GiR . I nitq m d niyy tinin t dqiqi, inki af v t bli i. M d n
XIV Təvazökarlıq mədəni nitqin başlıca şərtlərindəndir. Nitqi tamamlayan ifadəli hərəkətlər
Adamlar öz şəxsiyyəti barədə bu və ya digər məqsədlə başqalarına məlumat verməli, danışmalı olurlar. Nitq fəaliyyətinin bu formasında bəzən təvazökarlıqdan kənar işlənən söz və ifadələrə yol verilir.
Təvazökarlıqdan kənar söylənən fikirlər insanlarda xoşagəlməz əhval doğurur. Belələri üçün yalnız öz fikirləri mövcuddur, başqalarının fikirlərini daim inkar edir, tənqidi mühazirələrlə razılaşmırlar. Kim onlarla razılaşmırsa, düşmən kimi qəbul edirlər.
Böyük mesenant H.Z.Tağıyev olduqca sadə və təvazökar insan olmuşdur. Onu yaxından tanıyan İngilis yazıçısı O.Nil öz əsərlərlərindən birində yazırdı ki, H.Z.Tağıyev təbiətən az danışan olub, özü haqqında isə ümumiyyətlə az danışırmış. Bu onun təbiətindən, təvazökarlığından irəli gəlirdi.
Dahilər, savadlı, mədəni şəxsiyyətlər özləri barədə fəaliyyətləri haqda həmişə az danışmağa çalışmış, başqalarını onları tərifləməsinə razı olmamışlar.
Ta qədimdən yazıb-yaradan ədiblər, filosoflar sadəlik, təvazökarlıqla bağlı dəyərli fikirlər söyləmişlər.
Ə.Xaqani sadəlik və təvazökarlığı insana xas olan nəcib sifət kimi tərənnüm etmiş, lovğalığı pisləmişdir.
“Mənəm, mənəm” deyib öymə özünü,
Həmişə müxtəsər söylə sözünü.
Cahildir özünü tərif edənlər,
“Çox bilirəm” demə, bilsən nə qədər.
Geniş dünyagörüşünə, mükəmməl savada, yüksək intellektə sahib olan adamların nitqi, adi söhbətləri təvazökarlıq baxımından xoşagəlimli olur.
Onlar gördükləri işi ümumin adından təqdim edirlər: “Bizim bu sahədəki nəticələrimiz olduqca faydalıdır”. “Bu məsələyə bir qədər aydınlıq gətirməyə çalışmışıq”və s.
Çoxları öz fəaliyyətləri barədə danşarkən təvazökarlıq xatirinə belə ifadələr işlədirlər: “özünü tərif olmasın”, “özündən demək olmasın”, “təvazökarlıqdan kənar olmasın” və s. Belə adamlar lovğalığın nə olduğunu bilməz, hər hansı işinə görə təriflənməsini xoşlamazlar.
Deyilənlərdən aydın olur ki, təvazökarlıq mədəni nitqin başlıca keyfiyyətlərindəndir. Natiqin nitqi bu baxımdan nümunəvi olmalıdır.
Dünyanın böyük adamları bir də ona görə böyükdürlər ki, öz uğurları ilə öyünmürlər, başqalarının qüruruna toxunmurlar.
İngiltərənin maliyyə nazirlərindən olmuş Lord Çesterfild oğluna deyirdi: “Əgər bacarırsansa ağıllı ol, amma bu haqda heç kimə danışma”.
