Hayvonlar ekologiyasi андижон 2021
Yüklə 2,36 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
91 14-rasm. Liderga ega bo’lgan to’dalar Birinchi guruhga mansub to’dalar baliqlar, mayda qushlar va chigirtkalar uchun xos. Yirik qushlar va sut emizuvchilarda esa ikkinchi guruhga mansub to’dalar kuzatiladi. Baliqlar galasi shakli, kattaligi va zichligi jihatidan o’zgaruvchan bo’ladi, aksariyat hollarda kunduz kuni shakllanadi va kechalari tarqab ketadi. Baliqlar galasi oziqlanishi, dushmandan himoyalanishi va migratsiyalarida asosiy ahamiyatga ega. Qushlar safar uchishlari va mavsumiy ozuqa topish va oziqlanish davrida galalar holida harakatlanadi. O’troq holda yashovchi qushlar o’rtasida doimo tovush chiqarib turish, ko’rish bilan bog’liq signallar bo’lsa, bo’rilar galalari qish mavusmida o’ljani ta’qib etish va ushlash uchun shakllanadi. Gala bo’ylab yashash bo’rilar, sirtlonlar, ko’klamzor bo’rilarida ham kuzatiladi. Podalar galalarga nisbatan uzoq muddatli birlashish shaklida shakllanadi. Podada ozuqa topish, himoyalanish, migratsiyalar, ko’payish va bolalarni tarbiyalash kabi qator funktsiyalar amalga oshadi. Podadagi hayvonlar o’rtasida “hukmdor” va “itoatkor” munosabatlar amal qiladi. Podaning “hukmdori” vaqtincha yoki doimiy bo’lishi mumkin va uning xatti- harakatlariga qarab boshqa individlar bir joyga joylanadi, mintaqaviy harakatlanishini, oziqlanish joyini hamda dushmanga munosabatni mo’ljalga oladi. Podadagi har bir individ liderga itoat qilga holda bir jon-bir tan bo’lib harakat qiladi. Rahbarning faoliyati “itoatkor”larni to’lig’icha bo’ysundirishga 92 qaratilmagan. Tajribali va kuchli individ boshqaradi. Shimol bug’ulari podalariga bir muncha yoshi katta individlar boshchilik qilsa, fillar podasida urg’ochilari etakchi bo’ladi. Podaning “hukmdori” turli sonda bo’lishi mumkin. Jumladan, shimol bug’ulari podasida 18-20% ga qadar liderlar bo’lishi mumkin. Yüklə 2,36 Mb. Dostları ilə paylaş:
|