Gənc təDQİqatçI, 2020, VI cild, №1

 
Şəkil 2.
İkiçiyinli mancanaq dəzgahı 

---

GƏNC TƏDQİQATÇI, 2020, VI cild, №1 
20 
Göründüyü kimi, bu modeldə balansirin kütləsi nəzərə alınmayıb. Əgər bu modeldə balansirin 
kütləsini nəzərə alsaq onda model aşağıdakı kimi olar 
)
)
(
)
(
)
(
)
(
)
(
)
(
)
(
)
(
)
cos(
(
)
sin(
)
cos
sin
(
)
cos
sin
(
)
sin(
3
3
2
2
2
2
2
2
2
2
3
3
2
1
1
2
2
2
1
1
1
1
1
1
2
1
2
dt
t
d
t
m
dt
t
d
dt
t
d
m
dt
t
d
t
m
dt
t
d
dt
t
d
m
t
R
P
N
H
H
R
R
P






















































(2) 
(2) düsturunda
3
3
2
1
1
2
2
2
1
1
1
)
(
)
(
)
(
)
(
dt
t
d
t
m
dt
t
d
dt
t
d
m
N












(3)
3
3
2
2
2
2
2
2
2
2
2
)
(
)
(
)
(
)
(
dt
t
d
t
m
dt
t
d
dt
t
d
m
N












(4) 
əvəzləməsi aparsaq balansirin hərəkəti zamanı hər bir qola ayrı-ayrılıqda nə qədər güc sərf 
olunduğunu hesablayan düsturlar alınar. Burada, 
1
m
,
2
m
uyğun olaraq 
AB
və
BD
qolunun kütləsi 
(kq), 
2
1
AB


, 
2
2
BD


(m), 
1
N
,
2
N
bu qollara sərf olunan güc (Vt),
)
(
t
DBF



 
(rad)-dır. 
(məsələnin praktiki tətbiqi zamanı 

t
t


cos
)
(

qəbul edilmişdir). 
Məsələnin proqram təminatının yaradılmasında Visual Studio mühitində C# proqramlaşdırma 
dilindən istifadə olunmuşdur. Şəkil 3.də proqramın interfeysi əks olunmuşdur. 
Şəkil 3.
Proqram təminatının interfeysi 
Sol tərəfdə verilənləri daxil edin bölməsində tələb olunan qiymətləri daxil edirik (m1,m2 qol-
ların kütləsi (kq), L1, L2- qolların uzunluğu (m), n- bir dəqiqədə balansirin yırğalanma sayı).
“start” düyməsi sıxılan zaman cari andaki saat (saat, dəqiqə, saniyə) qeyd edilir. Müəyyən 
müddət keçdikdən sonra “stop” düyməsi sıxılır (cari andakı zaman qeyd edilir). “start” düyməsin-
dən sonra “stop”-un kliklənməsinə qədər keçən zaman müddəti hesablanır (san), “Netice” kliklən-
dikdə həmin müddət ərzində elektrik mühərrikindən istehlak olunan gücün (Vt) balansirin hərəkəti-
nə sərfinin hər bir qol üçün qiyməti və ümumi qiyməti N1, N2, N1+N2 sahələrində göstərilir.

---

FİZİKA-RİYAZİYYAT VƏ TEXNİKA ELMLƏRİ
 
21 
Cədvəl 1
СКН 5-3015 dəzgahının bəzi texniki xarakteristikaları 
 
Balansirin dəqiqədə yırğalanma sayı 
5-15 (məsələdə 6 qəbul edilmişdir) 
Balansirin qollarının uzunluğu (
1

,
2

) 
3m; 2,5m 
Balansirin qollarının kütləsi (
2
1
,
m
m
) 
291,6 kq ;243 kq 
 
 
 
Şəkil 4. 
СКН 5-3015 dəzgahının bəzi texniki xarakteristikalarına əsasən
proqramın nəticəsi
 
Nəticə 
Mancanaq dəzgahının kinematikası araşdırılmış, dəzgahın balansirinin kütləsi nəzərə alınaraq 
elektrik mühərrikinin balansirin yırğalanmasına sərf etdiyi gücün hesablanması üçün proqram mo-
dulu qurulmuşdur.Nəticəni illustrasiya etmək üçün Cədvəl 1.dəki СКН 5-3015 dəzgahının bəzi tex-
niki xarakteristikalarına görə proqram təminatında güclərin qiymətləri hsablanmışdır. Alınmış nəti-
cəyə əsasən deyə bilərik ki, vatmetroqramların dinamoqramlara çevrilməsi zamanı balansirin kütlə-
sinin nəticəyə cüzi də olsa təsiri vardır. Bu təsiri nəzərə almaqla daha dəqiq dinamoqramlar qurmaq 
olar. 
ƏDƏBIYYAT 
1.
Məmmədov V.T., Mirzəyev O.H. Neft mədən texnikasinin təmiri və bərpası. Dərs vəsaiti. Bakı: 
ADNA ,2012. 
2.
 
https://www.slideshare.net/Cahangir97/manquru-v-avadanlqlarn-layihlndirilmsi-mancanaq-
dzgah-pumpjack
 
3.
Guluyev G., Pashayev A., Pashayev F., Rzayev A., Sabziev E. Building the Dynamometer Card 
of Sucker Rod Pump Using power Consumption of the Eclectic Motor of Pumping Unit. //IV Inter-
national Conference “Problems of Cybernetics and Informatics” (PCI’2012), September 12-14, 
2012, P. 19-21. 
4.
A.X.Mirzəcanzadə, M.Ə.İskəndərov, M.Ə.Abdullayev, R.Q.Ağayev, S.M.Əliyev, Ə.C.Əmirov, 
Ə.F.Qasımov. Neft və qaz yataqlarının istismarı və işlənilməsi. Dərs vəsaiti. Bakı: 1960. 

---

GƏNC TƏDQİQATÇI, 2020, VI cild, №1 
22