Mavzu: Psixologiya tarmoqlari Reja: Genetik psixologiya
Zoopsixologiya
Tarixiy psixologiya
Yosh psixologiyasi
Foydalanilgan adabiyotlar
Genetik psixologiya XIX va XX asrlar psixalogiya faning yutuqlari uchun eksperimental metod bilan birgalikda unga taraqqiyot prinsipining kiritilishi ham katta ahamiyatga ega bo`ladi.
Taraqqiyot ideyasi, xususan ruh haqidagi ta`limotdagi taraqqiyot ideyasi qadimgi zamon mutafakkirlarning ko`pchiligi (Geraklet, Efnssk va boshqalar), tomonidan aytilgan ideyadir.
Genetik psixologiya - bu fikrlash jarayonlari, ularning shakllanishi va ularning xususiyatlarini o'rganish uchun mas'ul bo'lgan psixologik soha. Bolalikdan aqliy funktsiyalar qanday rivojlanib borishini ko'rishga harakat qiling va ularning ma'nosini tushuntirishlarni izlang. Ushbu psixologik soha Jan Piagetning hissasi tufayli ishlab chiqilgan, 20-asr davomida juda muhim shveytsariyalik psixolog, ayniqsa konstruktivizm bilan bog'liq.
Piaget o'zining konstruktivistik nuqtai nazaridan barcha fikrlash jarayonlari va ongning individual xususiyatlari hayot davomida shakllanadigan jihatlar deb ta'kidlagan. Fikrlashning o'ziga xos uslubi va u bilan bog'liq bo'lgan bilim va aqlning rivojlanishiga ta'sir qiluvchi omillar, asosan, uning hayoti davomida har qanday tashqi ta'sir bo'lishi mumkin. Ehtimol, genetik psixologiya nomi genlarni va umuman DNKni o'rganishga aloqador deb o'ylab adashtirishi mumkin; ammo, ushbu tadqiqot sohasi biologik merosga unchalik aloqasi yo'q deb aytish mumkin. Ushbu psixologiya o'zi kabi genetikdir aqliy jarayonlarning genezisiga murojaat qiladi, ya'ni odamlarning fikrlari qachon, qanday va nima uchun shakllanadi.
Jamiyatning tarixiy taraqqiyotlarda inson ongi qanday paydo bo`ladi va qanday o`zgarib keldi degan masala ham o`zining hal qilishini talab qilib turdi.
Zoopsixologiya Hayvonlar psixologiyasi — psixologiyanint hayvonlar psixikasi, uning namoyon boʻlishi hamda ontogenez va filogenezdagi taraqqiyotini oʻrganadigan boʻlimi. 3. dalillaridan bir qancha fanlar, jumladan, bionika va biokiberneti-kada foydalaniladi. 3. solishtirma psixologiya va etologiyat yaqin turadi. 3. ekologiya, neyrofiziologiya, sezgi organlari fiziologiyasi va b. sohalar bilan uzviy bogʻlangan. 3. 18-a oxiri — 19-asr boshlarida mustaqil fan sifa-tida shakllangan. 3. tarixida 2 qarama-qarshi yoʻnalish boʻlgan. Mexanik yoʻnalish boʻyicha hayvonlar avtomat mashinaga oʻxshatiladi (R. Dekart, J.Lyob va b.)- Antropomorfik yoʻnalish boʻyicha inson psixikasi bilan hayvon psixikasi oʻrtasidagi farq inkor etiladi (J.L. Byuffon, J.B. Lamark, Ch. Darvin va b.). Z.da evolyusion yoʻnalishning boshlanishi rus olimlari K. F. Rulye va V. A. Vagner ishlari bilan bogʻliq. Z.ning fan sifatida rivojlanishida I. P. Pavlovnchnt oliy nerv faoliyashi toʻgʻrisidagi taʼlimoti muhim ahamiyat kasb etadi. Bu taʼlimot inson psixikasi hatto eng yuksak tuzilgan hayvon psixikasidan sifat jihatdan keskin farq qilishini koʻrsatadai. Bu farq insonning ijtimoiy hayoti, i.ch. fao-liyati va nutqi bilan bogʻliq.