57
Asosiy kapitalga kiritilgan investitsiyalar
1995
2000
2005
2010
2011
2012
2013
Series 1
88,7
744,5
3012,9
15409,1
18291,3
22067
27557,3
0
5000
10000
15000
20000
25000
30000
mlrd. so’m
Asosiy kapitalga kiritilgan investitsiyalarning yo’nalishi
o’zgarishi
0
10
20
30
40
50
60
1991
2013
19,4
14,3
28,9
56,2
51,7
29,5
boshqalar
yangi I.Ch korxonalarin qurish
mavjudlarini rekonstruksiya qilish
58
2013-yil
35%
22%
16%
27%
Sanoat
Uy-joy qurilish
Transport
boshqalar
2000-yil
13%
11%
2%
74%
Sanoat
Uy-joy qurilish
Transport
boshqalar
O’zbekiston iqtisodiyotida investitsiyalar dinamikasi.
0
5
10
15
20
25
30
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Yaimda jami investitsiyalarning ulushi
Jami investitsiyalarda markazlashgan
investitsiyalarning o'rni
Jami investitsiyalarning o'sish surati
YaIMning o'sish surati
Davlat investitsiyalari ulushining kamayishi nodavlat tuzilmalar faolligining
ortishi, ya‘ni mamlakat aholisi va korxona mablag‘‘lari hamda to‘g‘ridan-to‘g‘ri
xorijiy investitsiyalar hajminig oshishi bilan izohlash mumkin.
59
2012-2013 yilning yanvar-dekabrida mulkchilik shakllari
bo’yicha asosiy kapitalga kiritilgan investitsiyalarning
taqsimlanishi quyida keltirilgan:
Yakunga nisbatan foiz hisobida
Jami
investit-
siyalar
Shu jumladan, moliyalashtirish manbalari bo‘yicha
Davlat budjeti
mablag‘‘-lari
Sug‘oriladi-
gan yerlar-
ning melirativ
holatini
yaxshilash
jam.
Korxona-
lar va
aholi
mablag‘‘-
lari
Chet el
investit-
siyalari
va
kreditlari
Bank
kreditlari
va bosh-
qa qarz
mablag‘‘-
lari
Budjet-
dan
tash-qari
fondlar
mablag‘
‘-lari
Jami:
22067,0
5,1
0,4
50,8
21,7
11,4
10,6
Shu
jumladan,
mulkchilik
shakllari
bo‘yicha:
davlat
4963,8
20,9
1,7
30,3
11,8
2,1
33,2
nodavlat
17103,2
0,5
---
56,8
24,5
14,1
4,1
2012-yil (mlrd. so’m)
Yakunga nisbatan foiz hisobida
Jami
investit-
siyalar
Shu jumladan, moliyalashtirish manbalari bo‘yicha
Davlat
budjeti
mablag‘‘-lari
Sug‘oriladi-
gan yerlar-
ning
melirativ
holatini
yaxshilash
jam.
Korxona-
lar va
aholi
mablag‘‘-
lari
Chet el
investit-
siyalari
va
kreditlari
Bank
kreditlari
va bosh-
qa qarz
mablag‘‘-
lari
Budjet-
dan
tash-qari
fondlar
mablag‘‘
-lari
Jami:
27557,3
5,5
0,4
53,1
20,3
11,0
9,7
Shu
jumladan,
mulkchilik
shakllari
bo‘yicha:
davlat
6033,3
24,2
2,0
24,4
15,9
2,9
30,5
nodavlat
21524,0
0,2
---
61,2
21,5
13,3
3,8
2013-yil (mlrd. so’m)
60
2013-yil iqtisodiyot tarmoqlari bo’yicha investitsiya va
kreditlarini o’zlashtirish quyidagicha ifodalanadi:
mlrd. so‘m
Umumiy hajmga
nisbatan foizda
Jami:
27557,3
---
Ishlab chiqarish tarmoqlari
18420,6
100,0
Sanoat
9467,5
51,4
Shu jumladan:
yoqilg‘i-energetika
metallurgiya
kimyo va neft-kimyo sanoati
mashinasozlik
yengil sanoat
oziq-ovqat sanoati
qurilish materiallari sanoati
4966,2
908,1
618,9
832,4
651,5
488,6
519,8
27,0
4,9
3,4
4,5
3,5
2,7
2,8
Qishloq xojaligi
1173,7
