III. Tolerantlığın və mülki inteqrasiyanın milli
konsepsiyasının prinsipləri
Tolerantlığın və mülki inteqrasiyanın milli konsepsiyasının
prinsipləridir:
a) Gürcüstanın bütün vətəndaşlarının bərabərliyi, diskrimi-
nasiyanın yolverilməzliyi və tolerantlığın yayılması;
b) Mülki inteqrasiya və azlıqların qorunması arasında balansın
saxlanması, mülki inteqrasiyanın havasli və zor ilə asimilasiyasına
yolverilməzliyi;
c) Milli azlıqların azad seçim hüququ – onlara milli azlıqlar
kimi mi davrandılar
ç) Milli azlıqların hüquqları, necə şəxsi eləcədə başqaları ilə
birlikdə o hüquqları və azadlığı həyata keçirsinlər, hansı ki Gürcü-
stanın konstitusiyasına əsaslanır və milli azlıqların qorunması haqqda
Avropanın çərçivə konsepsiyasına əsaslanaraq;
d) Onların identliyinin qorunması və inkişafı ilə əlıaqədar
qərarlarda, milli azlıqların efektiv iştirakı”
e) Tolerantlığın və mülki inteqrasiyasının hərəkət planının
həyata keçirmə monitorinqinin ictimai təşkilatların qoşulmasının
müdafiyəsi.
IV. Tolerantlığın və mülki inteqrasiyanın milli konsepsiyasının
əssas istiqamətləri
1. Qanunun aliliyi
Qanunun aliliyi Tolerantlığın və mülki inteqrasiyanınmilli
konsepsiyasının strateji istiqamətlərindən biridir, bu istiqamət belə
məsələlərin həllini nəzərdə tutur:
a) Gürcüstanın qanun vericiliyinin Gürcüstanın beynəlxalq
öhdəçiliyi ilə harmonizasiyası;
b) milli azlıqlar tərəfindən ədalətlik sisteminin əlçatmalığının
yaxşılaşması;
c) diskriminasiyalı davranışdan milli azlıqların efektiv
qorunmasının müdafiyəsi;
ç) ictimai qulluqçuların bilimlərinin artması, milli azlıqların
hüquqları və antidiscreiminasiyalı qanunvericilik əsasında.
2. Təhsil və dövlət dili
Milli azlıqların en vacib çagırışlarında biri milli azlıqlar
tərəfindən dilin bilməməsidir, buda onların dövlət siyasət, ekonomik
və cəmiyyət həyatında iştirakına böyük maneçilik törədir. Ilk növbədə
azlıqlrın istəklərinin artmasını müdafiyə etmək lazımdır ki Gürcü
dilini öyrensinlər və xüsusi ibrətverici lazımlqları olan şaqirdlərin
inteqrasiyasına tərəfdar pragramların həyata keçməsi lazımdır. bu
istiqamətlə belə məsələlər nəzərdə tutulur:
a) Milli azlıqların nümayəndələri üçün məktəbə gədər təhsilin
əlçətərlığın müdafiyə olunması;
b) Milli azlıqların nümayəndələri üçün orta təhsil almanın
müdafiyə olunması;
c) Milli azlıqların nümayəndələri üçün ali təhsil almanın
müdafiyə olunması;
ç) Dövlət dilinin örənməsinin müdafiyə olunması;
d) Təhsil sferndə ictimai diskusiya və mülki inteqrasiyanın
müdafiyə olunması.
