Gülşən İslam qızı Axundova

Kənd təsərrüfatı məhsulları və meyvə adları ilə motivləşən yemək adları: muscat (drink), apricot jam, lemon curd, orange marmelade, asparagus and cheese muffin, Carrot soup, Carrot and jinger soup, cauliflower,


55





broccoli and mustard soup, wild mushroom soup, fresh pea and bean salad, spring onion, pea and mint soup; summer greens, bacon and feta salad, wild mushroom lasagna, bilberry pie, lemon meringue pie, lemon tart, rhubard fool with roached rhubarb, strawberry jelly, blackberry jelly.

5. 
   Heyvan və quş adları ilə motivləşən xörək adları, məsələn: chicken soup, roast leg of Welsh lamb, rabbit with bacon, oxtail stew, lemon roast chicken, pigs in a blanket, smoked mackerel fish cake.
   
6. 
   Peşə adları ilə motivləşən yemək adları: Shepherd’s pie — çoban piroqu (tortu). Shepherd’s pie və yaxud cottage pie piroqunun hazırlanmasında kartof əzməsi içərisinə mal ətinin qiyməsi qoyulur. Bu ingilis mətbəxinin ən məşhur yeməklərindən biridir (52, 55).
   
7. 
   Bənzətmə və yaxud emosional çalarlı sözlərlə motivləşən yemək adları, məsələn: foolish bread, runner bean salad, pigs in a blanket, Queen of Puddings, beef and Guinness pie, British game pie, toad in a hole.
   
8. 
   Dənli bitkilərin adları vasitəsilə motivləşən xörək adları, məsələn: oatmeal porridge, buckwheat porridge, millet porridge, semolina porridge, boiled pearl - barley.
   

Beləliklə, tədqiq etdiyimiz material göstərir ki, Azərbaycan və ingilis dillərində məişət leksikasına aid olan yemək adlarında ikinci dərəcəli nominasiyanın və yaxud motivləşmənin bəzi ümumi xüsusiyyətləri olsa da, bu dillərdə spesifik xüsusiyyətlər müşahidə olunur. Belə


56





ki, Azərbaycan dilinin ksenonimləri daha zəngin və rəngarəngdir, motivləşmə üsulları isə kəmiyyətcə üstün­lük təşkil edir. Digər tərəfdən Azərbaycan mətbəxinin zənginliyi (məsələn, yalnız plovun 100-ə qədər növü mövcuddur) leksik vahidlərin zənginliyinə gətirib çıxarmışdır. Azərbaycan xalqı öz mətbəx zövqlərində daha diqqətli və seçicidir. Ona görə də Azərbaycan dili ksenonimləri semantik əlamətlərə görə bir sıra yalnız ona xas xüsusiyyətlərə malikdir.

Eyni zamanda qeyd etmək lazımdır ki, həm Azər­baycan, həm də ingilis dillərində ksenonimlər və yaxud yemək adları bu dillərin semantik potensialını artırır və bir çox frazeoloji birləşmələrin əsasını təşkil edir. Bu frazeoloji birləşmələr, paremioloji vahidlər antropo- sentrik xarakter daşıyır və insanın həyat tərzini, onun dünyagörüşünü, insani keyfiyyətlərini, milli-mədəni də­yərlərini əks etdirir. Məsələn: