GiRİŞ canliliğin tanimi

Üreticiler, Tüketiciler ve Ayrıştırıcılar
 
Birkaç küçük ekosistem dışında, tüm ekosistemlerde, kendibeslekler bitkiler ve 
diğer fotosentez yapan organizmalardır. Bunlar, enerjiyi güneşi ışığından alırlar ve 
onu şekerler ve nişasta sentezi için kullanırlar. Bu maddeler, bitkinin gereksinim 
duyduğu organik bileşiklere dönüştürülebilir veya enerji için yıkabilirler. Dışbeslekler, 
canlılık işlemleri için, organik bileşiklerde depolanan kimyasal enerji dışında, enerjinin 
herhangi bir şeklini kullanamazlar. Bu organik besinler, bitkiler ya da hayvanlar 
ol
abilen, diğer organizmaların ürünlerinden sağlanmalıdır. Kendibesekler (fototrof ve 
kemotroflar), inorganik bileşiklerden organik bileşikler (besin) üretebilen, bir 
ekosistemde, üreticiler denilen yegane organizmalardır. Dışbeslekler, başka 

---

organizmalardan 
besin sağlamak zorunda olduklarından, tüketiciler olarak 
adlandırılır. 
Çürükçüller ekosistemde önemli rol oynarlar. Çürütücü veya ayrıştırıcı 
organizmalar olarak işlev yaparlar. Ekosistemin diğer üyeleri tarafından 
kullanılabilecek maddeleri serbest bırakarak, ölü bitki ve hayvan kalıntılarını 
ayrıştırırlar. Bu yolla pek çok önemeli madde ekosisteme geri döndürülür.
Besin Zincirleri ve Besin Ağları
 
Bir ekosistem içinde, her zaman üreticilerle başlayan, bir enerji akış yolu 
vardır. Üreticiler tarafından üretilen, organik bileşiklerde depolanmış enerji, bitkiler 
yenildiğinde tüketicilere aktarılır. Bitkilerden beslenen, otçullar (herbivorlar), ilk veya 
birinci sıradaki tüketiciler
dir. Bitki yiyen hayvanlardan beslenen etçiller ikincil veya 
ikinci sıradaki tü
keticiler
dir. Örneğin, fareler bitkilerden beslenir ve birinci düzeydeki 
tüketicilerdir. Fareleri yiyen yılan ikinci düzeydeki bir tüketici iken, yılanı yiyen şahin 
üçüncü düzeyde bir tüketicidir. Çoğu tüketicilerin değişken besinleri olduğundan, 
avlarına bağlı olarak ikinci, üçüncü veya daha yüksek düzeyde tüketiciler 
olabilmektedirler. Bu beslenme ilişkilerinin her biri, bir besin enerjisinin geçtiği bir 
organizmalar dizisi, bir besin zinciri oluşturur (Şekil 1
-6). Bir ekosistemde beslenme 
ilişkileri hiçbir zaman sadece basit bir zincirleme değildir. Her bir beslenme düzeyinde 
pek çok organizma çeşidi ve bir ekosistemde her zaman pek çok besin zinciri vardır. 
Bu besin zincirleri, bir besin ağı oluşturacak şekilde, çeşitli noktalarda birbirine 
bağlıdır (Şe
kil 1-7).
Bir ekosistemin her düzeyinde ayrıştırıcılar vardır. Ayrıştırıcılar, sistemdeki tüm 
organizmaların atık ve kalıntılarını yeniden kullanıma sokarlar. Bu materyallerdeki 
enerjiyi, kendi metabolizmaları için kullanırlar. Bu sırada, organik bileşik
leri inorganik 
bileşiklere yıkar ve sistemdeki maddeleri yeniden kullanılabilir yaparlar. Ayrıştırıcılar, 
her besin zinciri ve besin ağının son tüketicileri olarak düşünülebilirler.

---