3. Medianın və məlumatın əlçatarlığı
Milli azlıqların məlumatlaşması üçün ictimai yayın tərəfindən
vacib atdım atıldı, burad 2005-ci ildən milli azlıqların dilində xəbərlər
buraxılışı yayınlanır. Son zamanda həyata keçən qanunvericilikdə
yaranan dəyişikliklər əssasında, ictimai yayının praqram büdcəsinin
25% azlıqların dilində hazırlanan praqramların yayınlanmasına
xərclənməlidir. Dövlət dilinin bilim səviyyəsinin az olması və Gürcü
yayın mediyasının əssas Gürcü dilli yayınını nəzərə almaqla, milli
azlıqların müvafiq məlumatlarını müdafiə edən xüsusi tədbirlərin
keçirilməsi vacibdir. Bu istiqamətlə belə məsələlər məqsədləşdirilir:
a) Milli azlıqların yaşadığı regiyonlarda milli yayının
əlçatarlığını müdafiyə etmək;
b) Milli azlıqların dillərində yayın praqramlarının əlçatarlığının
müdafiyə olunması;
c) Yayın praqramlarında milli azlıqların göstərilməsi və
iştirakının müdafiyə olunması;
ç) Milli azlıqların dilində elektron vı çap mediasının müdafiyə
olunması;
d) Mediyada tolerantlığın və mədəniyyətin plüralizminin
yaranmasının müdafiyə olunması
4. Siyasi inteqrasiya və mülki iştirakı
Milli azlıqların siyasi inteqrasiyası və mülki iştirakının
səviyəsinin artırması məqsədi ilə son illərdə ictimai məmur
kvalifikasiyasının artması üçün milli azlıqların nümayəndələrinə
treninqlər keçirilir; Ənənəvi və ya çox sayda milli azlıqların
yaşadıqları bələdiyyələrdə onları ictimai işə gəbul etdikdə
həvəsləndirməsi həyata keçirilir, ancaq seçki materialları və
biuletenləri onların ana dillərində çap olunur. Milli azlıqların ictimai-
siyasi həyatına qatılması, onların dövlət dilinin bilim səviyəsində və
başlanqıcda dövlət tərəfində onları ictimai iş qəbul etmək
həvəsləndirməkdən aslıdır. Qeyd olunmuş istiqmətdə belə məsələlər
nəzərdə tutulur:
a) Milli azlıqların bərabər hüquqlu seçkilərinin müdafiyə
olunması;
b) Qərar alma prasesində milli azlıqların iştirakının
təkmilləşdirilməsi;
c) Milli azlıqların qorunması haqqda Avropa çərçivə
konvensiyasının populiyarlaşdırılması.
5. Sosial və regiyonal inteqrasiya
Son illərdə dövlətin social-mədəni həyatında milli azlıqların
tam iştirakı üçün vacib addımlar atıldı. Milli azlıqların yaşadıqları
regiyonlarda, infrastrukturanın reabilitasiyası və başqa maştablı
eonomik layihələr həyata keçdi. Bu istiqamətlə belə məsələlər nəzrdə
tutulur:
a) Milli azlıqların yaşadıqları regiyonlarda infrastrukuranın
inkişafı;
b) Milli azlıqların sənəti hazırlıqları və onların işlə təmin
olunma yardımı;
c) Milli azlıqların social və regiyonal mobilliyinin müdafiyəsi.
6. Mədəniyyət və varlıqların saxlanıması
Ölkənin mədəni həyatında milli azlıqların iştirakı və onların
mədəni varisliyinin tərəfdarlığı məqsədi ilə, dövlət ayrı-ayrı
istiqamətlə kankret tədbirlərin keçirilməsini planlaşdırır. Bu belə
məsələlərin həyata keçirilməsini nəzərdə tutur:
a) mülki şüurun yaranmasının;
b) Milli azlıqların mədəni varlıqlarının qorunmasını müdafiyə
etmək;
c) Milli azlıqların mədəni varisliklərinin qorunması;
ç) Tolerantlığın səəyinin tərəfdarlığı, mədəniyyətlər arası
dialoqun və əlaqənin müdafiyasi;
d) Gürcüstanın mədəni hayatında azlıqların iştirakınkının
müdafiyəsi;
e) Milli azlıqların mədəniyyəti, tərixi, dili və dini haqqda
cəmiyyətin biliminin dərinlənməsi və dövlətin mədəni dəyərləri kimi
onların nümayişi.