I bob. Alohida olingan so'z turkumlari



Yüklə 85,91 Kb.
səhifə6/13
tarix15.06.2023
ölçüsü85,91 Kb.
#130995
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   13
Bekchanov shohruhning

So’roq olmoshlari
So’roq olmoshlari- shaxs narsa-hodisa, belgi- xususiyat, sabab-,o’rin-payt haqida so’roqni bildiruvchi olmoshlar.
So’roq olmoshining turlari:

  • Shaxs so’rog’i- kim?

  • Narsa-hodisa so’rog’i- nima? (na,ne ko’rininshlari ham mavjud)

  • Belgi-xususiyat so’rog’i- qanday?, qanaqa?, qaysi?

  • Miqdor so’rog’i-nechta?, qancha?, nechanchi?

  • Sabab-maqsad so’rog’i- nima uchun?, nega?, nima sababdan?, nima maqsadda?

  • O’rin-joy so’roqlari- qayerda?, qayerga?, qani?

  • Payt so’roqlari- qachon?, qachondan?

Ba`zan belgi xusisiyat so’rog’I o’rnida narsa-hodisa so’rog’I ishlatiladi. So’roq olmoshlari turlanganda tushum kelishigi belgiliva belgisiz qo’llanadi: nima olding?- belgisiz, nimani olding?- belgili.
Bo’lishsizlikolmoshlari
Bo’lishsizlik olmoshlari so’roq olmoshlari va bir, narsa, nima so’zlari oldidan hech so’zining qo’llanishi natijasida hosil bo’ladi. Hech kim, hech nima, hech qachon hech qanday, hech qancha, hech narsa so’zlari bo’lishsizlik olmoshlaridir va ular yozuvda ajratib yoziladi. Bu olmoshlar ishtirok etgan gaplarning kesimi inkor shaklda bo’ladi

  1. Hech bir so’zingizga tushunmadim.

  2. Hunarli odam hech qachon hor bo’lmaydi.

  3. Majlisda bu masala haqida hech kim churq etmadi.

  4. Hech bandaning boshiga farzand dog’I tushmasin.

  5. Yo’q, xo’jayin, qornim to’q, hech nima yegim kelmayapti.



Gumon olmoshlari
Shaxs-narsa, belgi-xususiyat bildiruvchu mustaqil so’zlar o’rnida uning ma`nosi taxminlab gumonlab keluvchi olmoshlar gumon olmoshlari deyiladi.
Guman olmoshlari quyidagicha xosil bo’ladi:

So’roq olmoshlar+ -dir qo’shimchasi.

Kimdir,qachondir, qayedir, qaysidir, qanchadir, nimadir

Alla+ so’roq olmoshlari va narsa so’zi

Allaqaysi,allanarsa, allakim, allaqanday, allaqachon, allaqancha

Bir+kishin narsa,nima

Bir kishi, bir narsa, bir nima

Fe`l so’z turkumi


Fe`l- nima qilmoq? Nima bo’lmoq so’roqlariga javob bo’lib, shaxs yoki narsalarning harakat,holatini atab kelgan so’z turkumi. Fe`llar nima atab kelishiga ko’ra harakar fe`llar va holat fe`llariga bo’linadi.

Harakat fe`llari

Holat fe`llari

Shaxs va narsalarning jismoniy harakati natijasida ro’y bergan harakatni ifodalovchi fe`llar.

Shaxslarning ichki kechinmalari va narsalarning bir holatdan ikkinchi holatga o’tish jarayonini ifodalovchi fe`llar.

Yugurmoq, eshitmoq, so’zlamoq ,qurmoq, yozmoq, yuvmoq

Quvonmoq, achiqlanmoq, uxlamoq isimoq, sovimoq, pishmoq, eshitilmoq.



Yüklə 85,91 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   13




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin