3 misol. Qaror qabul qilish uchun qaytarib bo’lmaydigan (невозвратные) va alternative xarajatlar Mastura xonum magazinni ijaraga oldi. Boshlang’ich to’lov 6 000 000 so’m. Undan tashqari ijara shartnomasi bo’yicha yillik ijara to’lovi 6 000 000 so’mni tashkil qiladi. Agar lizing shartnomasi bekor qilinsa boshlang’ich 6 000 000 so’m to’lovi qaytarilmaydi. Mastura xonum bu magazinda kiyim-kechak sotmoqchi. Uning hisobi bo’yicha o’n ikki oy davomida operatsion ko’satkichlari quyidagicha bo’ladi:
Ko’satkichlar
Ming so’m
Ming so’m
Sotishdan tushum
150 000
Minus qo’shimcha qiymat solig’i
20 000
Sotishdan tushum minus QQS
130 000
Sotilgan tovarlar tannarxi
60 000
Xodimlar ish haqi va ish haqi bilan bog’liq xarajatlar
15 000
Ijara to’lovi (boshlang’ich tolov bilan birga)
12 000
Isitish, yoritish, sug’urta to’lovlari
11 000
Audit, huquqiy xizmat va boshqa umumiy maqsadlar uchun
2 000
Jami xarajatlar
100 000
Soliq to’lagunga qadar sof foyda
30 000
Bu hisob-kitoblarda Mastura xonumni mehnat haqi ko’rsatilmagan, lekin xonum bu biznes bilan kunni ikkinchi yarmida shug’ullanmoqchi. Xonim hali muayyan qarorga kelmagan, yani u o’z rejasini amalga oshirmoqchi yoki bir tanishiga subijaraga bermoqchi. Uning tanishi har oyda 650 000 to’lamoqchi, faqat shu shart bilanki, xonim magazindan foydalanilmaydi.
A. Quyidagilarni bajarish kerak:
1) “Qaytarib bo’lmaydigan” va “alternariv xarajatlar”ni tushuntirib bering va ularni shu misolda ko’satib bering.
2) Keltirilgan axborot asosida Mastura xonumga qanday qaror qabul qilishga tavsiya bering va moliyaviy jihatdan asoslang.
B. “Shartli xarajatlar” iborasiga izoh bering va misol keltiring.
