“Hidravlika və hidravlik maşınlar”

Laboratoriya işinin planı və yerinə yetirilməsi 

 

Texniki təhizatın siyahısı: 

 

-  Maye çəni, hidravlik nasos və qoruyucu  

klapandan ibarət yığım   

 

 

1 

-  Təzyiqi azaldan klapan   

 

 

1 

-  Manometr   

 

 

 

 

2 

-  Drossel 

 

 

 

 

 

1 

-  Təzyiqlə idarə olunan klapan 

 

 

1 

-  Ölçmə çəni   

 

 

 

 

1 

 

Laboratoriya  işində  təzyiq  azaldan  klapan  vasitəsi  ilə 

təzyiqlə  idarə  olunan  klapanın  idarəedici  təzyiqi 

dəyişdirilir.  Təzyiqlə  idarə  olunan  klapanın  elastik 

yayının  sərtliyini  dəyişməklə,  onun  müxtəlif  idarəetmə 

təzyiqlərində işi müəyyən olunur.  

 İşin  aparılması  şəkil  1-  də  verilmiş  sxemə  əsasən 

reallaşdırılır. 

---

36 

 

 

Şəkil 1. Təzyiqlə idarə olunan klapanın hidravlik dövrəyə 

qoşulma sxemi.  

 

Təzyiq 

azaldan 

klapanın 

tənzimləyici 

vintinin 

döndərilməsi ilə təzyiqlə idarə olunan klapanın idarəedici 

təzyiqi-  P1  tənzimlənir.  Təzyiqlə  idarə  olunanın  klapanı 

idarə etmə təzyiqi onun üzərində olan vintin açar vasitəsi 

ilə  döndərilməsi  ilə  tənzimlənir.  Bir  neçə  dəfə  qoşma 

əməliyyatından  sonra  müəyyən  olunur  ki,  təzyiqlə  idarə 

olunan  klapan  histrezisə  malikdir.  Bu  o  deməkdir  ki, 

klapanı  qoşma  və  ayırma  təzyiqləri  yayın  eyni 

tənzimlənmə vəziyyətləri üçün fərqlidir. Klapanı qoşmaq 

---

37 

 

üçün tətbiq olunan təzyiq, əsas axının qarşısının alınması 

üçün idarəedici təzyiqdən yüksək olur.  

Hidravlik  sxemdə  kiçik  dəyişiklik  etməklə,  “təzyiq 

azaldan klapan”ın işini tədqiq etmək olar. Burada “təzyiq 

azaldan klapan”ın çıxışına əlavə drossel qoşulmuşdur.  

 

Şəkil 2. Təzyiq azaldan klapanın dövrəyə qoşulma sxemi. 

 

Şəkil  2-  də  verilmiş  sxemə  əsasən  P1  təzyiqi  və  maye 

axınının  həcmi  drosselin  vintinin  tənzimlənməsi  ilə 

tədqiq  oluna  bilər.  Axının  məhdudlaşdırılması  zamanı 

axma həcminin sıfıra düşməsi halında təzyiq qabaqcadan 

müəyyən olunmuş qiymətdən böyük olmamalıdır.  

 

 

---

38