Gmo mahsulotlarini cheklashning ahamiyati

ACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCES 
VOLUME 2 | ISSUE 1 | 2021 
ISSN: 2181-1385 
Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 
Academic Research, Uzbekistan 874 www.ares.uz 
bog'liq eng dolzarb muammolardan biriga aylandi. Dastlab ushbu sohaga e‘tiborsiz 
bo‗lingan 
bo‗lsada, 
hozirgi 
kunda 
bir 
qancha 
davlatlarda 
genetik 
modifikatsiyalshtirilgan mahsulotlarni tayyorlash, sotish va tarqatish taqiqlangan. 
Biroq, bugungi kunda genetik modifikatsiyalashgan organizmlar oziq-ovqat havfsiligi 
sohasidagi yagona muammo emas. Qishloq xo‗jaligida qo‗llaniladigan kimyoviy 
vositalar (agroximikatlar - qishloq xo‗jaligida begona o‗tlar, zararkunandalar va turli 
o‗simlik kasalliklarini nazorat qilish uchun ishlatiladigan kimyoviy moddalar) ham 
insoniyat oziq-ovqat havfsizligiga tahdid solayotgan global muammolardan biridir.
O‗zbekiston Respublikasi qonunchiligi tahlili va jahon hamjamiyati 
olimlarining fikrlarini o‗rganish asnosida quyidagicha xulosalarga kelishimiz 
mumkin: 
Tarkibida GMO mavjud mahsulotlar: 
- Sog'liq uchun zararli, saraton kasalligining rivojlanishiga sabab bo‗ladi;
- Semirishga olib keladi; 
- Aholining reproduktiv salomatligining buzilishiga olib keladi. 
Yuqoridagilarni hisobga olib, mamlakatimizda quyidagi chora-tadbirlar amalga 
oshirilishi lozim: 
- Genetik modifikatsiyalashgan organizmlarning ilmiy asoslangan xavflarini 
hisobga olish; 
- Genetik modifikatsiyalash bilan bog‘liq ilmiy tadqiqotlar, ulardan foydalanish 
va gen injeneriyasi tadqiqotlari natijalaridan foydalanishni kamaytirish; 
- Mamlakatimiz qishloq xo‗jaligini rivojlantirishga yordam beradigan ekologik 
toza qishloq xo‗jaligi amaliyotlarini o‗rganish va rivojlantirishni qo‗llab-quvvatlash; 
- Iste‘molchilarning huquqlarini himoya qilish bilan aloqador normativ 
hujjatlarga tarkibida modifitsiyalashtirilgan organizmlar bor bo‗lgan oziq-ovqat 
mahsulotlarini chetdan olib kelish va iste‘mol qilishni cheklash, shuningdek bolalar 
ovqatida genetik modifitsiyalashtirilgan organizmlarni qo‗llashga taqiq joriy etishga 
yo‗naltirilgan qo‗shimchalar kiritish. 
1901-yilda Yapon biologi ipak qurtlarini o‗ldiradigan bakteriyalar turini topdi. 
Bakteriyalar ―Bacillus thuringiensis‖ deb nomlangan va ko‗p yillar davomida 
umurtqali hayvonlar uchun havfsiz deb hisoblangan hasharotlar sifatida ishlatilgan. 
1980-yillarning o‗rtalarida Belgiya biologlari bakteriyalarning qishloq xo‗jaligida 
ta'sirini yaxshilashga qaror qilishdi va tamaki DNKsiga Vt oqsilini kiritishdi. 
O‗simlik o‗zining hasharotlar oqsilini ishlab chiqara boshladi, undan zararkunandalar 
nobud bo‗ldi. Keyin texnologiya kartoshka va makkajo‗xori uchun qo‗llanildi. 
To‗satdan, atrof-muhitni muhofaza qilish tashkilotlari, ilgari zararsiz deb hisoblangan 
oqsilda jiddiy tahdidni ko‗rdilar. Ekologlar pestitsidning o‗ziga emas, balki genetik 

---