Guruh talabasi Juraqulova Malika

---

 2201- guruh talabasi Juraqulova Malika. 
Foydalanilgan manba Õzbekistonning yangi tarixi va Oʻzbekiston milliy ğoyasi asosida yozdim.
Mavzu: ЎЗБЕКИСТОННИНГ ЎЗИГА ХОС ИСТИҚЛОЛ ВА ТАРАҚҚИЁТ ЙЎЛИ. 
Reja: 
1. Mustaqil taraqqiyotning dastlabki bosqichidagi muammolar. 
2. O`zbekistonning o`ziga xos taraqqiyot yo`lini tanlashi. 
3. Taraqqiyotning "O`zbek modeli" va uning o`ziga xos xususiyatlari.
4. O`zbekistonning ijtimoiy-siyosiy rivojlanish strategiyasi: yangilanish va taraqqiyot yo`li.
1. O‘zbekiston mustaqillikka erishgach, davlat va jamiyatning barcha sohalarida ulkan o‘zgarishlar ro‘y 
bera boshladi. “Islohotlarning mazmuni va maqsadi, - dedi I.A. Karimov, - har bir O‘zbekiston fuqarosi, 
millati, e’tiqodi va e’tiqodidan qat’i nazar, o‘zini shaxs sifatida namoyon qilishi, o‘z qobiliyati va 
iste’dodini namoyon qilishi uchun zarur sharoitlarni yaratishdir”. 
Jahon tajribasiga, aholining milliy-tarixiy turmush tarziga, mamlakatimizning o‘ziga xos xususiyatlariga 
asoslanib, O‘zbekiston rahbariyati jamiyatni isloh qilishda o‘ziga xos yondashuvlarni ishlab chiqdi. 
Transformatsiya jarayonining o‘ziga xos xususiyati bir qator omillar bilan aniqlandi: 
1980 yillarning oxiridagi inqirozli holatga xaos xususiyatlar: 
• tadbirkorlik va xususiy mulkchilik ruhidan mahrum bo‘lgan totalitar tizimdan meros qilib olingan 
rejalashtirilgan iqtisodiyot psixologiyasi; 
• aholining faol siyosiy ishtirok etishining minimal tajribasi; 
• kollektivistik prinsiplarga, davlat totalitarizimiga asoslangan milliy an’ana va urf-odatlar; 

---

*ijtimoiy tenglik, mehnat qilish huquqi, davlat tomonidan ta’minlanadigan umumiy bepul ta’lim va 
sog‘liqni saqlashni kutish; 
• mamlakatda o‘ziga xos urf-odatlarga va madaniyatga ega 100 dan ortiq guruhlarni tashkil etuvchi rang-
barang etnik tuzilma; 
• aholining yuqori o‘sish sur’ati, ularning yarmidan ko‘pi qishloq joylarida istiqomat qiladi va ularning 60 
foizdan ko‘prog‘i 25 yoshdagi odamlardir. 
Vaziyatni real baholagan mamlakat rahbariyati o‘zining rivojlanish yo‘lini belgilab oldi, unga quyidagilar 
kiradi: 
• ijtimoiy-siyosiy va iqtisodiy barqarorlikni o‘rnatish; 
• fuqarolar tinchligi va hamjihatligini ta’minlash; 
*Milliy o‘ziga xoslikni rivojlantirish; O‘zbekiston fuqarolariga vatanparvarlik va respublikasi uchun g‘urur 
hissini singdirish; 
• qonun ustuvorligini mustahkamlash; 
*Fuqarolarning irqi, millati, dini, yoshi va tilidan qat’i nazar huquqlari va erkinliklariga rioya etilishi; 
• xalq farovonligini, davlat va jamiyat farovonligini ta’minlash; 
• faollik va tashabbusni qo‘llab-quvvatlash; 