6,4
Qurilish
713,5
3,9
Transport va aloqa
4790,1
26,0
Savdo va ovqatlanish
1332,2
7,2
Geologiya va yer ostiboyliklarini izlash
402,9
2,2
Boshqalar
540,7
2,9
Noishlab chiqarish tarmoqlari:
9136,7
100
Uy-joy qurilish
5766,7
63,1
Kommunal xo‘jalik
626,7
6,9
Sog‘liqni saqlash
782,3
8,6
Ta‘lim
742,1
8,1
Madaniyat va san‘at
167,1
1,8
Boshqalar
1057,8
11,5
61
35,0%
1,4%
3,7%
3,6%
1,9%
3,0%
40,3%
3,7%
7,4%
2013y. yanvar-dekabr
yoqilg'i-energetika
masinasozlik
yengil sanoat
neft-kimyo sanoati
qishloq xo'jaligi
kommunal xo'jaligi
transport va aloqa
sog'liqni saqlash
boshqa tarmoqlar
Yoki…
№ Investor davlatlar
Jami jalb qilingan
xalqaro
investitsiyalardagi
ulush(foiz hisobida)
1
Xitoy
35.66
2
Rossiya
26.79
3
Janubiy Koreya
19.50
4
Niderlandiya
3.26
5
Buyuk Britaniya
2.77
6
Malayziya
2.50
7
Germaniya
1.94
8
JAR
1.08
9
Fransiya
0.74
10 Vetnam
0.73
11 Turkiya
0.71
12 Singapur
0.66
13 Shvetsiya
0.65
14 Yaponiya
0.57
15 Ispaniya
0.51
16 Bolgariya
0.21
17 BAA
0.11
18 boshqalar
1.09
O’zbekiston Respublikasining
2012-yilgi davlat investitsiya
dasturi doirasida jalb qilingan
xalqaro investitsiyalar
geografiyasi:
“Mamlakatimiz iqtisodiyotini rivojlantirishda xorijiy investitsiyalarning
o’rni” mavzusi bo’yicha seminar mashg’ulotining ta’lim texnologiyasi.
62
O’quv soati:2 soat
Talabalar soni:
O’quv mashg’ulotining shakli
Muammoli seminar
Mavzu rejasi:
1. Xorijiy investitsiyalarning mohiyati, turlari va
investitsiyalashga ta‘sir etuvchi omillar.
2. Milliy iqtisodiyotda chet el kapitalining ahamiyati va uni
jalb qilish sabablari.
3. O‘zbekiston Respublikasining investistion muhiti.
4. O‘zbekiston Respublikasi makroiqtisodiy investitsion
faoliyati tahlili.
5. O‘zbekiston Respublikasining xalqaro moliya institutlari
va rivojlanish tashkilotlari bilan hamkorligi.
Mashg‘ulotning maqsadi: Investistiya jarayonining asosiy kategoriyalarining tasnifi va
iqtisodiy mohiyatini tushuntirish. Mustaqil ravishda muammoni ishlab
chiqish, tahlil qilish va baholash, hamda yechimini topib, yakuniy
xulosalar qilish malakalarini shakllantirish.
Pedagogik vazifalar:
Xorijiy
investitsiyalarning
mohiyati,
turlarini to‘g‘risida tushuncha berish;
Investistiya
jarayonining
asosiy
kategoriyalarining tasnifi va iqtisodiy
mohiyatini tushuntirish;
Mustaqillik
davrlaridan
boshlab
to
hozirgacha mamlakatimizdagi investitsiya
faoliyati natijalari(ko‘rsatkichlari) bilan
tanishish.
Mamlakatimizning
xalqaro
moliya
institutlari va rivojlanish tashkilotlari bilan
hamkorligi va uning mohiyatini yoritib
berish.
Muammoli vazifalarni yechishda nazariy
bilimlarini qo‘llash imkoniyatini yaratish;
Muammoni va uni echimini topish
jarayonini tahlil qilish ketma-ketligini
aniqlashga o‘rgatish;
Mustaqil ravishda muammoning echimini
topish va yakuniy xulosalarni shakllantirishga
undash.
O’quv faoliyatining natijalari:
1.
