Gigiyena elmi
Gigiyena elmi,məqsədi,vəzifələri və inkişaf tarixi
Gigiyena qədim yunan sözü olub,sağlamlıq gətirən deməkdir.Rəvayətə görə
Təbabət allahı Eskulapın iki qızı varmış,onlardan biri xəstələri
sağaldırmış.Higiyena adlı digəri isə sağlamlıqı qoruyurmuş.Həmin qızı əlində
ilan sarınan badə tutmuş kimi təsvir edirlər.Görünür gigiyena elminin adı həmin
qızın adı ilə bağlıdır.
Gigiyena profilaktik təbabətin elmi əsaslarını təşkil edir.Onun əsas məqsədi
ətraf mühitin müxtəlif amillərinin və istehsalat şəraitinin insan
orqanizminə,onun iş qabiliyyətinə və ömründün uzadılmasına təsirini
öyrənməkdir.
Gigiyenanın vəzifələrindən ən başlıcası insanın əmək və həyat şəraitinin
sağlamlaşdırılması üçün profilaktik tədbirlər işləyib hazırlamaqdır.
Gigiyenanın digər vəzifələrindən aşaıdakıları göstərmək olar:
- Ətraf mühitin amillərinin insan orqanizminə və onun sağlamlıqına təsirini
öyrənmək;
- İnsan orqanizminə müsbət təsir göstərən amillərdən iftifadə
etmək,zərərli təsir göstərən amilləri aradan qaldırmaq üçün elmi
müddəalar əsasında normativlər,qaydalar və profilaktik tədbirlər işləyib
hazırlamaq;
- Hazırlanmış gigyenik normativləri,tədbirləri və qaydaları həyata
keçirmək.
Xəstəliklərin qarşısını almaq hələ qədim zamanlarda meydana çıxmışdır.Belə
ki,qədim Çin kəlamında deyilirdi: “Təbabət ölümün qabaqını ala bilməz,lakin
ömrü uzada bilər,dövlətləri və xalqaları öz tövsüyələri ilə möhkəmlədə bilər.
Məşhur yunan həkimi Hipokrat həkimlərdən tələb edirdi ki,onlar “sağlam
adamaların qayğısına qalmalıdır ki,xəstələnməsinlər”
Gigiyena,insan orqanizminin inkişafını daha da təkmilləşdirmək,ömrü
uzatmaq,qocalmanı mümkün qədər ləngitmək,ölümü uzaqlaşdırmaq kimi bəzi
məsələlərə xidmət edir.
İnsanı əhatə edən ətraf mühit daima hərəkət və inkişaf edib dəyişdiyi üçün
insan orqanizmi arası kəsilmədən dəyişən amillərin təsirinə məruz qalır.Lakin
xarici mühit amillərinin adi dəyişmələri insanlarda pataloji hal törətmir,çünki
insan orqanizmi bunlara uyğunlaşır və orqanizmlə mühit arasında dinamik
tarazlıq yaranır,bu tarazlıq pozulduqda isə xəstəlik baş veriri.
Orqanizmə təsir edən mühit amillərini bir neçə əsas qrupa bölmək olar:
-