Hajmiga ko‘ra: mikromatn va makromatn; ifoda maqsadiga ko‘ra

3-oson usul
Matn mavzusini aniqlash va buni asoslovchi ikkita dalil keltirish:
Yuqoridagi matn mazusi: pul pirligi sifatida qadimda nimalar ishlatilgan va hozir nimalar ishladi.
Dalillash: tanga pullar, qog’oz pul, plastik kartochka
4-oson usul
Matnning mazmuni nima haqida hikoya qiladi:
Yuqoridagi matn bizga qadimda pulga ehtiyojning qanday yuzaga kelganligi, turli narsalar pul o’rnida ishlatilganligi, pulning turlari haqida
5-asosiy oson usul
Matn g’oyasini aniqlash
Matnning asosiy g’oyasi – pulning kelib chiqishi va eng qulay pul plastik kartochka ekanligini o’quvchilarga singdirish

BANKA YAXSHlMl, BANK?
Sardor 3 litrli shisha idishda pullarini yig'a boshladi. Bir yildan keyin
idishni ochib, pullarni sanasa, naqd 200 000 so'm bo'libdi. Ammo bu pullar"kasal" bo'lib, kuchini yo'qotgan edi. Qanaqasiga deysizmi? Xullas, yil boshida Sardor yaxshi ko'radigan shokolad 3000 so'm edi. Yil oxirida uning narxi 3500 so'm bo'ldi. Agar yil boshida 200 000 so'mga 66 ta shokolod bergan bo'lsa, endifaqat 57 ta keladi! Saqlangan pullar shu tarzda o'z kuchiniyo'qota boshlagandi. Bu iqtisod tilida inflyatsiya deyiladi.
ldishda pulyig'ishning boshqa noqulayliklari ham bor ekan. Masalan, Sardor pul to'la idishini yo'qotib qo'yishdan qo'rqib yurdi. Eng yomoni, judayam shokolad yegisi kelganida idishni ochib, ichidagi puldan ishlatib qo'yardi. Bunday qilmaganida, uning pullari400 mingga ham yetarmidi... Pul to'plashning eng qulay va samarali yo'li uni bankada emas, bankda saqlashdir. Bunda Sardor duch kelgan muammolarning birortasi ham boshingizniog'ritmaydi. Bank pulni to'plash, to'g'ri t aqsimlash va unga bog'liq bo'lgan hisob-kitob ishlarini bajaradigan moliyaviy muassasadir.
17-asrga kelib Yevropada banklar vujudga kela boshlagan. O'zbekistondagi birinchi bank esa 187S-yilda Toshkentda ochilgan. Banklar odamlardan, turli soliqlar va korxonalardan tushadigan pullarni biror maqsadda vaqtinchalik ishlatib turadi. Bunda bank pulni odamlar va korxonalarga qarzga berib turishi ham mumkin. Lekin siz o'z pulingizni bankdan istalgan vaqtda qaytarib olish huquqiga egasiz.