Har bir xalqning o‘z umumxalq bayram

Har bir xalqning o‘z umumxalq bayram- lari bor. Chunki umumxalq bayramlari marosimlar ichida eng go‘zali, chiroylisi yoki gultojidir. O‘zbek xalqining shun-

day go‘zal shodiyona kunlaridan biri — Mustaqillik bay- ramidir.
l99l-yil 3l-avgustda XII chaqiriq O‘zbekiston Oliy Ken- gashining navbatdan tashqari oltinchi sessiyasi «O‘zbekiston Respublikasining Davlat Mustaqilligini e'lon qilish to‘g‘- risida$ Qaror qabul qildi. Qarorda: «l-sentabr O‘zbekiston Respublikasining Mustaqillik kuni deb belgilansin va l99l- yildan boshlab bu kun bayram va dam olish kuni deb e'lon qilinsin$, — deb qat'iy belgilab qo‘yildi. Muqaddas orzu ushaldi. 1hunday qilib, xalqimizning asriy orzusi amalga oshdi va o‘zining Mustaqillik bayramiga erishdi. Har yili ushbu bayramda katta tantanali yig‘ilish, Mustaqillik maydonida maxsus konsert dasturi bo‘lib o‘tadi. Respublikamizning barcha viloyatlari, shaharlari va qishloqlarida shod-xurramlik bilan Mustaqillik kuni bayram qilinadi. Mahalla va guzarlarda xalqqa bepul osh tarqatiladi, xalq o‘yinlari, badiiy jamoalarning keng bayram konsertlari namoyish etiladi.
Mamlakatimiz Prezidentining Farmoni e'lon qilinib, mehnatda o‘rnak ko‘rsatgan, mustaqillikni mustahkamlash- ga katta hissa qo‘shgan kishilar davlat mukofotlari bilan taqdirlanadilar. Respublikamizda katta-katta ishlab chiqa- rish korxonalari, yirik qurilishlar, madaniy-maishiy obyektlar bayramda ishga tushiriladi yoki foydalanishga topshiriladi. Mustaqillik bayramida istiqlolga erishgan xalqimizning ruhi, uning boy o‘tmishi va sermazmun buguni hamda buyuk
kelajagi aks etadi.

«Navro‘z5 bayrami

Markaziy Osiyoda mashhur «Navro‘z$ bayrami va marosimlari juda uzoq

davrlardan beri nishonlab kelinardi. Lekin xudosizlikka asoslangan sobiq Ittifoq davrida bu bayramga diniy tus berilib, nishonlanmaydigan bo‘lgan edi. «Navro‘z$ rasmiy bayramlar qatoriga kiritilmagan va norasmiy taqiqlangan. Lekin 60-yillarning o‘rtalarida xalq bu bayramga e'tibor bera boshladi, matbuot, radio, televideniyada ba'zan yori- tila boshladi. 80-yillarning o‘rtalarida «Navro‘z$ni O‘zbe- kistonda xalq bayrami sifatida nishonlash masalasida yangi to‘siqlar paydo bo‘ldi. l985—l987-yillarda ommaviy axborot vositalari bu bayramni chetlab o‘tishdi. Bu borada katta tortishuv yuzaga keldi. Respublikaning ilg‘or yozuvchilari, olimlari va madaniyat xodimlari tomonidan «Navro‘z$ qadimdan davom etib kelayotgan haqiqiy xalq bayrami ekanligi, uning mohiyati din bilan emas, tabiat qonunlari bilan bog‘liqligi va uni eng yaxshi an'analar asosida davom
ettirish lozimligi haqida jiddiy so‘zlar aytildi.
Buning natijasida «Navro‘z$ haqiqiy xalq bayrami sifa- tida keng nishonlanadigan bo‘ldi. l990-yildan boshlab 2l- mart, ya'ni «Navro‘z$ bayrami nishonlanadigan kun mam- lakatimizda dam olish kuni deb e'lon qilindi. O‘zbekiston mustaqillikka erishgandan so‘ng «Navro‘z$ respublikamiz- ning asosiy rasmiy bayramlaridan biriga aylandi.
«Navro‘z$ bayrami o‘ziga xos katta tarixga ega. Bu bayram asli qadimiy dehqonchilik kalendari bilan bog‘liq bo‘lib, Yerning shimoliy yarim sharida bahorgi kecha bilan kunduz teng kelgan kunlari — 20—2l-martda boshlanadi. O‘sha davrda butun tabiat uyg‘ona boshlaydi. Bunday yangilanish jarayonining boshlanishi shamsiy (Quyosh) yil hisobida 2l-martga to‘g‘ri kelgan birinchi yangi kunni
«Navro‘z$ deb ataganlar.
O‘rta asrning buyuk mutafakkiri Beruniy mazkur yil hisobining boshlanish oyi hisoblangan farvardin oyi to‘g‘risida shunday yozadi: «Navro‘z$ yangi yilning birinchi

kuni bo‘lib, uning forscha nomi ham shu ma'noni taqozo etadi. «Navro‘z$ eronliklar zijlari bo‘yicha o‘tmish zamon- larda ular yillarini kabisa qilgan vaqtlarida Quyoshning saraton burjiga kirish paytiga to‘g‘ri kelar edi. 1o‘ngra u orqaga surilgach bahorda keladigan bo‘ldi. Endi u bahor yomg‘irining birinchi tomchisi to‘kilishidan gullar ochil- guncha, daraxtlar gullashidan mevalar yetilguncha, hayvon- larda shahvat qo‘zg‘olishidan to nasl vujudga kelguncha va o‘simlik unib chiqa boshlaguncha davom etgan vaqtda keladi. 1huning uchun «Navro‘z$ olamning boshlanishi va yaratilishiga dalil qilingan$.
Abu Rayhon Beruniyning «Qadimgi xalqlardan qolgan yodgorliklar$ asarida rivoyat qilinishicha: «Navro‘z$ kuni payg‘ambarimiz Muhammad alayhissalomga holva solingan kumush jom hadya qilingan. Payg‘ambar: «Navro‘z$ nima?$

• 
  deb so‘raganlar. «Eronliklarning ulug‘ hayiti$, — deb javob berishgan. Keyin payg‘ambar holvani yeb, jomni sindirib suhbatdoshlariga taqdim etgan: «Koshki biz uchun har kun «Navro‘z$ bo‘lsa edi$, — deganlar.
  

Mashhur olim Umar Xayyom «Navro‘znoma$ asarida
«Jamshid shu kunni (Farvardin oyining boshi) «Navro‘z$ atalsin deya farmon berdi va odamlarga har yili farvardin- ning kirishini bayram qilishni, uni yangi yil deb hisoblash- ni buyurdi$, — deb yozadi. Ulug‘ shoir Alisher Navoiy ijodida ham «Navro‘z$ o‘z ifodasini topgan. «1addi Iskanda- riy$ dostonida Navro‘zning bayram qilinishi quyidagicha aks etgan: