He is ready to help her.
U unga yordam berishga tayyor.
This book is worth reading.
Bu kitob o‘qishga arziydi.
THERE IS BIRIKMASIDA KESIM
1. O‘quvchiga hali noma’lum bo‘lgan shaxs yoki buyumning biror joy da 
yoki biror vaqtda mavjudligini ifodalash uchun bor, mavjud degan ma’noni 
beruvchi there is (are) birikmasi ishlatiladi. There is (are) birik masi gapning 
boshida keladi. Undan keyin ega, undan keyin o‘rin va payt hollari keladi. 
Bunday gaplar o‘zbek tilida o‘rin yoki payt hollar bilan boshlanadi va bor 
deb tugaydi: