Hozirgi globallashuv jarayonida bozor iqtisodiyotining muammolari va yechimlari Norbek Sayfiddin o’g’li
Yüklə 0,67 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
www.pedagoglar.uz
46-son 2–to’plam Iyul 2023 Sahifa: 57 davlatlarining oddiy fuqarolari tomonidan noaniq baholashga sabab boʻlayotgan soʻnggi yillardagi iqtisodiy qonuniyat bu mamlakatlar va mintaqalar iqtisodiy rivojlanishining oʻzaro bogʻliqligining kuchayishi va globallashuv oʻzgarishlari bilan bogʻliq xavflarning chuqurlashuvidir. Globallashuv sharoitida milliy iqtisodiyotlarning o'zaro bog'liqligi alohida mamlakatning global xavf-xatarlarga zaifligini oshirishga olib keladi, shuning uchun makroiqtisodiy tartibga solish muammolarini o'rganish iqtisodiy fikrning dolzarb yo'nalishlaridan biridir. Globallashuv va iqtisodiy tartibga solish muammolari ko'plab mamlakatlar iqtisodchilari tomonidan o'rganilgan. Xorijiy mualliflar orasida eng mashhurlari J. M. Keyns, J. Galbreyt, J. Stiglits, J. Attali, J. Xiks, E. Xansen, J. Robenson, P. Samuelsonlardir. Zamonaviy globallashuv jarayonlarining namoyon bo'lish shakllari va xususiyatlari, bozor iqtisodiyotini tartibga solish nazariyasi, makroiqtisodiy siyosat muammolari V. V. Juravlev, Bogomolov O. T., Savchuk V. I., Livshits V. N., Knyazev Yu. K. va boshqalarning asarlarida ko'rib chiqilgan. Tadqiqotning maqsadi milliy iqtisodiyotning samaradorligini oshirish uchun globallashuv o'zgarishlari sharoitida makroiqtisodiy tartibga solishni tahlil qilishdir. Tadqiqotning metodologik asosini dialektik, tarixiy va tizimli yondashuvlar tashkil etdi, bu muammoni yaxlit holda va uning alohida masalalarini o'rganish imkonini beradi. Globallashuv, ta'rifiga ko'ra, "jahon iqtisodiy, siyosiy va madaniy integratsiya va birlashish jarayoni" 1 . Mamlakatlar iqtisodiyotidagi globallashuv o‘zgarishlarining namoyon bo‘lishining muhim shakllaridan biri xalqaro mehnat taqsimotining shakllanishi, sanoat, inson, moliyaviy, axborot resurslarining butun sayyora bo‘ylab harakatlanishi, qonunchilik, iqtisodiy va texnik jarayonlarning standartlashtirilishi hisoblanadi. Globallashgan bozorlarning paydo bo'lishi va qaror topishi jahon iqtisodiyoti rivojlanishining tashqi omillarga bog'liqligini oldindan belgilab beradi. Mutaxassislarning fikriga ko'ra, rivojlangan mamlakatlar uchun bu qaramlik o'rtacha 30%, rivojlanayotgan bozorlar uchun esa 60% ni tashkil qiladi 2 . Shuni ta'kidlash 1 Globallashuv. [Elektron resurs]. - Kirish rejimi: http: //uk.wikipedia. org/wiki 2 Jahon iqtisodiyoti uchun pasayish xavfi kamaydi, ammo tiklanish zaif bo'lib qoladi - Moody's 16.02.2013 dan. [Elektron resurs]. — Kirish rejimi: news.finance.ua/ru/~/1/0/all/2013/02/16/296522 |