Investistiya
jarayonining
asosiy
kategoriyalarining
tasnifi,
ularning
muhim
tomonlarini to‘liq yoritadi,
2.
Mamlakatimiz
investitsion
faoliyati
natijalari bilan tanishtirish
3.
Muammoli vazifalarni echimini topishda
nazariy bilimlarini qo‘llaydi;
4.
Muammoli
savollardan
kelib
chiqib,
muammoni
ajratadi
va
muammoni
yechish
jarayonini aniqlaydi;
5.
Taklif
qilingan
qarorlar
variantlarini
baholaydilar va muammo bo‘yicha yakuniy
xulosalar qiladi.
Ta’lim metodlari
Muammoli metod, tezkor-so‘rov
Ta’lim vositalari
Ma‘ruza matni, format qog‘ozlari, markerlar, skotch,
o‘quv materiallari
Ta’lim shakllari
Frontal, jamoaviy, guruhlarda ishlash.
O’qitish shart-sharoiti
Texnik vositalardan foydalanish va guruhlarda
ishlashga mo‘ljallangan auditoriya
Monitoring va baholash
Nazorat savollari, savol-javob, reyting tizimi asosida
baholash.
“M
amlakatimiz iqtisodiyotini rivojlantirishda xorijiy investitsiyalarning
o’rni
” mavzusi bo’yicha s
eminar texnologik xaritasi.
63
Faoliyat
bosqichlari
Faoliyatning mazmuni
O’qituvchining
Talabaning
I. Kirish
bosqichi
(15daqiqa)
1.1 Mavzuning nomi, o‘quv maqsadi, kutilajak o‘quv
natijalarini e‘lon qiladi.
1.2 Seminar mashg‘ulotining mashg‘uloti muammoli
ta‘lim metodlaridan biri bo‘lgan ―6x6x6‖ metodi
vositasida o‘tishini e‘lon qiladi va bu metod qoidalari
bilan tanishtiradi.
1.3
Talabalarni 6 guruhga bo‘ldaydi.
Tinglaydilar. Mavzu
nomini va rejasini yozib
oladilar.
Mayda guruhlarga
bo‘ldanishadi.
II. Asosiy
bosqich
(50 daqiqa)
2.1. Shu mavzuga bag‘ishlab o‘tilgan ma‘ruza darsini
eslatib, talabalarga bir nechta savollar bilan murojaat
qiladi(darsni yodga olish maqsadida).
2.2. Talabalar bilan birgalikda mavzuga oid bir nechta
muammolarni
ishlab
chiqishga
harakat
qiladi.
Muammoni ishlab chiqishda talabalar bilan birgalikda
taklif qilingan variantlarni tahlil qiladi. Taklif qilingan
variantlarni aniqlashtiradi, o‘zgartirishlar kiritadi va
ulardan bittasida to‘xtaydi.
2.3. Talabalarni 6 ta kichik guruhga bo‘ladi va
hamkorlikda muammoli vazifani hal etishni taklif
qiladi.
2.4. Guruhlar o‘zaro muhokamani tugatishgach, har
bir guruhdan bittadan o‘quvchini tanlab yangi oltilalik
6 ta mayda guruhni qayta tuzadi.
2.5. Yangi tuzilgan guruhlari bilan muammoni yana
bir marotaba qayta ko;rb chiqishlari uchun guruhlarga
vaqt beradi.
2.6.Qayta ko‘rib chiqilib yaxlit qarorga kelgan
guruhlar fikrini tinglaydi.
Savollarga javob
beradilar.
Muammolar ichidan
bittasini tanlab oladilar.
6 ta mayda guruhlar
bo‘ldanadilar(keyinchalik
yana bir marta qayta
bo‘ldanadilar)
Muammoni hal etish
variantlari yuzasidan o‘z
fikrlarini bildiradilar.
III. Yakuniy
bosqich
(15 minut)
3.1. Gurularning javoblari bo‘yicha o‘z fikrini
bildiradi.
3.2 Xato va kamchiliklarni tuzatib guruhlarning
bergan javoblariga mos tarzda guruh a‘zolarini
baholaydi.
3.2 Mavzuni umumlashtiradi, umumiy xulosalar
qiladi, yakun yasaydi.
Eshitadilar.
Xato va kamchiliklari
haqida xulosalar
chiqaradialar.
Dostları ilə paylaş: |