Hərb tariXİMİZDƏn miLLİ azərbaycan tariXİ muzeyiNİn silah kolleksiyasinda göRKƏMLİ ŞƏxsləRƏ Aİd silahlar

ŞƏKİL  6.  Ə.ƏLİYEVƏ  HƏDİYYƏ  EDİLMİŞ 

XƏNCƏRİN  DƏSTƏK  HİSSƏSİ

M uzeyində  (REM)  analoji  xəncərə  rast  gəldik.  REM -in  soyuq  silahlar  ka- 

taloqunda  qeyd  edilir  ki,  bu  xəncər  -  qəm ə  XX  əsrin  əw ə llə rin d ə   Dağıs- 

tanın  Kubaçi  kəndində  düzəldilmiş,  1926-cı  ildə  Seyid  M əhəm m əd  oğlu 

tərəfındən  Kubaçidən  alınmış  və  REM -ə  bağışlanmışdır.  (15,90)  Xəncərin 

quruluşu,  ölçüləri,  düzəldilmə  texnologiyası  və  materialları  M ATM -də  qo- 

runan  xəncərlə  eynidir.  (şəkil  6)

Əziz  Ə liyevə  hədiyyə  edilmiş  xəncərin  ümumi  uzunluğu  47,5  sm,  ti- 

yənin  uzunluğu  33  sm-dir.  X əncər polad  tiyə  və  onun  üzərinə  taxılmış  po- 

lad  dəstəkdən  ibarətdir.  Tiyə  yuxarıdan  aşağıya  doğru  tədricən  daralan  po- 

laddan  düzəldilm iş  və  onun  ortasına  iki  yiv  qoyulmuşdur.  Y ivlər  arasında 

çox  çətinliklə  ərəb  qrafikası  ilə  yazdarın  olması  görsənir.  Yazılara  diqqətlə 

baxılanda  aydın  olur  ki,  sürtülərək  tamamilə  yiyildiyinə  görə  oxunmur. 

D əstək  qızdı  və  gümüşü  simlər,  qarasavatla  bəzədilm iş,  ortasına  sümükdən 

lövhə  taxılmışdır.  Qmın  iç  hissəsi  nazik  taxtadan  düzəldilmiş,  dəstəyə  to- 

xunan  hissəsinə  m əxm ər  parça  yapışdırdmışdır.  Qının  çöl  tərəfı  metaldan- 

dır,  üzəri  qızılı  və  gümüşü  simlər,  qarasavatla bəzədilm iş,  ortasına  süırıük- 

dən  lövhə  taxdmışdır.  Qınm  aşağı  ucu  qoza  şəkilli,  zəngin  bəzədilm iş  əla- 

və  elementlə  tamamlanır.  Qın  və  dəstək  üzərində  olan  naxışlar  xəncərin 

Kubaçi  növünə  aid  olmasına  şübhə  yaratmır.  Yazdarın  yeyilməsi  belə  eh- 

timal  etm əyə  imkan  verir  ki,  tiyə  köhnə,  dədə-babadan  qalmış  xəncərin  ti- 

yəsi  olmuş  və  etibarlılığını  itirməmişdir.  Ə nənəyə  görə  etibarlı  tiyələr  nə- 

sildən-nəsilə  keçirilir.  Qm  və  dəstək  dəyişilsə  də  belə  tiyələr  göz  bəbəyi 

kimi  qorunmuşdur.  Müqayisəli  təhlil  göstərir  ki,  tiyə,  ehtimal  ki,  XX  əs- 

rin  20-ci  illərində  düzəldilmişdir.  Əziz  Əliyev  üçün  hədiyyə  hazırlananda 

bu  tiyə  seçilmiş,  qın  və  dəstək  isə  yenidən,  ehtimal  ki,  elə  40-cı  illərin