13.6. Boshqaruv hisobini tashkil etish bo’yicha amaliy mashg’ulot
1 misol. Xarajatlar tasnifi Korxona kiyim-kechak ishlab chiqaradi va chakana savdo qiladi. Quyidagi tasnif tizimi bo’yicha 1 dan 20 gacha keltirilgan xarajatlarni turkumlang.
Tasnif tizimi elementlari:
A. Asosiy ishlab chiqarish materiallari.
B. Ishlab chiqarish ishchilarini mehnati.
C. Bevosita xarajatlar.
D. Bilvosita ishlab chiqarish ustama xarajatlari.
E. Ilmiy-tadqiqot va konstruktorlik ishlarini bajarish.
F. Sotish va marketing xarajatlari.
G. Ma’muriy xarajatlar.
H. Moliyalashtirish xarajatlari.
Quyidagi xarajatlar turlarini yuqoridagi guruhlarga ajrating:
1. Tikuv mashinalariga moylash materiallari.
2. Ma’muriyat kompyuterlariga elastic disklar.
3. Ma’muriyatni fotokopiyalash uskunasiga xizmat ko’satish uchun shartnoma.
4. Telefon liniyalari ijarasi plyus telefon hisobvaraqlari bo’yicha to’lovlar.
5. Bank overdraftш bo’yicha foiz to’lovi.
6. Fabrikaning tsexlari va boshqa binolarida musiqiy guruh asarlarini namoish qilgani uchun to’lov.
7. Yangi mahsulot ishlab chiqarish uchun bozor tadqiqotlari xarajatlari.
8. Fabrika qorovullarini ish haqi.
9. Sotib olingan xomashyoni tashib kelish xarajatlari.
10. Ishlab chiqarilgan mahsulot miqdoriga nisbatan royalty to’lovlari.
11. Transport vositalari uhun yo’l fondining litsenziyasi.
12. Buyurtmachilarga jo’natilgan posilkalar.
13. Televizion reklama uchun xarajatlar.
14. Auditorlarga gonorar.
15. Bosh buxgalter mehnat haqi.
16. Materiallarni tayyorlash tsexida ishchilarni ish haqi.
17. Transport vositalari kuzovlariga reklama yopishtirish uchun rassomlarga to’lov.
18. Material omboridagi ishchilarni mehnat haqi.
19. Xomashyo upakovkalariga ishlov berayotgan avtokara haydovchilarining ish haqi.
20. Laboratoriyada yangi mahsulot namunalarini ishlab chiqarish xarajatlari.