---

• tadbirkorlik erkinligi, boshqaruvning bozor shakllarini rivojlantirish va rag‘batlantirish. 
Islohotning o‘ziga xos xususiyatlari quyidagilardan iborat: islohotlarni bosqichma-bosqich amalga 
oshirish; ularni amalga oshirishda davlatning etakchi roli; kuchli ijtimoiy siyosat; faol tarkibiy siyosat; 
O‘zbekiston xalqlarining madaniy qadriyatlari va an’analaridan faol foydalanish. 
O‘zbekistonning o‘z taraqqiyot yo‘li to‘plangan xalqaro tajribadan ijodiy foydalanishga asoslangan bo‘lib, 
unda milliy xususiyatlar, turmush tarzi, xalqning urf-odatlari va madaniyati, butun dunyoda tan olingan 
modellarga muvofiq yaratilgan davlat tuzilmalari va siyosiy institutlarni o‘zida ifoda etadi. 
Suveren O‘zbekiston o‘zining yangilanish va taraqqiyot yo‘lini tanladi. YAngi davlat oldida turgan ijtimoiy-
iqtisodiy va siyosiy muammolarning chuqurligi muayyan sharoitlar kompleksini hisobga olgan holda, 
"o‘zbek modeli" deb nomlangan ijtimoiy-iqtisodiy islohotlarning o‘ziga xos modelini tanlashni belgilab 
berdi. Ishlab chiqilgan va amalga oshirilayotgan modelning mohiyati va mazmuni davlat va 
konstitutsiyaviy tuzilmani tubdan o‘zgartirish va yangilash, iqtisodiyotni demokratlashtirish va uning 
siyosatdan ustunligi ta’minlash, davlatga bosh islohotchi, islohotlarning tashabbuskori kabi vazifalarini 
yuklash, qonun ustuvorligini erishish, kuchli ijtimoiy siyosat olib borish, islohotlarni bosqichma-bosqich 
va izchil amalga oshirish kabilarni o‘zida mujassam etdi. 
Mamlakatimiz, shunday qilib, Birinchi Prezident I.A. tomonidan ishlab chiqilgan besh tamoyilga 
asoslangan o‘zining uzoq muddatli rivojlanish strategiyasini tanladi. Bu tamoyillar O‘zbekistonning 
yangilanishi va rivojlanishi uchun poydevor qo‘ydi, islohotlarning asosiy maqsadi - mustaqil, demokratik, 
iqtisodiy rivojlangan, qonun va adolat tarafdori bo‘lgan davlat barpo etishdan iborat ekanligini belgilab 
berdi. 
Jamiyatni isloh qilish va yangilashni maqsad qilib qo‘ygan iqtisodiy rivojlanishning o‘zbek modeli vazmin 
va muvozanatli vaziyatni ta’minlab, O‘zbekiston iqtisodiyoti uchun ishonchli to‘siq va xavfsizlikning etarli 
chegarasini yaratdi, uni spekulyativ kapital ta’siridan va jahon moliya va fond bozorlarida nazoratning 
yo‘qligidan xalos qildi. Ushbu modelning joriy etilishi makroiqtisodiy barqarorlikni, moliya-bank 
sektorining barqaror ishlashini va valyuta jamg‘armalarining o‘sishini ta’minladi. 

---

Bozorga o‘tishning o‘zbek modeli - O‘zbekistondagi bozor tizimi tabiiy ravishda tarixiy o‘tmishning 
xususiyatlari, milliy va madaniy qadriyatlari, aholining xulq-atvor stereotiplari, tadbirkorlik turlari, ishlab 
chiqarishni boshqarish shakllari va usullarini hisobga olgan ishlab chiqilgan bo‘lib, u sun’iy ravishda u 
yoki bu turdagi xorijiy modelni avtomatik ravishda joriy etishni inkor etar edi. 
SHu bilan birga, u tarkibiy, investitsiyaviy, kredit-moliya, valyuta, tashqi savdo siyosatining 
umumbashariy tamoyillarini o‘zida mujassam etgan bo‘lib, bu har xil turdagi va ijtimoiy-iqtisodiy 
rivojlanish darajasidagi mamlakatlarga jahon bozori talablari asosida moslashishga imkon berdi. Ushbu 
chora-tadbirlar, aslida, barcha mamlakatlar uchun bir xil, ammo ularning kombinatsiyasi, muayyan 
sharoitlarda va har bir bosqichda ulardan foydalanishning tabiati va tartibi muayyan o‘zgaruvchan 
mamlakatda ijtimoiy-iqtisodiy va siyosiy vaziyatning o‘ziga xos xususiyatlari bilan belgilanadi. 
Ma’lumki, mashhur va xalqaro miqyosda e’tirof etilgan “O‘zbek modeli” quyidagi beshta tamoyilga 
asoslanadi: 
Birinchidan, iqtisodiyot siyosatdan ustun bo‘lishi kerak. 
Ikkinchidan, qiyin o‘tish davrida davlat bosh islohotchi bo‘lishi kerak. Bu degani, davlat mavjud sharoitda 
barcha odamlarning manfaatlarini ko‘zlab, islohotlar jarayonini boshlashi, iqtisodiy rivojlanishning 
ustuvor yo‘nalishlarini belgilashi, suveren davlatimizning iqtisodiyoti, ijtimoiy sohasi va ijtimoiy-siyosiy 
hayotidagi tub o‘zgarishlar siyosatini ishlab chiqishi va izchil amalga oshirishga bosh-qosh bo‘lishi 
demakdir. 
Uchinchidan, butun yangilanish va taraqqiyot jarayoni huquqiy asosga, ya’ni qonun ustuvorligiga 
asoslanishi kerak. SHundagina, iqtisodiy o‘zgarishlarning aniq natijalariga erishish, amaliy kuchga ega 
bo‘lgan tasdiqlangan qonunlarga asoslanib, ularni qaytarib bo‘lmaydigan holga keltirish mumkin.