170
besinle beslenir.
Döltutmadan sonra, embriyo besin ve oksijeni geçici bir organ olan
plasenta
ila annesinin vücudundan alır.
İnsanlarda, blastulanın dış hücre katmanı, embriyoyu
kuşatan zar,
koriyon
olur.
Koriyonun dış yüzeyinde,
koriyonik villi
denilen küçük parmak şeklinde uzantılar oluşur ve
dölyatağı astarının içine uzanır. Bu koriyonik villi ve dölyatağı astarı,
embriyo ile anne
arasında besin ve atıkların değişiminin sağlandığı plasentayı oluşturur, ayrıca gebeliğin
sürdürülmesi için gerekli hormonlar da salgılar.
Dölüt ve annenin kanları karışmaz. Atıkları taşıyan dölüt kanı, plasentadan göbek
kordonundaki atardamara akar. Bu atardamarlar, sonuçta koriyonik villi kılcallarını
oluşturmak için sürekli dallanırlar
(Şekil 17
-3).
Anne kan damarından villi etrafındaki
boşluklara olan atardamar kan basıncının zorlaması ile villi anne kanında yıkanır. Anne
kanındaki besinler ve oksijen dölütün kanına ve ondaki atıklar anne kanına difüze olur.
Devamında, göbek bağındaki dölütün damarları besinler ve oksijence zengin kanı dölüte
geri getirir. Dölütün atıklarını içeren kan, bu atıkların boşaltıldığı anne dolaşım sistemine
geri döner.
Plasenta, anne kanındaki bazı zararlı maddelerden dölütü
koruyan bir engel olarak
ödev yapar. Bununla birlikte, pek çok
tehlikeli maddeler plasentadan, anne kanından
dölütün kanına geçer. Alman kızamık virüsü yanında nikotin, alkol ve pek çok ilaç
plasentadan dölüte geçer ve ona zarar verir.
İnsan embriyosu
kuşlar ve sürüngenlerdeki gibi aynı ek embriyonik zarlar geliştirir.
Ancak, bu zarlar insan gelişiminde farklı işlevler üstlenirler. Koriyon döltutma ve plasenta
oluşumuna katılır. Amniyotik sıvı
ile dolu olan amniyon, dölütü kuşatır. Bu sıvı, ona
kararlı
bir çevre sağlayarak ve şokları üstlenerek dölütü korur. Allantois, dölütün sindirim
sisteminden dışarıya gelişen bir zardır. Yumurta sarısı kesesi ile birlikte göbek bağını
oluşturur.
Dostları ilə paylaş: